خانه باقری رفسنجان

خانه باقری رفسنجان مربوط به دوره پهلوی اول است و در رفسنجان، خیابان امام خمینی، روبروی شیرینی فروشی حاج خلیفه واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۱۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. عمارت باقری به همراه و باغ تاریخی باقری نمونه یکی از زیباترین کاخ باغ های ایرانی است که در شهرستان رفسنجان قرار دارد. قدمت این باغ به اواخر دوره قاجار و سده چهاردهم هجری قمری بر می گردد و از خانه های قدیمی با سبک معماری سنتی با آجرنماهای زیبا و سقف های دارای نقش و نگار است.عمارت باقری رفسنجان ( باغ باقری ) در زمینی به مساحت ۲۰ هزار مترمربع و با زیربنای حدود ۲ هزار و۶۰۰مترمربع در دو طبقه زیرزمین و همکف بصورت ویلایی سه ایوانی احداث شده است و درخیابان مرکزی (خیابان امام خمینی) شهر رفسنجان واقع شده است.تالارهای پاییزی و زمستانی در اضلاع غربی و شمالی بنا قرار گرفته اند ونسبت به تالار شاه نشین و حوضخانه کمی ساده تر اجرا گردیده اند این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ۶۱۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در زیر سقف ها و حاشیه راهروها و اتاق ها ی این عمارت نقاشیهای زیبایی با نقوش گل، گیاه ، میوه و حیوانات توسط دوتن از شاگردان کمال الملک ازرنگ طبیعی مزین شده است.این مجموعه در ابتدا باغ بوده که توسط معماری آلمانی، طرح بنا تهیه شده است، معمار آلمانی بنای آن را جهت دو طبقه پیش بینی نموده بود که در انتها به صورت یک طبقه به اجرا درآمد. ِ در زمان ساخت بنای عمارت باقری رفسنجان (باغ باقری)، مجموعهی مذکور، محوطهی خارج از شهر رفسنجان قدیم محسوب میگردیده است.مصالح ساخت بنای عمارت باقری رفسنجان (باغ باقری) شامل یک الیه خشت و یک الیه آجر بود؛ جالب آنکه آجرهای این بنا، در کورهای که در محوطهی باغ ساخته شده بود، تهیه گردیدند، و گفته میشود بازای هر هزار آجر ۵ ریال پرداخت شد تا آجرها سابیده و مهیای بنا گردند؛ این بنا به طور تقریبی شامل ۳ میلیون آجر است. دیوارهای مجموعه ِ ی تاریخی باقری با ضخامت بیش از یک متر، جملگی باربر و با سقف ً های تماما گنبدی شکل پوشیده شده اند؛ روی سقف، تعدادی بادگیر و نورگیر با قابلیت هدایت باد به زیر زمین نیز طراحی شده و به اجرا درآمده است.

بنای عمارت باقری رفسنجان (باغ باقری) شامل ۱۰ اطاق در ابعاد مختلف و منقش شده به نقاشیهای اصیل ایرانی روی حواشی سقف و دیوارها میباشد؛ نقاش این آثار، هنرمندی اهل اصفهان و از شاگردان کمال الملک بوده است، وی حتی بر بدنه ی دیوارها، بشکلی ِ حیرت آور، نقش چوب و زهوار و … را باجرا در آورده است، که شما را وادار به ِ لمس دیوار خواهد نمود تا مقهور ِ هنر این نقاش گردید. استاد کار اصلی و مجری ساختمان استاد حسن مهریزی نام داشت که هنر دست او در قطعه قطعهی نازککاری خانه رخ مینماید، ایشان اهل رفسنجان بودند و با بند کشیهای برجستهی نمای آجری سازه، نوآوری خود را به اثبات رسانیده اند.ساختمان مجموعه ی باقری به شکل مرکز گرا از ایوان ورودی و راهرو به َس َرسرایی فراخ منتهی و از آنجا به اطاقهای بنا، توزیع می گردند. درب و پنجره ها، حتی پریز و کلیدهای برق ً تقریبا ً دست نخورده و برقرار، تماما یادآور سالهایی دور در قرن اخیر هستند.بی شک در وصف معماری داخلی و نقاشی فضای اطاقها میتوان گفت که از سبک و سیاق سادهی دربها تا انتخاب تعمدی رنگها، همه وهمه حکایت َکلفی و ویژه بودن از بی ت معماری داخلی فضا دارند. اشیاء حفظ شده با ذائقهی وارث این ً ملک، احمد باقری عمدتا مربوط به زمان ساخت بنا بوده و مشتمل بر مبلمان، دکوریها، آویزهای سقفی با دقت خاصی چیده شده و رخ نمایی میکنند.

سه اطاق تو در تو، منتهی به مهمان َ خانه که کامال دست نخوده باقی مانده است، مملو از نقاشیهای ِ دیواری با تنوع شگرف رنگ و مزین به مبلمان، میز، اشیاء زینتی، طرح ِ دیواری و نقش زیبایی از شومینه و بخاری دیواری میباشد، در این فضا وجود اولین رادیوی وارد شده به شهر رفسنجان، جلوه گر ایامی است که به قول وارث، اهالی شهر شانه به شانه برای شنیدن مختصر آوایی از جعبه جادویی، ساعتها مینشستند.عجیب اینجاست که تک تک اجزاء و اشیاء این بنای تاریخی، حاوی گذشتهی دور و دراز، از تاریخ شهر رفسنجان بوده؛ دو قطعه فرش دستباف که فضای بازشوی میانی منزل را مزین میکنند، خریداری شده از مرحوم دیل مغانی میباشد که محمد باقری پیش از قتل ایشان در جادهی زرند، از وی خریداری و به یادگار باقی نهاده است.

منابع:
بزنیم بیرون
ویکیپدیا