بقعه شیخ خلیفه جهرم

بقعه شیخ خلیفه (زین‌الدین علی خلیفه) مربوط به سده ۷ ه.ق است و در شهرستان جهرم، بخش خفر، روستای جزه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۷۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این آرامگاه مزین به کاشی‌های معرفی است که قسمتی از کاشی‌های محراب آن در سال ۱۳۱۶ خورشیدی از طرف اداره سابق فرهنگ شهرستان جهرم اقدام به انتقال آن به موزه پارس در شیراز گردیده که اکنون در این موزه قرار دارد. در این آرامگاه تعداد ۶ گور وجود دارد که احتمالاً از دانشمندان و برجستگان خفر بوده‌اند. هنوز مقرنس‌های قسمتی از تاق‌ها سالم باقی مانده‌است.

بنای اصلی بقعه شیخ خلیفه به طول ۶ در ۶ متر و دارای ۴ شاه‌نشین در ۴ جهت اصلی است. شاه‌نشین جنوبی یک محراب معرق‌کاری شده بسیار زیبا و نفیس داشته که در سال ۱۳۱۵ بقایای آن به موزه پارس در شیراز انتقال یافت.این بقعه ساختمانی مرتفع و آجری دارد که معماری آن به سبک کاخ سروستان و قبر شیخ یوسف در سروستان است. سر در ورودی این بنا حدود ۱۹ متر ارتفاع دارد و بر فراز آن گنبدی آجری ساخته شده که دارای تزئینات زیبایی است.در ضلع جنوبی بنا ایوانی قرار داشته که پا ستون‌های آن همانند پا ستون‌های قبر شیخ یوسف در سروستان و ایوان خدای‌خانه مسجد جامع عتیق شیراز است. در این ایوان سنگ قبر قدیمی وجود دارد که با خط ثلث روی آن عباراتی نگاشته شده است.
در درون بقعه ۶ سنگ قبر قرار دارد که به صورت موازی قرار گرفته‏‌اند. یکی از این سنگ قبرها متعلق به شیخ زین‏الدین علی‌خلیفه متوفی به سال ۷۹۰ هجری است که در زیر گنبد قرار دارد.

دومین سنگ قبر که در میان دو سنگ قبر دیگر قرار گرفته قبر حاجی خلیفه است که در دو ضلع شمالی و جنوبی آن دو بیت عربی نگاشته شده است و بر سطح بالایی آن، ابیاتی فارسی نوشته شده است.سنگ قبر سوم که در ضلع شمالی دو سنگ دیگر قرار گرفته در درون خاک فرو رفته است و متعلق به شیخ شمس‏الدین محمد بن شیخ حاج تاج‏الدین خلیفه بن شیخ زین‏الدین علی خلیفه است.تاریخ وفات وی را با استناد به تاریخ کاشیکاری و معرق کاری که بر فراز قبر وی صورت گرفته، ۸۵۴ ﻫجری قمری می‌دانند.
نوع بهره‌برداری از این بقعه، مذهبی بوده که فرم معماری و کاشی‌های موجود در بدنه بقعه نشانگر این موضوع است.
بقعه شیخ خلیفه در سال ۸۱ توسط سازمان میراث فرهنگی و با شماره ۶۷۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.