باروی ری ، حکایت تاریخ چندین هزار ساله

باروی ری ، حکایت تاریخ چندین هزار ساله شهر ری را به تصویر می کشد. شهرری دارای آثار تاریخی همچون دژ رشکان، برج خاموشان، برج طغرل، تپه باستانی چشمه علی و محوطه قبرستان زیرین و زبرین است. یکی از بناهائی که ساختشان در گذشته رواج داشته است. برج و باروی هائی بود که اطراف شهرها می کشیدند. این برج و باروها از استحکامات شهر به حساب می آمدند. اکثرا برای جلوگیری از حمله دشمنان ایجاد می شده اند. در گذشته سعی بر این بود تا غذای چندین ماه شهر را در باروی ها نگهداری کنند. تا زمانی که به شهر حمله و یا محاصره می شدند برای چندماه غذا داشته باشند.

شهر ری که از شهرهای بسیار قدیمی ایران است نیز در اطراف خود باروئی داشته است تا از گزند دشمنان در امان باشد. در حال حاضر فقط بخشی از این باروی باقی مانده است. بطور حتم دیوار موجود بر بالای صخره سنگی مجاور چشمه علی، بقایایی از جبهه شمالی حصار قدیم ری است. که شرح و موقعیت آن در نقشه کرپرتر و دکتر کریمیان آورده شد.
امتداد شرقی دیوار و قسمت های منتهی الیه آن بطور کامل از بین رفته و آنچه مسلم است قسمت های باقی مانده نیز حاصل تخریب آن است. این باروی به احتمال زیاد دارای قدمتی ۶۰۰۰ سال و در زمان های مختلفی بازسازی شده است. به خصوص در زمان آل بویه این باروی به طور کامل ترمیم شد.

تاریخچه باروی ری

به طور کلی ری را می توان واجد سه دوره حیات سیاسی – تاریخی مشخص دانست:

۱) دوره ایران باستان که مرکز تمدنی بزرگ در فلات مرکزی ایران بوده و اولین جرقه های سکونت و پیدایش تمدن در کنار چشمه جوشان آن به منصه ظهور رسید.

۲) در دوران تاریخی ماد، هخامنشی، سلوکی – اشکانی و ساسانی ری بعنوان مرکز و بخش مهمی از سرزمین وسیع ایران محسوب می شد.

۳) ری در دوره اسلامی، بخصوص قرون ۴، ۵ و ۶ هجری که بعنوان بزرگترین شهر اسلامی، «ام البلاد» و «عروس شهرها» لقب گرفته بود.

چگونگی ساخت و قدمت باروی ری مشخص نیست. قطعا هر قدرت و حکومتی که به این شهر حمله می کرد. بعد از مدتی برای در امان ماندن شهر از گزند دشمنان برج و باروئی در این شهر می ساخت. بنابراین احتمالا باروی شهر ری بیش از ده بار ساخته و تخریب شده باشد. آنچه که امروز به عنوان باروی قدیم ری موجود می باشد تکرار برپائی آن در دفعات متعدد در طول تاریخ است. تکراری که شاید قدمت آن بیش از دو سده نباشد اما حکایت تاریخ چندین هزار ساله در دل خود دارد.

قدمت بقایای باروی قدیمی ری، آنچه که اکنون ما می توانیم مشاهده کنیم. بر اساس گزارشات مورخین و جغرافیدانان، مطالعات و یافته های باستانشناسان حداقل به قرون اولیه اسلام بر می گردد، اما نمی توان این را با قطعیت بیان کرد.

وضعیت باقی مانده باروی ری

بقایای فعلی باروی ری بر روی صخره های چشمه علی که از منتهی الیه شرقی، کنار خیابان ابن بابویه، تا غربی ترین نقطه آن جمعا ۴۳۵ متر است. این بارو دارای وسعتی به طول ۱۸۰۰ × ۲۵۰۰ متر است و از بسیاری جهات شبیه به باروی های نظامی دیگر شهرهای قدیمی است.

این دیوار مانند باروی اصلی ری از خشت و چینه ایجاد شده بود و دارای برج های پشتیبان است و به دو بخش تقسیم می شود:

بخش اول:

این بخش بارو از مجاورت جاده آسفالته ای که از کنار چشمه آب به طرف شمال شرق و بالای صخره امتداد می یابد آغاز شده و به سمت شرق کشیده می شود. بر روی بخشی از این دیوار در سال های ۱۳۳۰ الی ۱۳۴۰ ه.ش سازه هایی به عنوان منبع آب جهت آبرسانی به خانه های جدیدالاحداث اطراف چشمه ایجاد شد که متاسفانه موجب تخریب و انهدام آن شده است.

طول این دیوار حدود ۱۶۳ متر و ارتفاع متوسط آن حدود ۵ متر، حداکثر ۸ متر و حداقل ۲.۲۰ سانتی متر و عمق حفره ایجاد شده در پائین دیوار ۰.۷ تا ۱.۱۰ سانتی متر است.

بخش دوم:

بخش غربی باروی قدیم ری از مجاورت جاده و دیوار غربی منبع آب و از نقطه ای که دیوار شرقی آغاز می شود، شروع شده و بر خط الراس صخره به طرف غرب امتداد می یابد. طول این صخره حدود ۲۹۰ متر است و به ۹ قسمت تقسیم می شود و باروی باقی مانده در آن، چهار قطعه است.

نحوه دسترسی

برای رسیدن به باروی ری می بایست خود را به بلوار صفائیه برسانید. این کار را می توانید از طریق وسایل نقلیه عمومی موجود در شهر مانند تاکسی و اتوبوس انجام دهید. قرار گرفتن این اثر در سطح شهر یکی از محاسن بنا می باشد زیرا دسترسی به آن را آسان کرده است.