آنچه یک گردشگر باید بداند

سفر و گردشگری همان قدر که می‌تواند باعث تسکین روح و روان باشد، می‌تواند با بروز هرگونه مشکلی به خصوص برای خانواده‌ها، به بدترین خاطره زندگی فرد تبدیل شود. برای اینکه سفری خوش با خاطرات شیرین داشته باشید، لازم است قبل از سفر مقدماتی را فراهم کنید. در سفرهای شخصی تهیه این مقدمات به عهده بزرگترهای خانواده و شامل حاضر کردن وسایل موردنیاز سفر و وسیله نقلیه است، ولی در سفرهای گروهی مدیر گروه اطلاعاتی به شما می‌دهد که حتما مورد نیاز شما است.
با این وجود اگر شما بخواهید با توجه به اطلاعاتی که این دفاتر خدمات مسافرتی در رسانه‌ها درج می‌کنند سفری را انتخاب کنید با اصطلاحاتی مواجه می‌شوید که به ظاهر ساده هستند ولی می‌توانند با کمی بی‌دقتی سفر شما را دستخوش تغییرات جدی کنند. بنابراین اگر می‌خواهید سفری خوش و راحت داشته باشید و با توجه به موقعیتی که دارید از حداکثر فرصت‌های سفرتان استفاده کرده و مشکل خاصی نداشته باشید به این نکات توجه کنید.

موسسات مرتبط با گردشگری و وظایف آنها

اگر اجزای تشکیل دهنده تور را به سه بخش فروش به مسافر در مبدا، حمل مسافر از مبدا به مقصد و سرویس‌دهی به مسافر در مقصد، تقسیم کنیم آن گاه موسساتی که باید با همکاری و مساعدت یکدیگر این اجزا را با هم ترکیب کرده و تلاش کنند تا شرایط مناسبی را برای مسافران فراهم آورند، عبارت خواهند بود از:

آژانس مسافرتی: آژانس مسافرتی مسوولیت فروش تور و راهنمایی مسافران را جهت خرید تورهای مورد درخواست خود با توجه به مقصد و بودجه در نظر گرفته شده به عهده دارند.

شرکت‌های حمل‌ونقل مسافر: این مراکز مسوولیت حمل‌ونقل مسافران از مبدا به مقصد و بالعکس را بر عهده داشته و به چهارصورت عمده هوایی (ایرلاین‌ها)، زمینی (خودروهای گردشگری)، ریلی (راه‌آهن) و دریایی (کشتی) وجود دارند.
آژانس کارگزار: موسسه‌ای که مسوولیت ارائه سرویس‌های لازم در مقصد از قبیل رزرو هتل، ترانسفر فرودگاهی، ارائه گشت‌های محلی، به کارگیری راهنمایان محلی تور و… را عهده‌دار است و معمولا توسط تور اپراتورها انتخاب می‌شود.
تور اپراتور: علاوه بر موسسات فوق، امروزه می‌توان از تور اپراتورها نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی و تاثیرگذار در صنعت گردشگری نام برد. این موسسات مسوولیت هماهنگ‌کردن اجزا تشکیل‌دهنده تور را به عهده دارند. تور اپراتور را می‌‌توان تولیدکننده تور نامید، زیرا با خرید مواد اولیه (پرواز، هتل و…) که تاریخ مصرف مشخصی دارند، اقدام به تولید تور کند.
تور اپراتورها پس از عقد قرارداد با موسسات مورد اشاره در سه بند فوق و تولید پکیج‌های مسافرتی، خدمات خود را با قیمت‌های رقابتی و به صورت عمده به مراکز فروش خدمات به مسافر در مبدا (آژانس‌های مسافرتی که پیش از این معرفی شد) ارائه می‌کنند.

هتل‌ها و مراکز اقامتی: هتل‌ها و مراکز اقامتی یکی از ارکان اصلی تور محسوب می‌شوند و معمولا اختلاف در درجه و تعداد ستاره‌های هتل منجر به اختلاف قیمت در تور می‌شود و لیکن در تورهای خارجی به واسطه قوانین و مقررات کشورهای مقصد ممکن است که هتل‌ها نتوانند یا نخواهند که مستقیما با برگزارکنندگان تور در کشورهای دیگر که قصد اعزام گردشگر به هتلشان را دارند، قرارداد منعقد کنند، لذا در این حالت آژانس‌های کارگزار مستقر در مقصد این وظیفه را به عهده خواهند گرفت.

انواع آژانس‌ها یا دفاتر خدمات مسافرتی موجود در ایران

به استناد بندهای الف، ب و پ ماده یک آیین‌نامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۴۴۰۴/ت ۲۳۲۰۳ها مورخ ۵/۴/۱۳۸۰ هیات وزیران، آژانس‌های مسافرتی به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

الف) آژانس‌های مورد اشاره در بند الف ماده یک آیین‌نامه فوق‌الذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان هواپیمایی کشوری هستند و وظیفه اصلی آنها فروش بلیت خطوط مختلف هوایی داخلی و خارجی است.

اینگونه دفاتر نه تنها به هیچ عنوان حق برگزاری تور را ندارند بلکه حق فروش تورهای سایر دفاتر برگزارکننده را نیز ندارند چرا که اساس مجاز به عقد قرارداد تور با مسافر نیستند. ضمنا این نوع از آژانس‌های مسافرتی با رعایت آیین‌نامه‌ها و ضوابط مربوطه می‌توانند به عضویت یاتا (IATA) درآیند که به اینگونه دفاتر اصطلاحا آژانس‌های دارنده مجوز بند الف گفته می‌شود.
ب) آژانس‌های مورد اشاره در بند ب ماده یک آیین‌نامه فوق‌الذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هستند و وظیفه اصلی آنها برگزاری انواع تورهای داخلی و خارجی، رزرو هتل، اخذ ویزا و سایر فعالیت‌های مرتبط با صنعت گردشگری است. اینگونه دفاتر حق برگزاری تور در مسیر عربستان (حج)، سوریه و عراق را ندارند که به اینگونه دفاتر اصطلاحا آژانس‌های دارنده مجوز بند ب گفته می‌شود.

پ) آژانس‌های مورد اشاره در بند پ ماده یک آیین‌نامه فوق‌الذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هستند و وظیفه اصلی آنها برگزاری انواع تورهای داخلی و خارجی، رزرو هتل، اخذ ویزا و سایر فعالیت‌های مرتبط با صنعت گردشگری است. اینگونه دفاتر حق برگزاری تور در مسیرهای غیر زیارتی را ندارند که به اینگونه دفاتر اصطلاحا آژانس‌های دارنده مجوز بند پ گفته می‌شود.

نکته مهم اینکه آژانس‌های مسافرتی موجود در کشور می‌توانند هر یک از مجوزهای مذکور را به طور مجزا و یا ترکیبی از دو یا هر سه مجوز داشته باشند. در آن صورت آژانس مربوطه به طور همزمان تحت نظارت مستقیم تمامی سازمان‌هایی قرار خواهد داشت که مجوزهای خود را از آنها دریافت کرده است.

اصطلاحات مربوط به سن مسافر

بزرگسال adult: به افراد بیش از ۱۲ سال اطلاق می‌شود و با علامت اختصاری ADL نشان داده می‌شود.
اطفال ۶- ۲ سال child: کودکانی هستند که معمولا در هتل‌ها به آنها تخت اختصاص نمی‌یابد و با علامت اختصاری ۲-۶ CHD نشان داده می‌شود.
اطفال ۱۲-۶ سال child: کودکانی هستند که معمولا در هتل‌ها به آنها تخت از نوع سفری اختصاص می‌یابد و با علامت اختصاری ۶-۱۲ CHD نشان داده می‌شود.
نوزاد Infant: به کودکان زیر دو سال اطلاق می‌شود که معمولا در هتل‌ها به آنها تخت اختصاص نمی‌یابد و با علامت اختصاری INF نشان داده می‌شود.

اصطلاحات به کار رفته هنگام نرخ‌گذاری تور

پکیج یا بسته: به مجموعه امکانات و سرویس‌هایی اطلاق می‌شود که در تور گردآمده و به صورت بسته مسافرتی به مسافران ارائه می‌شود. این امکانات و سرویس‌ها ممکن است شامل بلیت هواپیما، اتوبوس یا قطار،اقامت در هتل به تعداد شب‌های مورد نظر، حمل‌و‌نقل از فرودگاه مقصد به هتل و بالعکس، گشت‌های محلی، راهنما، بیمه و … باشد.
قیمت SGL؛ (Single room): قیمت به ازای یک بزرگسال در اتاق یک‌نفره
قیمت DBL؛ (Double room): قیمت به ازای هر نفر بزرگسال در اتاق دونفره که به هر نفر یک تخت استاندارد تعلق می‌گیرد.
قیمت ۶-۲ CHD؛ CHildren: قیمت به ازای هر کودک ۶-۲سال مشروط به اقامت در اتاق والدین بدون حق استفاده از تخت مجزا.
قیمت ۱۲-۶ CHD: قیمت به ازای هر کودک ۶ تا ۱۲ سال مشروط به اقامت در اتاق والدین با حق استفاده از تخت مجزا، تخت سفری (Extra bed) این اطفال بنا به درخواست والدین خود می‌توانند بدون استفاده از تخت سفری در اتاق والدین خود اقامت کنند مشروط بر اینکه مغایر با مقررات هتل نباشد.
قیمت TPL؛ Triple room: قیمت به ازای هر نفر بزرگسال در اتاق سه‌نفره که به هر نفر یک تخت استاندارد تعلق می‌گیرد.
قیمت Infant)INF): قیمت به ازای هر کودک زیر ۲ سال (نوزاد) مشروط به اقامت در اتاق والدین و بدون حق استفاده از تخت مجزا (No bed) معمولا در محاسبه نرخ تور، بابت اقامت نوزاد در هتل مبلغی دریافت نمی‌شود.

اصطلاحات مربوط به سرویس‌های قابل ارائه در مقصد (Airport Transfer)

ترانسفر فرودگاهی: حمل‌و‌نقل مسافر از فرودگاه به هتل و بالعکس

City Tour؛ گشت شهری: یک گشت تمام روز و یا نیم‌روز به منظور بازدید از نقاط دیدنی و یا استفاده از امکانات تفریحی شهر مقصد است. در بعضی از پکیج‌های تور این نوع گشت جزیی از تور بوده و هزینه آن در محاسبات قیمت پکیج لحاظ شده است.
Tour Guide؛ راهنمای تور: راهنمای تور و تورلیدر است که با داشتن اطلاعات کافی از مقصد مسوولیت برگزاری گشت‌ها، حل‌و‌فصل مشکلات مسافران در مقصد را به عهده دارد. وجود راهنمای تور از ضروریات هر تور بوده و باید مسافران قبل از رسیدن به مقصد از مشخصات راهنما و نحوه دسترسی به آن اطلاع داشته باشند.
OPTIONAL TOURS؛ گشت‌های انتخابی: به آن دسته از گشت‌هایی اطلاق می‌شود که هزینه آن در پکیج تور لحاظ نشده و مسافران می‌توانند در صورت تمایل به استفاده از آنها پس از مشورت با تور لیدر خود نسبت به خرید اقدام کنند. بدیهی است این گونه گشت‌ها معمولا توسط آژانس کارگزار مستقر در مقصد برگزار می‌شود.
DOMESTIC FLIGHT، پرواز داخلی: پروازهای داخلی هستند که در مسیر دو شهر از کشور مقصد صورت می‌گیرد و در مواردی کاربرد دارد که پکیج تور شامل بازدید از دو شهر با مسافتی طولانی است. در این صورت بلیت پرواز داخلی توسط برگزار کننده از قبل تهیه می‌شود.

فصول کاری گردشگری

بخش گردشگری مانند برخی مشاغل علاوه بر فصول متداول سال، فصول کاری نیز دارد. این فصول نام‌هایی خاص داشته و هر کدام موقعیتی را برای دست‌اندرکاران این حوزه ایجاد می‌کنند.
HIGH SEASON؛ فصل شلوغی

LOW SEASON؛ فصل خلوتی: در این دو واژه فصل به معنای فصل‌های سال یعنی سه ماه نیست و در کشورهای مختلف هم متفاوت است.به عنوان مثال تعطیلات ۲۲ بهمن و یا نوروز فصل شلوغی گردشگری ایران است. در صورتی که چند روزی بیشتر به طول نمی‌انجامد از طرفی معمولا این فصول برای مقاصد گوناگون متفاوت حتی متضاد است. به عنوان نمونه در بازار ایران، رفتن به ترکیه در زمستان، LOW SEASON است حال آن که در همین زمان رفتن به کشورهای امارات متحده عربی HIGH SEASON است.
در فصول خلوتی (LOW SEASON) موسسات مرتبط با گردشگری به خاطر گذار از این فصل و جلوگیری از لطمات ناشی از رکود بازار معمولا امتیازاتی را به مسافران ارائه می‌دهند که بخشی از آنها عبارتند از:
بعضی از هتل‌ها با علم به این که تخت اضافی بچه‌ها نرخ مشخصی دارد، با این وجود به لحاظ ارائه خدمات مطلوب و تبلیغات برای فصول شلوغ از دریافت وجه اضافی جهت تخت بچه‌های زیر ۱۲ سال صرف‌نظر کرده و یا تخفیفات بسیار زیادی را به میهمان می‌دهند.

خطوط مسافرتی هوایی، زمینی، ریلی هتل‌ها و آژانس‌ها به دلخواه خود نرخ‌هایی نازل‌تر از نرخ‌های معمولی برای مسافران قائل شده واین تخفیف به موقعیت، فصل کار، میل و اراده آنان بستگی دارد.
تخفیف برای مسافران گروهی به خصوص برای گروه‌هایی که سعی کنند در فصل‌های خلوتی برای خطوط مسافرتی هوایی، زمینی و ریلی، هتل و آژانس‌های مسافرتی جمعی یا توریستی جلب کنند.
در هتل‌ها و به خصوص هتل‌های کنار دریا،‌ مساله تخفیف از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا در فصل خلوتی هتل‌های کنار، شاید این بهترین ابزار جهت جذب بخشی از میهمانان باشد.