گوردختر بنایی ناشناخته که شباهت زیادی به پاسارگاد آرامگاه کوروش دارد این بنا در برازجان بوشهر واقع شده وآرامگاه مادر کوروش (ماندانا) یا دخترش آتوسا است.گور دختر بنایی است در برازجان بوشهر مستطیل شکل به ارتفاع کلی ۴٫۴۵ متر با بامی شیروانی‌شکل که از تخته سنگ‌های کرم رنگ بزرگ ساخته شده است. این بنا بر روی یک مصطبه سنگی بنا شده که زیرسازی اولیه و سکوسازی برای این بنا بوده است. شالوده اصلی آن شفته‌ریزی و شن‌های رودخانه‌ای است که مصطبه و پایه اصلی و اولیه بنا بر روی آن ساخته و پرداخته شده است. بر روی مصطبه سه ردیف سنگ به صورت پلکانی ایجاد شده که به اتاقک اصلی منتهی میشود. پائین‌ترین رج که بر روی زمین است ۵٫۱۰ متر طول و ۴٫۴۰ متر عرض دارد.
ارتفاع سنگها که به صورت پلکانی بر روی هم قرار گرفته، ۳۴ سانتیمتر است. اتاقک بالایی که بر روی پلکان‌ها ایجاد شده ۳٫۴۰ متر ارتفاع، ۲٫۹۵ متر طول و عرض آن ۲٫۳۰ متر است. ضخامت دیوارهای سنگی این بنا در حدود ۷۵ سانتیمتر است و بنابراین اطاق آرامگاه از درون ۲٫۲۰ متر طول و ۱٫۵۵ متر عرض دارد و ارتفاع آن از کف تا سقف مسطح آن ۲٫۵۰ متر است.
شباهت گوردختر به آرامگاه کوروش کبیر
در میانه دشت پشت پر بنایی تمام سنگی وجود دارد که در میان مردم محل به گوردختر شهرت یافته است. دلیل اینکه چرا این بنا به گوردختر معروف و خوانده میشود، به درستی معلوم نیست. بسیاری از مردم بر این باورند که این بنا آرامگاه دختر کورش، بنیانگذار سلسله هخامنشیان است. در حالی که صحت ندارد، زیرا کوروش بزرگ هخامنشی حدود یک قرن بعد از قدمت این بنا متولد شده و روی کار آمده است.
گوردختر اولین بار به وسیله «لویی واندنبرگ» باستانشناس شهیر بلژیکی در سال ۱۳۳۹ خورشیدی کشف شد. گوردختر که قدمتش به قرن هفتم یا ششم قبل از میلاد می رسد، از ۲۴ قطعه سنگ بزرگ تشکیل شده است که در سنگها سوراخ هایی تعبیه شده و سنگها با بست های آهنی به هم وصل شده اند.
هیچ گونه سنگ نبشته یا سنگ نگاره ای بر روی این بنا دیده نشده است، اما شباهت بسیار آن به آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد و همچنین شیوه ی معماری و به ویژه تراش سنگ های این آرامگاه سراسر سنگی به روشنی گویای این است که این اثر یک بنای هخامنشی است. شباهت این آرامگاه به آرامگاه کوروش بزرگ به اندازه ای است که هر بیننده ای در نخستین نگاه، به یاد آرامگاه کوروش بزرگ می افتد.
مشخصات معماری
کل بنا از ۲۴ قطعه سنگ در ابعاد مختلف ساخته و بوسیله بست های دم چلچله ای به یکدیگر متصل شده اند. در ساخت این بنا مانند دیگر سازه های ساخته شده توسط معماران هخامنشی هیچگونه ملاتی به کار نرفته است. بر بالای این مقبره قسمتی فرو رفتگی شبیه به یک قاب وجود دارد که احتمالاً جایگاه قرار گرفتن کتیبه ای مربوط به آن بوده است. ارتفاع واقعی بنا چهار و نیم متر است.
برای وارد شدن به داخل این آرامگاه می بایست از ورودی آن که با ابعاد ۹۰ ×۶۷ سانتیمتر است، به طور خمیده گذشت و به داخل اتاق اصلی رفت. در انتهای اتاق و در کف آن، چسبیده به ضلع جنوبی یک گودی بیضی شکل در کف سنگ کنده شده که معلوم نیست به چه منظوری حجاری و تعبیه شده است. سقف آرامگاه به وسیله دو تخته سنگ بزرگ پوشیده شده و بر بالای سقف سنگ دیگری به شکل نیمه استوانه که درون آن خالی است، قرار دارد و به طرز بسیار جالب و معماری خاصی حجاری و قرار داده شده است و در دو سر آرامگاه و در قسمت فوقانی بام دو تخته سنگ بزرگ به شکل مثلث قرار دارد.
مقبره چیش پش
پروفسور «واندنبرگ» عقیده دارد که گوردختر مقبره «چیش پش» دوم (۶۴۰ ـ ۶۷۵ ق.م) یکی از اجداد کورش سوم (موسس سلسله هخامنشیان) است. از آنجایی که گوردختر شبیه آرامگاه کورش است. گفته می شود آرامگاه کورش در پاسارگاد به تقلید از آرامگاه یکی از اجداد او یعنی «چیش پش» ساخته شده است. همچنین آرامگاه کورش که حدود یک قرن و نیم بعد از آرامگاه «چیش پش» ساخته شده. از لحاظ تکنیک و ابعاد بزرگ تر و پیشرفته تر از آن است و این خود بهترین دلیل بر قدیمی تر بودن آرامگاه گوردختر است.
نحوه دسترسی به گوردختر
گور دختر در دشت «میانکوهی پشت پَر» در تنگ ارم در بخش مرکزی شهرستان دشتستان در استان بوشهر و در جاده برازجان–کازرون قرار دارد.
برای رسیدن به دشت «پُشت پَر» و دیدن گوردختر باید با خودرو از برازجان مرکز دشتستان حرکت کرد. پس از عبور از شهر «دالکی» در جاده برازجان ـ شیراز به محل پل «نمازگاه» رسید. در انتهای این پل وارد جاده ای فرعی شد. پس از ورود به جاده فرعی باید از راهی پرپیچ و خم و کوهستانی گذشت. روستاهای «تنگِ دَرکش» و «رود فاریاب» را نیز پشت سر گذاشت و به شهر «تنگ ارم» مرکز بخش زیبای «ارم» دشتستان رسید.
در فاصله ۲ کیلومتری جنوب تنگ ارم نیز جاده ای آسفالته از راه اصلی جدا می شود که باید وارد این جاده فرعی شد و به راه خود ادامه داد و پس از عبور از روستاهای «آقا میراحمد» و «کفتارو» به گردنه ای طولانی به نام «گردنه تخته» می رسیم که با سر بالایی ها و شیب های تند خود به جانب دشت پشت پر کشیده شده است. دشت پشت پر تا قبل از سال ۱۳۵۷ خالی از سکنه یکجانشین بود و آبادی در آن وجود نداشت، اما از بعد از انقلاب اسلامی و طی سال ها عشایر مورد نظر در این دشت یکجانشین شده و با خانه سازی روستای بزرگی را به وجود آورده اند.
مطالب مرتبط :