منطقه دیزمار ارسباران

منطقه دیزمار ارسباران با نام انگلیسی : Dezmar protected area منطقه ای حفاظت شده است که در موقعیت جغرافیایی N3850 E4628 در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. دیزمار ارسباران در چهارچوب شهرستان‌های جلفا ،مرند، شبستر ،هریس، تبریز و ورزقان قرار دارد. منطقه حفاظت شده دیزمار در شمال استان آذربایجان شرقی واقع است و با مناطق حفاظت شده کیامکی و ارسباران همسایه است.البته قسمت وسیعی از غرب و شمال دیزمار از کوههای سلطان سنجر تا منتهی الیه کوهستان کمتال (ساحل غربی دوزال چایی از کلو تا دوزال) در منطقه حفاظت شده کیامکی قرار دارد.

بخش خاروانا ، شمال و غرب بخش مرکزی شهرستان ورزقان ، بخش سیه رود واقع در شهرستان جلفا و دهستان دیزمار شرقی واقع در بخش منجوان شهرستان خداآفرین منطقه حفاظت شده دیزمار را تشکیل می‌دهد. این منطقه حفاظت شده با جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان همسایه است. اما آن بخش از دیزمار که در محدوده حفاظتی کیامکی قرار دارد با جمهوری خود مختار نخجوان همسایه است. محدوده تعیین شده به مساحت ۶۸۴۰۰ هکتار بوده که ۱۹۹۳۶ هکتار (۲۹%) از این محدوده در شهرستان جلفا. به میزان ۳۳۷۹۶ هکتار (۴۹%) در شهرستان خداآفرین، و همچنین به مساحت ۱۴۶۲۳ هکتار (۲۱% ) از این محدوده در شهرستان ورزقان قرار دارد.

گونه های جانوری

حداکثر ارتفاع منطقه ۲۶۰۰ متر در کوه آندول واقع در جنوب محدوده و حداقل ارتفاع از سطح دریا ۴۰۰ متر در شمال شرقی محدوده (رودخانه ارس). با شیب متوسط بین۲۰-۳۰% می باشد که دارای شرایط زیستگاهی مناسب برای کل و بز و پلنگ و… می باشد.

رودخانه های منطقه دیزمار ارسباران

این منطقه شامل حوضه آبریز رودخانه های مردانقم، الگنه چای، حاجی لار چایی و کرنگان که جهت یکپارچه سازی با منطقه حفاظت شده ارسباران زیر حوضه آبریز از شرق محدوده اضافه گردیده است. که دارای پشتوانه از سمت شمال(پارک ملی زاگاتا در کشور ارمنستان) و سمت شرق منطقه حفاظت شدن ارسباران و سمت غرب منطقه حفاظت شدن کیامکی بوده . بدلیل وضعیت توپوگرافی و شرایط جغرافیایی دارای تنوع زیاد بیولوژیکی می باشد. موقعیت جغرافیایی منطقه حفاظت شده دیزمار ˝۴۱ ̊و ۳۸ الی ˝۵۷ و ۳۸ عرض شمالی ˝۱۸̊ و ۴۰ الی ˝۴۶ و ̊۴۰ طول شرقی می باشد.

پوشش گیاهی منطقه دیزمار ارسباران

منطقه حفاظت شده دیزمار زیستگاه آزاد محسوب می گردد که دارای قابلیت های ویژه اکولو‍ژیکی از جمله وجود جنگل ارسباران و همچنین وجود گونه های جانوری مهم می باشد. نظر به موقعیت منطقه دیزمار بین دو منطقه حفاظت شده و ویژگی های اکولوژیکی، این منطقه نیز بعنوان زیستگاه مهم مورد توجه و حفاظت ماموران اجرایی زحمتکش و مسئولان می باشد. با توجه به روند تخریب زیستگاهها و مناطق جنگلی و تبدیل و تغییر کاربری اراضی مرتعی به زراعی جهت مدیریت مناسب و احیاء آن، این منطقه بعنوان منطقه حفاظت شده پیشنهاد می گردد.

منابع و اراضی این منطقه حفاظت شده بدلیل وضعیت توپوگرافیکی و اکولوژیکی که در گره ارتفاعات قفقاز، البرز و زاگرس (ارتفاعات آذربایجان) قرار داشته. بیشتر جنگلی و مرتعی بوده و مردم آن اکثراً به دامداری و بندرت به کشاورزی می پردازند. همچنین بدلیل شرایط فوق الذکر زیستگاه اصلی گونه های جنگل ارسباران می باشد. محدوده حفاظت شده دیزمار در شمال شهرستان ورزقان، غرب شهرستان خداآفرین و شرق شهرستان جلفا واقع گردیده است. شمالاً به رودخانه ارس، شرقاً منطقه حفاظت شده ارسباران. جنوباً خط الراس ارتفاعات الگنه چای و غرباً خط الراس حوضه آبریز رودخانه حاجی لار چای می باشد.