مسجد سردار ارومیه یا ساعتلو در خیابان امام و در امتداد راستهٔ غلام‌‌خان که قسمت مهمی از بافت قدیمی شهر ارومیه را شامل می‌شود، واقع است. این مسجد ۴۰۰ الی ۵۰۰ متر با مسجد جامع فاصله دارد و در عهد قاجاریه توسط عبدالصمد خان پدر آقاخان، جد اعظم عظیم‌السلطنه سردار ساخته شده است. شخص اخیر در سال ۱۳۳۰ هجری قمری ساعت بزرگی را بالای ورودی آن نصب می‌کند. لذا این مسجد را مسجد ساعتلو نیز می‌نامند. (این ساعت را سالهای اخیر هنگام تعمیرات مسجد برداشتند و اینک در انبار مسجد نگهداری می‌شود.)
معماری مسجد سردار ارومیه
مسجد از دو قسمت مجزا تشکیل شده است : قسمت اصلی و مهم مسجد را شبستان بزرگ آن تشکیل می‌دهد. شبستان دارای طرح مستطیل به طول ۲۲ و به عرض ۱۸ متر است. در گوشهٔ جنوب شرقی شبستان که از حالت مستطیل خارج شده، ۱۲ ستون سنگی هشت ضلعی وجود دارد که سرستون‌های آن به شیوهٔ مقرنس، تراش داده شده و زیبایی خاصی به مسجد بخشیده است.
انتهای شبستان بزرگ، شبستان کوچک قرار دارد که با یک ورودی به داخل شبستان اصلی راه دارد. ابعاد طول و عرض آن ۱۲×۱۰ متر است و از نظر شکل همانند شبستان بزرگ است، ولی ساده و بدون تزئین و آرایش. یک محراب آجری ساده نیز در ضلع جنوب آن ساخته شده است.
تزئینات مسجد سردار
به استثنای ۱۲ ستون شبستان، تمام مصالح به کار رفته در بنا، از دیوارهای طرفین تا قسمت‌های طاق و پوشش سقف. همه از آجرهایی به ابعاد ۵×۲۲×۲۰ سانتیمتر است که با ملاط گچ و خاک ساخته شده است. در انتهای شبستان (قسمت غربی) که متصل به شبستان کوچک است با تخته‌کوبی حدود یک فرش‌انداز را به صورت بالکن چوبی جهت استفادهٔ بانوان در آورد‌ه‌اند که بیشتر قسمت‌های این بالکن چوبی را با نقاشی و نوشته تزئین کرده‌اند.
قسمت پایین دیوارهای شبستان بزرگ، مانند ازارهٔ اکثر مساجد قدیمی، تا ارتفاع یک متر با کاشی‌های سبز رنگ به ابعاد ۲۰×۲۰ سانتیمتر پوشانیده شده است. بالای ازارهٔ مذکور، دور تا دور مسجد را یک حاشیهٔ باریک به اندازهٔ عرض یک کاشی با کاشی‌های هفت رنگ، شامل نقوش گل و بوته با رنگ‌های زرد و صورتی، آبی، سبز و سفید پوشش داده‌اند. بقیهٔ دیوار در چهار طرف فاقد هر گونه اندود و تزئین است. طاق‌های سقف شبستان را با رنگ سبز رنگ‌آمیزی کرده‌اند و فرم چیدن آجر رواق‌ها نیز با مهارت انجام گرفته است. البته در سالهای اخیر تمام فضاهای داخلی سقف مجدداً سفیدکاری شده است.
تزئینات ستون ها
تزئین چشمگیر و جالب این مسجد به شکل تراش ستون‌های سنگی شبستان بزرگ و سر ستون‌های مربع آنها که به شیوهٔ قطاربندی نزدیک به مقرنس تراش داده شده‌اند، مربوط می‌شوند. در سالهای اخیر، ضمن دستکاری دیگر قسمت‌های مسجد، روی ستون‌ها و سرستون‌ها را با رنگ روغن نقاشی کرده‌اند که خوشبختانه هیچگونه آسیبی بدان‌ها نرسیده است.
نور شبستان بزرگ از دو ضلع شمالی و جنوبی ساختمان تأمین می‌گردد. پنجره‌های اصلی در ضلع شمالی تعبیه شده‌اند و طاق به وسیلهٔ یک تیغهٔ باریک به دو قسمت تقسیم شده است که در هر قسمت یک پنجره نصب کرده‌اند. پنجره‌های شبستان در اصل چوبی بوده است و در بالای آن نورگیرهای کوچک (روزن) وجود داشته. ولی اخیراً پنجره‌ها را تعویض کرده‌اند و به جای آنها پنجره‌های آهنی نصب کرده‌اند که در نتیجه روزن‌ها بسته شده است. در بالای طاق‌های ضلع جنوبی، نورگیرهای مدور کوچکی نیز تعبیه شده است.
نکات بازدید از مسجد سردار ارومیه
مسجد سردار امروزه نیز محل برگزاری نماز است و در این ساعات می‌توانید از آن دیدن کنید.
برای بازدید از مسجد باید پوشش مناسب داشته باشید.
این مسجد ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر با مسجد جامع ارومیه فاصله دارد و از همین رو می‌توانید بازدیدی از آن نیز داشته باشید.
نحوه دسترسی
آدرس :استان آذربایجان غربی،شهر ارومیه، خیابان امام خمینی ارومیه، امتداد راسته غلام خان
نظر کاربران :
اين مسجد محل اقامه نماز است و تنها در زمان اقامه نماز باز است ما در ساعت غير وقت اذان به اين مسجد رسيديم كه اجازه بازديد به ما داده نشد