قلعه ملک بهمن که به قلعه شاهاندشت، ملکه قلاع، ملکه خلاء نیز شناخته می شود. این قلعه از قلعه‌های عظیم البرز و ایران است که در ۹۶ کیلومتری جاده هراز، روستای وانا، بخش لاریجان شهرستان آمل و مشرف به قریه شاهاندشت و در ۶۵ کیلومتری جنوب آمل قرار دارد. این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این قلعه متعلق به حکام پادوسبانیان است که به رویان، نور، کجور و رستمدار حکومت داشت‌اند. این قلعه به دستور شاه عباس صفوی در ۱۰۰۵ فتح شد.
تاریخچه قلعه ملک بهمن شاهاندشت
قدمت آن را بیش از ۳۰۰۰ سال تخمین می‌زنند که با آزمایش های کربن ۱۴ دقیقتر می‌توان بیان کرد از دلایل دیگر عمر دراز این قلعه آتشکده‌ای در بیرون قلعه است که تقریباً در ۲۰۰۰ متری آن قرار دارد که از نظر سبک معماری همانند معماری دژ ملک بهمن می‌باشد. بنای قلعه بر روی صخره‌ای حدود ۲۲۰ متر بالاتر از سطح اراضی شاهاندشت از لاشه سنگ‌های بزرگ و کوچک و ملات گچ و ساروج ساخته شده که به صورت طبقه طبقه و شامل اتاق‌ها و قسمت‌های مختلف ساختمانی است.
از نکات جالب دیگر رو و بالای قلعه برج هائی وجود دارد که احتمالاً برای دیدبانی بوده است. پله‌هایی ما را به روی این برج ها می‌برد. اگر از پهلو به این پله ها نگاه کنیم روی آنها را حجم زیادی خاک پوشانده است. نکته مهمی که به نظر می رسد، این است که ارتفاع هر کدام این پله ها بیش از ۵۰ سانتیمتر می‌باشد. و این را می‌رساند که مردانی بلند قامت به اینجا رفت وآمد داشته‌اند. مردانی که برای زمان های بسیار دور، شاید قبل از ورود آریایی ها به ایران، بوده اند.
جاهای دیدنی اطراف قلعه
غار الیاس تنگه و غار کبوتر کلی و دشت شونا و تخته سنگی و خانه‌های تاریخی و گلی و همچنین امامزاده الیاس و چشمه خوزک و تکیه شاهاندشت از مهمترین جاذبه‌های دیدنی و گردشگری این روستا می‌باشد. در طی سال‌های قبل هم کتیبه‌های سنگی بسیاری با خط کوفی در این روستا پدیدار شد. این روستا گوشه‌ای از قدمت چندین هزار ساله آماردها و آمل است. در فاصله تقریباً دو کیلومتری از قلعه در درون دره بالای قلعه، با دو ساعت پیاده‌روی و کوهپیمایی به امامزاده الیاس میرسی که در دشتی کنار رودخانه آرمیده است. که همچون بسیاری از امامزاده‌های این منطقه، به مدد اهالی میهمان‌نواز محل. همه امکانات لازم برای پذیرایی شامل پتو و ظرف و نفت و هیزم و… مهیاست.
مکان تاریخی دیگر سه طاق است این سه طاقچه در دیواره خاکی سنگی و در ارتفاعی بسیار بالاتر نسبت به قلعه و آتشگاه بیرون آن نمایان است. برای رفتن به سه طاق ابتدا باید به ده وانا و سپس به آخا رفت. از آنجا با راهنمایی مردم محلی به سمت مقصد حرکت کرد .
فلالس
از دیگر جاذبه های این منطقه مرتعی زیباست به نام فلالس (پلالس). مرتعی زیبا در ارتفاع ۲۷۰۰ تا ۲۹۰۰ متری محصور در میان رشته کوه های البرز، در ضلع شمال شرق منطقه امیری لاریجان است. شمال آرمیده در سایه دیواره عظیم بُرز و از غرب زیر نگاه تماشایی دماوند. دو دیواره ۸۵ و ۱۰۰ متری، آبشار ۵۰ متری برز را چون نگینی در بر گرفته اند که با وجود کم آبی این روزها، همچنان چشم نواز و روح افزاست. ارتفاع رشته کوه صخره ای برز از ۳۰۰۰ متر در کنار آبشار تا ۳۷۷۰متر در غرب می رسد. به یمن وجود چشمه های فراوان، همچون چشمه سفید (اسپه چشمه). فلالس (پلالس) پوشیده از انواع گیاهان دارویی و گل های معطر و زیستگاه به اصطلاح حفاظت شده حیواناتی چون بز کوهی و قوچ و خرس است.
نحوه دسترسی
آدرس: استان مازندران، کیلومتر ۹۶ جاده هراز، روستای شاهاندشت.
مطالب مرتبط :