جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

تاریخ بروزرسانی :
۲۱ مهر ۱۴۰۰

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه در کوه حسن‌آباد قلعه بزی در شهرستان مبارکه استان اصفهان واقع شده‌اند. کوه قلعه بزی در جنوب غربی شهر اصفهان قرار دارد. از مجاورت این کوه رودخانه زاینده‌رود عبور می‌نماید که همین امر سبب سرسبزی و خرمی روستاهای اطراف آن شده است. همچنین خط راه آهنی که به ذوب آهن می‌رود نیز از مجاورت آن عبور می‌کند. مسیرهای صعود به قله این کوه بسیار سخت بوده و پیمایش آن نیاز به تخصص و تجهیزات لازم دارد. غارهای این کوه مربوط به عهد پارینه سنگی میانی می‌باشد . قطر دهانه آن حدود ۱۶ تا ۱۸ متر است و جزو غارهای طبیعی محسوب می‌شود که انسان از آن به عنوان محل سکونت خود انتخاب نموده است. در حفاری‌های غار ابزارهای پارینه سنگی و نوع غذاهای مصرف شده توسط آن‌ها یافت شد که همین امر مؤید مطلب فوق مبنی بر سکونت انسان می‌باشد.

بر فراز کوه قلعه بزی یک بنای تاریخی که شبیه به قلعه می‌باشد، دیده می‌شود. به گفته برخی کارشناسان این قلعه مربوط به عهد سلجوقیان می‌باشد و عده‌ای دیگر معتقدند این قلعه از آثار دوره ساسانیان است. که در دوره سلجوقیان مرمت شده و مورد استفاده واقع شده است.

غار حسن آباد قلعه بزی3 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

پناهگاه قلعه بزی

مجموعه غار و پناهگاه قلعه بزی در جنوب غرب اصفهان، در حوضه زاینده ‌رود قرار دارد. تاکنون ۷ مقاله انگلیسی و ۳ مقاله فارسی دربارهٔ نتایج مطالعات این غارها منتشر شده ‌است. غارهای قلعه بزی کهنترین سکونتگاه انسان در اصفهان هستند که تاکنون مورد کاوش باستان ‌شناسی قرار گرفته ‌اند.

این غارها از غارهای طبیعی محسوب می ‌شود که انسان از آن به عنوان محل سکونت استفاده کرده است. در حفاری‌ های غار، ابزارهای پارینه سنگی و نوع غذاهای مصرف شده، پیدا شده که همین امر نشانگر سکونت انسان در این غارها است. رودخانه زاینده رود از این منطقه عبور می ‌کند که همین امر سبب سرسبزی و خرمی آن شده است. مسیرهای صعود به قله کوه بسیار سخت بوده و پیمایش آن نیاز به تخصص و تجهیزات لازم دارد. بر فراز کوه قلعه بزی یک بنای تاریخی شبیه به قلعه، دیده می‌ شود که به گفته برخی کارشناسان این قلعه مربوط به عهد سلجوقیان است . عده‌ای دیگر معتقدند این قلعه از آثار دوره ساسانیان است که در دوره سلجوقیان مرمت شده و مورد استفاده قرار گرفته است.

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی2 600x800 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

تاریخچه کاوش

نخستین بار گروهی زمین‌ شناس به سرپرستی مهدی یزدی در سال ۱۳۸۲ این غارها را بررسی و از سطح قلعه بزی ۲ مجموعه ای از دست‌ ساخته ‌های سنگی و بقایای جانوری را گرد آوری کردند. این پژوهشگران در تابستان ۱۳۸۳ در غار قلعه بزی ۱ کاوش کردند. در سال ۱۳۸۴ نیز تیمی از زمین شناسان و باستان شناسان به سرپرستی فریدون بیگلری (از بخش پارینه‌ سنگی موزه ملی ایران) کاوش ‌های جدیدی را در این مجموعه آغاز کرد . در سال ۱۳۸۷ توسط هیئت مشترک ایران و فرانسه به سرپرستی فریدون بیگلری و ژاک ژوبر از دانشگاه بوردو ادامه یافت.

نتایج کاوش ها

در کاوش ‌های انجام‌ شده در این مکان ‌ها بقایایی چون ابزارهای سنگی، استخوان و دندان حیوانات و زغال و خاکستر یافت شد. در این مقطع زمانی که همزمان با اواخر دوره پارینه ‌سنگی میانی است، انسان نئاندرتال و احتمالاً انسان مدرن اولیه در ایران می ‌زیستند. ابزارهای یافت شده از این مکانها تا حدودی شبیه به نمونه‌ های مشابه در غارهای کرمانشاه و لرستان است. اما وجود ابزارهای با تراش دو رویه در این مکان که شبیه نمونه‌ های شرق اروپا و شمال قفقاز است. وجه متمایز قلعه بزی از سایر مکانهای این دوره در ایران را نشان می دهد.

نتایج بررسی نمونه زغال‌ های به دست آمده از اجاق‌ های دوره پارینه‌ سنگی میانی در قلعه بزی توسط دکتر مارگارتا تنبرگ نشان می ‌دهد که در آن زمان درختانی چون بید یا سپیدار در امتداد زاینده رود می‌ روییدند. و جنگل ‌های تُنُک پسته نیز در منطقه وجود داشته ‌اند. ساکنان قلعه بزی از چوب این درخت ‌ها برای سوخت اجاق‌ های خود و همچنین احتمالاً ساخت دسته‌ های چوبی و نیزه استفاده می ‌کردند. ضمنا به همراه آثاری از جانداران آن دوران که شامل حیواناتی مثل بز کوهی، میش و آهو و همچنین اسب وحشی، گورخر، گوزن، گاو وحشی و کرگدن، حتی شترمرغ بوده، ‌قدیمی ترین مدرک از وجود موش خانگی در ایران نیز در این منطقه یافت شده است.

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی1 800x722 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

ابزارهای سنگی

باستان ‌شناسان منشا همه ابزارهای سنگی یافت شده در غارها را با توجه به نوع و جنس آنها به سنگ‌ های رودخانه زاینده ‌رود نسبت می ‌دهند. قدمت غارهای کشف شده در مجموعه قلعه بزی به ۶۰ هزار سال قبل برمی‌ گردد که حدودا ۳۰ هزار سال پیش به دلیل ریزش سقف غار سکونت در آنها به اتمام رسیده است. با توجه به ریزش سقف در غار و پایان سکونت در این مکان، باستان ‌شناسان اعتقاد دارند اگر بتوان سنگ ‌ها را جابجا کرد، احتمال کشف اسکلت سالم انسان نئاندرتال در غار‌های قلعه بزی وجود دارد. به علاوه استفاده از تکنیک تراش خاصی که در منطقه آسیای میانه دراین دوره دیده می ‌شود، در این محل مشهود است.

غار شماره یک به دلیل نوع خاک تمامی داده‌ ها را حفظ کرده و از این نظر بسیار استثنایی است. حتی دانه‌ های گیاهی در این غار به صورت فسیل شده باقی مانده ‌اند. از جمله “پسته وحشی” یا “بنه” که امروز در این منطقه نمی روید. کاوش ها در این غارها نشان می دهد گروه‌ های انسانی پارینه میانی در مرکز فلات ایران هم فعال بوده‌ اند. رودخانه زاینده رود و همچنین منطقه شکارگاهی بسیار ایده آل، در این دوره عامل جذب این گروه ‌ها بود، که خوشبختانه با حمایت محیط زیست منطقه حفاظت شده کلاه قاضی که ادامه همین منطقه بوده هنوز باقی است. این مجموعه به دلیل کامل بودن و وجود قلعه ساسانی و دو غار مهم پیش از تاریخ از اهمیت ویژه برخوردار است.

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی3 800x730 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

ویژگیهای دوره پارینه ‌سنگی میانی

دوران پارینه‌ سنگی یا دوران کهن‌ سنگی (عصرحجر)، یکی از دوران‌ زندگی انسان و همزمان با یک میلیون سال تا ۱۵ هزار سال پیش است. که به دوره پارینه ‌سنگی زیرین (دوره آشولی)، دوره پارینه ‌سنگی میانی (دوره موستری) و دوره پارینه‌ سنگی بالایی (دوره بردوستی) تقسیم می ‌شود. دوره پارینه ‌سنگی میانی یا دوره موسِتری(موسترین)، یکی از دوره‌ هایی است که در قاره‌ های آسیا، اروپا و آفریقا به وقوع پیوسته، اوایل این دوره مصادف است با زمان ناپدید شدن تدریجی انسان ‌های راست قامت، یعنی حدود ۲۰۰ هزار سال پیش و پایان آن نیز به حدود ۴۰ هزار سال پیش به زمان انقراض انسان نئاندرتال، بر می‌ گردد.

این دوره از نظر تاریخی به دوره زندگی انسان‌ های اندیشمند و انسان ‌های نئاندرتال مربوط است. مهمترین ویژگیهای آن، پیشرفت و گوناگونی ابزارهای سنگی و همچنین نخستین کاربردهای نمادین دست ‌ساخته ‌ها است. ابزارهای سنگی این دوره در قیاس با دوره پارینه‌ سنگی زیرین کوچکتر هستند و تراش دقیق ‌تری دارند. از این دوره نشانه‌ هایی از اعتقادات و چگونگی زندگی از جمله دفن اموات همراه با شاخ بز کوهی به دست آمده است.

غارهای هم دوره

برخی از نمونه ‌های زندگی انسان در این دوره از نواحی غار آغزی ‌کیچیک در تاجیکستان، غار شَنیدار در کردستان، غارهای کُنجی، قمری و اَرجَنه در خرم‌ آباد (خورمُوَه سابق). غار هومیان در کوهدشت لرستان، غار تمتمه در ارومیه، غارهای شکارچی و خر در بیستون، اشکَفت گاوی در نزدیکی دریاچه مهارلو، غار لَخ‌ اسپور در خونیک خراسان. دلتای جاجرود در ورامین، غارهای باباتاغ و شَخْتی و دره ‌کور در پامیر و غار آب ‌رحمت در تاشکند به دست آمده است.

نحوه دسترسی

این غارها در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب-جنوب غربی شهر اصفهان، در شهرستان مبارکه، شمال شرق شهر دیزیچه و شمال روستاهای حسن ‌آباد و نکوآباد واقع‌ شده ‌است.

 

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی4 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی5 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی6 800x731 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی7 800x733 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی8 800x736 غارهای حسن‌آباد قلعه بزی مبارکه

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 1 میانگین: 4]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد