عمارت باغ سپهدار در انتهای خیابان فلسطین غربی شهر قزوین واقع شده است. منسوب به محمدولی خان سپهسالار تنکابی ملقب به سپدار اعظم از رجال معروف دوره قاجاریه می‌باشد. این عمارت که در باغی مشجر محصور شده متعلق به اوایل دوران پهلوی می‌باشد. از دو بنای شاهانه و مجلل دوره‌های صفویه و قاجاریه یعنی کاخ چهلستون و مهمانخانه بزرگ قزوین الگوبرداری شده است. این سازه قاجاری که در سوم اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، از جاهای دیدنی قزوین به شمار می‌رود.
این عمارت در طی جنگ جهانی اول توسط نظامیان روس و انگلیس مورد استفاده قرار گرفت. از آنجا که محمدولی خان تنکابنی به دولت بدهکاری مالیاتی داشت. این بنا به همراه دیگر املاک وی به تصرف دولت درآمد و در نتیجه عدم رسیدگی، دچار آسیب گشت. در سال ۱۳۳۵ خورشیدی این بنا مرمت شد و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت و اکنون به عنوان موزه کشاورزی مورد استفاده می‌باشد. در این موزه ابزار و ادوات قدیمی کشاورزی از جمله سم‌پاشی، گاوآهن، خرمن‌کوب، ترازو، حوض‌های سنگی جهت آبشخور چهارپایان، انواع داس، اره، ظروف مسی، کوزه‌های سفالی، قفل و شیرآلات و سنگ‌های آسیاب در معرض دید عموم قرار دارد.
برای آشنایی بیشتر با قزوین پیشنهاد می کنیم به صفحه جاهای دیدنی قزوین مراجعه بفرمایید.
تاریخچه عمارت باغ سپهدار قزوین
عمارت باغ سپهدار قزوین به دستور محمدولی خان تنکابنی معروف به رئیس الوزراء، از شخصیت‌های معروف دوره قاجار در فاصله سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری احداث شد. این عمارت در جنگ جهانی اول مورد استفاده نظامیان روس و انگلیس قرار گرفت و بعد از آن به‌دلیل بدهکاری مالیاتی تنکابنی به دولت مانند اموال دیگرش به تصرف دولت درآمد. عمارت سپهدار به‌خاطر رسیدگی ناکافی دچار آسیب شده بود که در سال ۱۳۳۵ مرمت شد و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت. این بنا در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ به شماره ۲۲۲۷ به ثبت ملی رسید.
موزه کشاورزی در سال ۱۳۸۹ به دستور رئیس جهاد کشاورزی طبق مصوبه هیئت وزرا در عمارت سپهدار تاسیس شد و آثار آن شامل ظروف سفالی بسیار قدیمی، تراکتورهای قدیمی، گاوآهن، خرمن‌کوب، انواع داس و اره، حوض‌های سنگی برای آبشخور چارپایان و… می‌شد. مرتضی تدین، شخصی است که زحمت زیادی برای باغستان و تاریخ کشاورزی در قزوین کشید و ماحصل تلاش‌هایش به موزه کشاورزی تبدیل شد. او برای برپایی موزه کشاورزی حتی از درآمد خود وسایل موزه را خریداری کرد؛ در حالی که، مسئولان شهر هیچ حمایتی از موزه نکردند و تعطیلی آن را رقم زدند.
موزه کشاورزی پس از گذشت سال‌ها همچنان تعطیل و عمارت با حکم قضایی در اختیار جهاد کشاورزی است. مرتضی تدین بعد از تعطیلی موزه، بخشی از وسایل را به انبار خانه و برخی را به مزرعه خود منتقل کرد. جالب اینکه به گفته ایشان، کلیه هزینه‌های موزه حتی هزینه‌های کارمندان و تعمیرات موزه را شخصا پرداخت می‌کرد و موزه هیچ بار مالی برای جهاد کشاورزی نداشت.
معماری عمارت باغ سپهدار
عمارت باغ سپهدار در معماری خود شباهت‌هایی به کاخ چهلستون قزوین (دوره صفوی) و مهمانخانه بزرگ قزوین (دوره قاجار) دارد. الگوبرداری از دو بنای شاهانه و مجلل دوره‌های صفوی و قاجاریه نمایانگر طبع قدرت‌طلبی سپهدار است. عمارت باغ سپهدار دو طبقه دارد و طبقه همکف آن مجموعه‌ای از چند اتاق با کاربری خدماتی، راهرو و یک سالن مرکزی است. طبقه فوقانی شامل تعدادی اتاق و یک تالار مستطیل‌شکل می‌شود.
عمارت مزبور شبیه کوشک ساخته شده؛ یعنی بنایی مستقل که تمامی اطراف آن فضای باز و مشجر است. عمارت سپهدار، ایوانی به‌صورت غلام‌گردشی دارد که همچون راهرویی دور‌تا‌دور بنا را احاطه می‌کند. نمای ضلع شمالی این بنا رو به‌سمت خیابان فلسطین است.
در اضلاع شرقی و غربی آن، هفت ستون و در اضلاع شمالی و جنوبی آن پنج ستون قرار گرفته‌اند. البته در تقاطع اضلاع، ستون‌ها مشترک هستند. از دیگر ویژگی‌ها معماری این عمارت می‌توان به اختلاف ارتفاع کف عمارت با کف حیاط اشاره کرد که بالاتر از کف حیاط است.
نحوه دسترسی
آدرس: استان قزوین، قزوین، خیابان فلسطین غربی، بین خیابان حیدری و بلوار میرعماد
مطالب مرتبط :