روستای پس قلعه رودبار قصران

روستای پس قلعه از روستاهای دهستان رودبار قصران بخش رودبار قصران شهرستان شمیران استان تهران ایران است. روستای پس قلعه، در شمالی ترین نقطه تهران در دو کیلومتری شمیران دهکده‌ای خوش آب و هوا و تفریحی واقع شده است. پس قلعه با بیش از ۲۰۰ هکتار مساحت، از سمت شرق به کوههای امامزاده قاسم و از غرب به کوههای درکه، از سمت شمال به قله توچال و از جنوب به سربند و دربند مشرف است. پس قلعه عمدتاً به علت منتهی شدن به قله‌های معروف رشته کوه البرز، (توچال، کولک چال و …) در مجاورت تهران پایگاه صعود کوهنوردان محسوب می‌شود. نبود امکانات اولیه و قرار گرفتن در بالاتر از طراز ۱۸۰۰ باعث شده تا روستای پس قلعه با وجود آب و هوای خوبش در فصل های بهار و تابستان، با محدودیت و محرومیت روبرو باشد.
قلعه شمیران که حالا به آن سر قلعه می گویند، این قدر معروف بوده که اهالی، اسم روستای پشت سر این قلعه را پس قلعه گذاشتند. با اینکه حالا از قلعه چیزی باقی نمانده اما سال هاست که اسم روستای پشت سر قلعه همان پس قلعه مانده است.
قدمت این دهکده به پیش از اسلام می‌رسد. نشانه‌های باقیمانده از تمدن کهن در اطراف و اکناف دهکده شواهد این ادعا هستند.
قبور زرتشتیها در انتهای آبادی به طرف بند یخچال و آثار باقیمانده در مکان فعلی
به گفته‌ اهالی دهکده، در ارتفاعات کوه پس قلعه سنگ‌نوشته‌ای وجود داشت که در زمان جنگ جهانی دوم روسها متن آن را که به زبان آسوری بود ترجمه کردند. قدمت این سنگ‌نوشته به ۵۰۰ سال پیش از بعثت پیامبر اسلام (ص) می‌رسید.
برای رفتن به پس قلعه از دربند، دو راه وجود دارد، یکی همان راهی است،که از کنار رودخانه دربند عبور می‌کند، و بیشتر مردم برای گذراندن ساعاتی در دره پس قلعه، خود را سواره از این راه به سربند، می‌رسانند، و دیگر راهی که اهالی پس قلعه و کوهنوردان و طبیعت دوستان آن را خوب می‌شناسند، و آن راه بالا ست.

در این راه پس از عبور از شیر دره، به کوه سر قلا، می‌رسیم. بر فراز همین کوه است ،که دژ تاریخی شمیران یا قلعه شمیران بنا شده بود، و روزگاری، بس دراز آوردگاه فاتحان این ناحیه و دشمنانشان بوده است. امروز بنای دژ، سالم نمانده، اما آثاری از آن در محل باقی است، که همت مسولان میراث فرهنگی را برای احیا و بر پایی و حفظ آن اثر ملتمسانه طلب می‌کند.
آبادی پس قلعه ۲۱۰۰ متر ارتفاع دارد، و نام کهن آن ”در بند علیا“ بوده است. این آبادی دارای متعلقاتی است، مانند؛ امامزاده، تکیه، مسجد و… که موجزوار شرحی را از هر یک می‌آوریم:
در مسیر حرکت به شمال یعنی شیر پلا و قله توچال در دره پس قلعه، سمت چپ راهی است، فرعی که از راه اصلی جدا می‌شود، این راه ما را به امامزاده ابراهیم می‌رساند. امامزاده‌ای با بقعه چهار گوش سنگی و ضریحی چوبی، که نسب نامه متقن و پیشینه‌ای کهن ندارد. گویند صاحب بقعه از سادات موسوی است، و منسوب به حضرت موسی کاظم (ع) است. زوار ارادتمندی دارد، چشمه باصفایی در ایوانش روان است،که مشرف به دهکده پس قلعه می باشد. و مهمتر از همه موقوفاتی دارد، نظیر؛ مسجد، سقاخانه، قهوه خانه، و باغچه‌ای که در سال ۱۳۱۵ قمری، آنها را شیخ محمد آبشاری، بر امامزاده، وقف کرده است.
اعتماد السلطنه، در دوره ناصری در سخن از معدن نقره و سرب در پس قلعه گفته است؛ که شاه طماع قجر را عجولانه بر سر کوره‌های امتحان، سنگ پس قلعه به ضرابخانه (دهکده مهران) کشانده است.
مخبرالسلطنه هم از معدن سرب پس قلعه یاد کرده است. به این معادن باید معدن آهن را نیزافزود،و باید این را دانست ،که آن معادن هیچگاه فعال نشدند.
در پس قلعه باغ‌های متعددی وجود دارد، که یکی از مشهورترین آنها «باغ چهل پله» با درختان شاداب میوه است .
پس قلعه غیر از نام‌های جغرافیایی و طبیعی منسوب به خود همچون؛ آبشار، دره، رودخانه، کوه و… دارای موقوفانی هم از آثار خیرخواهان، مانند؛ مسجد، تکیه، گورستان و… برای مسلمانان و حتی موقوفانی هم بر معبد زرتشتیان است.
بعد از اینکه از روستا گذشتید، شیب کمی ملایم می شود و قهوه خانه ها یکی یکی خودشان را نشان می دهند. قهوه خانه های «تهرانی» و «عباد» که سال هاست در این مسیر وجود دارند و حالا پسران آنها چای داغ و نیمروی تخم مرغ دست کوهنوردها می دهند. اگر خیلی خسته نشدید و برنامه ای برای خوردن صبحانه دارید، بهتر است یک مقدار دیگر بالا بروید تا به گذر آقا مهدی برسید. گذر آقا مهدی همان پل چوبی روی رودخانه است که بیشتر شبیه یک سه راهی است. سمت پل چوبی مسیر بند یخچال، پناهگاه شروین، چشمه جعفر و چشمه نرگس و سمت چپ به سمت پاسگاه امداد و نجات داودی، پناهگاه شیرپلا، قله توچال، دره اوسون، دیواره اوسون و هتل اوسون می رود. در اینجا یک باجه تلفن کارتی هم هست که برای مواقع اضطرار حسابی به کار می آید

منابع:
بزنیم بیرون
ویکیپدیا
خبرگزاری جمهوری اسلامی