این اثر که با شمارة ۱۴۲۱۷-۹/۱۱/۸۴ در فهرست آثار باستانی به ثبت رسیده در مرکز محلة تاریخی شهر که به محلة توده معروف است واقع گردیده و منسوب به دورة قاجار می‌باشد.
مشخصات اثر: حمام توده متشکل از چهار فضای متوالی ازقبیل ورودی ، سربینه ، گرمخانه و خزینه می‌باشد. سربینه به شکل فضای هشتی کشکولی که طول ضلع کوچکتر ۲/۱ طول ضلع بزرگتر می‌باشد در مفصل یکی از اضلاع کوچک با راهروی ورودی مرتبط می‌باشد. فضای سربینه متشکل از دولایه فضایی بوده ، یکی فضای میانی که حوض آب در وسط آن جانمایی گردیده است به فضایی ارتباطی اختصاص یافته و فضای کناری دورتادور فضای میانی که در روی سکو جهت نشستن و استراحت تعبیه گردیده است. سربینه ازطریق راهرویی ازجانب یکی از اضلاع کوچک هشتی با انحراف مسیر به گرمخانه ارتباط می‌یابد این راهرو که طولی برابر با ۱۲ متر دارد ارتباط سربینه با گرمخانه می‌باشد ، درضمن ورودی ثانوی حمام ازطریق این راهرو با کالبد ساختمان مرتبط گشته و ازطریق ارتباطات عرضی بار سیرکلاسیون حمام را منتقل می‌کنند. گرمخانه بصورت فضایی متقارن و هندسی متشکل از دولایه کناری و یک فضای میانی با سازه متشکل از چهار ستون سنگی با مقطع دایره به قطر ۷۵ سانتی‌متر که در ارتفاع ۴۰/۱ متر به مقطع مربع مماس بر محیط آن تبدیل شده و درنهایت بار بوسیلة قوسهایی با خیز تند به پایه‌ها منتقل می‌گردد. خزینه بصورت فضایی الحاقی به توسط حائلی به ارتفاع ۲۰/۱ متر به گرمخانه منتقل می‌گردد.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد بنا فرم ارتباطات درونی بنا می‌باشد. در ناحیة ورود به سربینه مسیر به اندازة ۹۰ درجه چرخش یافته و در امتداد عمود بر محور ورودی به سربینه ختم می‌گردد سپس سیرکلاسیون در فضای سربینه با ۹۰ درجه چرخش به راهرو هدایت می‌گردد و درنهایت حرکت به سمت گرمخانه از گوشه و در محوری غیرمتجانس با محور خروجی سربینه انجام می‌گردد. این امر نشان دهندة ویژگی کالبدی این حمام در ارتباطات پیچیدة فضایی به جهت استقلال فضایی هر واحد به لحاظ مسائل اجتماعی و مسائل فنی ازجمله سرمایشی و گرمایشی بوده است.
مطالب مرتبط :