شهر تیران و کرون

مرکز شهرستان تیران و کرون در ۵۱ درجه ۰۹ دقیقه طول جغرافیایی و۳۲ درجه و ۴۲دقیقه عرض جغرافیایی و ارتفاع ۱۶۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این شهرستان در۴۵ کیلومتری اصفهان واقع شده است. تیران و کرون از شمال غرب به شهرستان های فریدن و فریدونشهر و از جنوب غربی به استان چهارمحال بختیاری و از شرق به شهرستان های اصفهان، خمینی شهر، فریدونشهر محدود می گردد. این شهرستان دارای هوایی نسبتا معتدل و زمستان های سرد است.

عبور جاده‌های اصفهان به استان‌های مرکزی و خوزستان و لرستان و غرب کشور و همچنین جاده استان چهار محال و بختیاری در جنوب شهرستان باعث رونق شهرستان گردیده‌است. ایجاد کارخانه‌های سنگبری متعدد در رضوان شهر از توابع شهرستان تیران و همچنین توسعه منطقه صنعتی شهر تیران باعث ایجاد هزاران شغل برای مردم منطقه گردیده‌است.

تقسیمات کشوری

بخش مرکزی: (تیران-عزیزآباد-رضوانشهر-آبپونه-حسن آبادآبریزه-ورپشت-تندران-کوهان-خرمنان-جعفرآباد)
بخش کرون: (مهدی آباد محمدیه-میرآباد-گنهران-دره بید-کردعلیا-دولت آباد-کردسفلا-قلعه ناظر-دوتو-عسگران-الور-حسن آبادعلیا-ابگرم-قهریزجان-بودان-سوران)

در حدود ۶۰ روستا و دو شهر رضوان شهر و عسگران از توابع این شهرستان می‌باشد.

کشاورزی

از محصولات کشاورزی آن به بادام ،گردو ، انگور ، انار می‌توان اشاره نمود.

تاریخی

نام این شهر در قدیم طهران بوده‌است و به همین دلیل پسوند فامیل بسیاری از افراد این شهر تهرانی می‌باشد که شاید بسیاری جواب دقیق آن را ندانند.تیران متشکل از دو کلمه «تیر» به معنی درخت و بیشه و «آن» محل آن می‌باشد. کرون نیز از «کر» به معنی توانا و«ون» نسبت آن می‌باشد.

در دورۀ قاجاریه کرون از بلوکات اصفهان به شمار می‌رفته، و شامل دو قسمت علیا و سفلی بوده که مساحتی حدود ۴ × ۱۲ فرسخ را دربر می‌گرفته است. آبادیهای معروف کرون علیا دهق، علوی و حُسنی بوده است؛ تیران و عسگران نیز از آبادیهای معروف کرون سفلی به شمار می‌رفته است. در منابع دورۀ‎ قاجاریه نام‎این شهر به صورت ‎طهران، تیران و آهنگران نیز ضبط شده است در ۱۳۷۷ ش، شهرستان تیران و کرون به مرکزیت شهر تیران تشکیل شد که مشتمل بر دو بخش، چهار دهستان (رضوانیه، وَرْپُشت، کرون سفلا و کرون علیا) و شهر تیران بود (ایران . وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی ، ۱۳۷۷ ش، ص ۱۲). سپس در خرداد ۱۳۷۹ آبادی عسکران تبدیل به شهر شد و به عنوان مرکز بخش کرون، در ترکیب شهرستان تیران و کرون در آمد (همو، ۱۳۸۲ش، ص ۲۰).

گردشگری

۱- از مکان‌های معروف این شهر می‌توان به امامزاده احمد حنفیه نوه امام علی و فرزند محمد حنفیه، امامزاده عبداله بن موسی کاظم کوهان، منطقه نمونه گردشگری چشمه مرغاب، حیات وحش قمشلو، امامزاده احمد رضا و سد خمیران اشاره کرد.از دیگر نقاط دیدنی این شهرستان می توان به دربند، بنگله بند، تاقاراب، چشمه مرغاب،جوق شاه و باغات درب سنگی اشاره نمود.

۲- منطقه ی حفاظت شده ی قمشلو: این حیات وحش یکی از مهمترین و با ارزش ترین زیستگا ه های احیای گونه قوچ وحشی است و هم اینک به غیر از گله های قوچ و میش وحشی پستانداران دیگری از قبیل آهو، کل، بز وحشی، پلنگ، گربه وحشی، گرگ، روباه، کفتار، شغال، خرگوش ، جوجه تیغی، تشی و نیز خزندگانی نظیر مار، مارمولک، بزمجه، لاک پشت و پرندگانی شکاری مانند عقاب طلایی، شاهین، بالابان، بحری، کرکس، قرق و پرندگان دیگر از جمله کبک، تیهو، کوکر، باقرقره، کبوتر، از وحوش این پناهگاه هستند.

این زیستگاه از قدیمی ترین ایام، محل تفرجگاه پادشاهان بوده است و به همین مناسبت است که بعضی از آنان مانند شاه عباس اول و مسعود میرزا ظل السلطان در این منطقه قصرهایی را ساخته که یکی از قصرها و پارک ها متعلق به ظل السلطان است که بر اثر سکونت در این ناحیه شکل یک دهکده را به خود گرفته است. این عمارت و باغ از آثار تماشایی دوران حکومت مسعود میرزا است.

۳- چشمه مرغاب : چشمه ی آبی که منبع تامین آب شهرستان تیران است و به سد شهید منتظری(خمیران)می ریزد.

۴- آبشار کرد

۵- منطقه ی حفاظت شده ی دالانکوه

۶- دربند و چاه طبیعی دیو

۷- امامزاده احمدرضا

۸- روستای احمدرضا و پرواز تفریحی

۹- سد خمیران

۱۰- لاسمیون

۱۱- قلعه تاریخی قمیشلو

قلعه تاریخی قمیشلو در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر تیران با مساحت تقریبی ۹ هزار متر مربع در مرکز پهنه گسترده پارک ملی قمیشلو (وسعت ۸۶ هزار هکتار) واقع شده است.

قدمت ساخت قلعه به ۱۴۰الی ۱۶۰ سال قبل بر می گردد

مشاهیر

از افراد موفق این شهر می توان ایت الله مظاهری (مرجع تقلید و رییس حوزه علویه اصفهان) و ایت الله سید محمد باقر امامی مجتهد وامام جمعه فقید شهر اشاره کرد.

منبع : میراث فرهنگی استان اصفهان