جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

بندر دیر

تاریخ بروزرسانی :
۳۰ آبان ۱۳۹۳

دیر یکی از شهرستان‌های استان بوشهر است، که مرکز آن بندر دیر می باشد. بندر دیر در جنوب استان بوشهر واقع شده است و با مرکز استان ۲۰۸ کیلومتر فاصله دارد و بین ۲۷ درجه و ۵۱ دقیقه عرض شمالی و ۶۱ درجه و ۵۸ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است. فاصله آن تا تهران حدود ۱۳۰۰ کیلومتر می‌باشد. شهرستان دیر از شمال به شهرستان‌های دشتی و تنگستان و از طرف مشرق به شهرستان‌های گنگان و جم و از ناحیه جنوب به و غرب به آب‌های نیلگون خلیج فارس منتهی می‌گردد. مرز آبی شهرستان دیر در حاشیه خلیج فارس حدود ۸۲ کیلومتر می‌باشد. گسلها، شکستگیهای دامنه کوه‌ها و وجود صدف‌های دریایی در شیارها حکایت از پایین رفتن سطح آب دریا، حرکات زمین و مدفون شدن مواد آلی با گل‌های آهکی در ته دریا می‌باشد. جنس خاک منطقه قلیایی است و به همین علت گیاهان نمیتوانند مواد مورد نیاز خود را جذب نمایند. کمی رطوبت زمین، حرارت زیاد هوا و کمبود مواد آلی نیز مزید بر علت شده است. وجود توده های نمکی سبب شور شدن آبهای روان گردیده است. ناهمواریهای این منطقه جزء نواحی پست زاگرس جنوبی‌اند که ارتفاع آنها نسبت به زاگرس بلند، کمتر و قوس و چین‌ها نیز بسیار ملایم و به تدریج به طاقدیس و ناودیس ها ختم می‌شود. قله درانگ با ارتفاع ۱۲۲۳ متر در شمال بندر دیر واقع است. رود مند که از انار واقع در ۲۸ کیلومتری شمال شرقی کازرون سرچشمه می گیرد در منطقه “زیررود”‌ بخش بردخون به دریا می ریزد. در منطقه آّبدان و لمبدان سفره‌های آّب‌های زیرزمینی وجود دارد که بارندگی فصل زمستان نیز بستگی دارد و با کم و زیاد آمدن باران نوسان پیدا می‌کند. چشمه آب گرم در کوه‌های “گنوی” و چشمه‌های دیگر نیز “لوحک”، “تنگ دوراهک”، “تنگ هیخ” و “گرگم” وجود دارد.
آب و هوا
آب وهوای منطقه در بیشتر ایام سال گرم ومرطوب در کنار ساحل گرم وخشک در فواصل دور تر از ساحل می با شد. زمستان این شهرستان مشابه هوای بهاری استانهای سردسیر کشور می باشد. در فصل تابستان بادی معروف به باد یکصد و بیست روزه که خشک و سوزان است در منطقه می وزدو به اصطلاح محلی به ((تش باد)) یا((باد گرم)) معروف است .میزان بارندگی کم وبارندگی ها متو سط سالانه ۲۱۵ میلی متر در ماههای آذر تا اسفند می باشد. تنها رود خانه دایمی که از شهرستان عبور می کند رود خانه مند است که در شمالی ترین نقطه شهرستان دیر و دشتی جریان دارد. دیگر رودخانه‌ها فصلی بوده ودرهنگام بارند گی جریان دارند.
_درجه حرارت درشهرستان دیّر حداکثر میانگین دما ۴۷ درجه سانتی گراد و کمترین معدل حداقل دمای سالانه ۲۲ درجه است. در فصل تابستان ودر زمان وزش بادهای گرم ((تش باد)) دما به پنجاه درجه سانتی گراد نیز می رسد. سرد ترین هوا در دی ، و گرمترین زمان در مرداد ماه است .
_رطوبت : در این منطقه به لحاظ نزدیکی به دریا رطوبت زیاد که حداکثر مطلق ۱۰۰% و متو سط میزان رطوبت به ۵۶ نیز می ر سد.
پل ها : پل موجود بر روی رود خانه بردستان بطول ۱۰۵ – پل موجود بر روی رودخانه مند بطول ۱۳۰۰ متر
ارتفاعات مهم : کوه در نگ بارتفاع ۱۲۰۰ متر ، قله برد افتاده در منطقه برد خون به ارتفاع ۸۰۰ متر – کوه احمد سلیمان مشرف به روستای دوراهک به ارتفاع ۱۰۰۰ متر
جزایر واقع در حوزه شهرستان : جزیره خان به طول ۳ کیلو متر وعرض ۵۰۰ در بخش بردخون واقع شده است .ودر هنگام مد دریا به زیر آب می رود و قابل استفاده نمی باشد. جزیره تهمادون به طول ۱۲ کیلو متر و عرض ۱۰۰۰ متر در بخش بر دخو ن واقع شده و دارای یک سری تپه های شنی می باشد که برای اسکان موقت و امور نظامی مناسب می باشد. جزیره نخیلو دارای پوشش گیاهی است . قسمت جنو ب شرقی آن بصورت اسکله طبیعی است که متور لنج های صیادی وباری وهمچنین قایقهای صیادی می توانند پهلو بگیرندوبرای حمل ونقل مناست است. این محل نزدیک ترین محل به راس التنوره عربستان و امیر نشینان قطر و بحرین می باشد .
جزیره گرم : در نزدیکی جزیره نخیلو واقع شده و پناهگاه خوبی برای شناورهای کو چک بو یژه قایق های صیادی است .
راس المطاف : راس المطاف یا جزیره زیر آب : حساسترین منطقه در مسیر شناورهای بزرگ و کوچک است که در ۲۰ مایلی شهر دیّر و با فاصله ۲۰۰ متری روستای چاه پهن واقع شده است. طول این منطقه ۴ کیلو متر وعرض آن ۲۰ متر است . در این محدوده آب دریا حالت گردشی و بصورت گرد آب بوده و سالانه تعداد زیادی از شناورها به جهت نا آ گاهی با آ ن بر خورد کرده و به گل می نشینند و غرق می شوند . در همین راستا تعداد زیادی از انسانها و ملوانهای شناور ها تلف شده و از بین می روند .
راههای ارتباطی :‌ جاده ارتباطی مرزی که از مرکز شهرستان تا بو شهر ادامه دارد به طول ۲۰۰ کیلو متر جاده ارتباطی مرکز شهر ستان دیّر به جاده ارتباطی بو شهر _ بندر عباس که آسفالته می باشد ۱۵ کیلو متر جاده ارتباطی مرکز بخش بردخون به جاده اصلی بو شهر _ بندر عباس که آسفالته می باشد ۴۰ کیلو متر جاده ارتباطی رو ستای میانی که از روستای بردستان تا آبدان امتداد دارد و شو سه می با شد به طول ۳۶ کیلو متر منطقه ی حفاظت شده مند: منطقه مندبامساحت ۴۶۴۰۰ هکتار،منطقه ای جلگه ای وکویری است که دربخش بردخون ازتوابع بندردیر در۱۸۰ کیلومتری جنوب بوشهرواقع گردیده ویکی اززیست گاه های مهم آهودراستان بوشهربه شمارمی رود.این منطقه درسال ۱۳۵۵ به عنوان منطقه حفاظت ده تحت پوشش اداره کل حفاظت محیط زیست بوشهرقرارگرفته است.رودخانه مندکه ازکوههای فارس سرچشمه گرفته ودرخور زیارت به خلیج فارس می ریزد،مرز شمالی منطقه مندراتشکیل می دهد.آب این رودخانه به دلیل عبورازکوه نمک واقع درجنوب خورموج شوروتلخ مزه گردیده ،درفصل تابستان وپاییز به دلیل پایین آمدن سطح آب وتبخیر، شورتر، و درفصل زمستان و بهار اندکی شیرین می شود و روی هم رفته مهم ترین آبشخورمنطقه راتشکیل می دهد. درمرزغربی منطقه و درحاشیه سواحل خلیج فارس جزایرکوچک ام سلمه (خان)،تهمادو،نخیلو وام الگرم واقع گردیده اند.این جزایروآبهای اطرف آن ها که بخش قابل توجهی ازمنطقه حفاظت شده مندرا شامل می گردد،زیستگاه مهمی جهت زمستان گذرانی پرندگان مهاجرآب زی وتخم گذاری پرندگان ولاک پشتان دریایی محسوب می شوند.مرزجنوبی منطقه ازپوزه گرم (پوزه ماشه )درساحل خلیج فارس تاروستای مل گنزه واقع درحاشیه جاده ساحلی ومرزشرقی منطقه راجاده ساحلی تشکیل می دهدکه پس از عبورازروستای مل گنزه ،درواحمد،زکوه،گزخون،شیبرم ،بردخون کهنه،بردخون نو ومخدان به رودخانه مند می پیوندد. پوشش گیاهی منطقه مند: منطقه مندازنظرپوشش گیاهی به سه قسمت متمایزتقسیم می گردد.بخش شمالی آن شامل گزدان های حاشیه رودخانه مندونوارباریکی به طول تقریبی۱۴ کیلومتروعرض ۵ کیلومترباوسعتی درحدود۷۰ کیلومترمربع درحاشیه جنوبی رودخانه منددارای پوشش گیاهی مناسب ازانواع گرامینه ودرختان گزواشک وکهور بوده وبه دلیل وجودمراتع خوب وپناه گاه وآبشخورمناسب مهم ترین زیست گاه آهوان درمنطقه محسوب می گردد. ناحیه غربی وجنوب غربی که بر روی هم بیش ازکل مساحت منطقه راشامل می گردد،به دلیل مجاورت بادریا به صورت لجن زاروپوشیده ازگل ولای می باشد. اجتماعاتی ازدرختچه های گزوبوته های شور دوست به صورت پراکنده دراین ناحیه دیده می شوندکه پناهگاه وحوش منطقه می باشند.درحاشیه شرقی جزیره ام الگرم وحاشیه غربی پوزه ماشه (درمنتهی الیه جنوب غربی منطقه )اجتماعات کوچکی ازدرختان ماندابی (حرا)گونه avlcenniamarina دیده می شود.
حیات وحش منطقه مند:
الف_پستانداران:مهم ترین پستاندارمنطقه آهومی باشد.منطقه مندازقدیم الایام یکی از زیست گاه های مهم آهو در استان بوشهر بوده است.درسال ۱۳۶۵ طغیان رودخانه مندونفوذ آب به داخل منطقه امن باعث ازبین رفتن بخش اعظم جمعیت آهوی این منطقه گردیدبه طوری که پس ازفرونشستن آب رودخانه لاشه ۲۰۰ راس آهوتوسط محیط بانان درسواحل دریا وجزایر منطقه شمارش شده است. براساس سرشماری به عمل آمده درسال ۱۳۷۷ جمعیت آهوی منطقه مند۳۰۵ راس می باشد .ازسایرپستانداران منطقه :گرگ،روباه،سیاه گوش،کفتارو…رامی توان نام برد. ب_پرندگان :پرندگان بومی منطقه شامل اگرت ساحلی، حواصیل خاکستری، باکلان،انواع کاکایی،چکاوک،کاکلی ،قمری ،فلامینگو،درنا،هوبره وانواع بازهای شکاری می باشد.
جزایرمنطقه : درآب های ساحلی غرب منطقه مندچهارجزیره بانام های ام سلمه (خان)،جببرین (تهمادو)،نخیلو وام الگرم وجودداردکه به علت نداشتن سکنه ،محیط امنی جهت لانه سازی وتخم گذاری پرستوها ولاک پشت های دریایی ودیگر پرندگان ازجمله اگرت های ساحلی ،سلیم خرچنگ خورو…می باشند.این جزایربه فاصله متفاوتی ازساحل ودرامتداد یک دیگر قراردارند ،بزرگترین آنها ام سلمه بامساحت ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ هکتار وکوچک ترین آن ها جزیره نخیلو با مساحت تقریبی ۷۵ هکتارمی باشد.
جزیره ام سلمه (خان) این جزیره درنزدیکی مصب رودخانه منددرامتداد شمال غرب به جنوب شرق کشیده شده و وسعت آن حدود ۱۰۰ هکتار می باشد.این جزیره کاملا”مسطح است به طوری که تحت تاثیر جزر ومد نیمه ماه بخش اعظم آن راآب دریا فرامی گیرد.سواحل ماسه ای این جزیره محل تخم گذاری لاک پشتان دریایی می باشد وقسمت های مرکزی آن که پوشیده ازگیاهان شور دوست باحداکثر ارتفاع ۸۰ سانتی متر است پناهگاه مناسبی جهت لانه سازی وزادآوری تعدادی ازانواع پرستوهامی باشد.این جزیره غیرمسکونی است وفاقد هرگونه درخت ودرختچه می باشد.پرندگانی که درجزیره خان تخم گذاری وجوجه آوری می نمایند،عبارتنداز:پرستوهای دریایی،گلرابی،کاکلی کوچک،پرستوی دریایی پشت دودی ،سلیم و…
جزیره نخیلو:این جزیره بامساحت تقریبی ۷۵ هکتار به فاصله ی ۱۰ کیلومتری ساحل گزخون واقع شده است ،شکل جزیره بیضوی است ودامنه های غربی وشمال غرب وجنوب غربی آن صخره ای می باشد.مناطق مرکزی این جزیره دارای پوشش بوته ای انبوه ومناطق مجاورساحل آن درقسمت های شمال وشرق ،شنی توام با انبوه بقایای صدفهای دریایی ودرسایرقسمت ها ماسه ای است ومحیط مناسبی راجهت زادآوری لاک پشتان وانواع پرندگان دریایی فراهم آورده است . دراین جزیره سه گونه پرستوی دریایی پشت دودی وکاکلی وپرستوی دریایی پشت دودی مناطق مرکزی باپوشش بوته ای ودوگونه دیگر مناطق بازوبدون پوشش گیاهی راجهت تخم گذاری انتخاب می تهم اد نمایند. جزیزه ام الگرم :به مساحت تقریبی ۵۰۰ هکتار و۱۰۰ هکتار ازدیگر جزایرمنطقه می باشند،جزیره ام الگرم دارای بافت ماسه ای صدفی شبیه به جزیره نخیلواست، اما جزیره تهمادو ازنظر بافت رسوبات با دو جزیره ذکر شده متفاوت است . پرستوهای دریایی پشت دودی،کاکلی و کاکلی کوچک و هم چنین سلیم خر چنگ خوار ولاک پشت های دریایی عقابی از جمله گونه هایی می باشند که در این جزایر تخم گذاری می نمایند. جزایر فارسی و خارگو:که از امنیت بیشتری برخودارند و محل گونه های بسیاری از پرندگان مهاجر دریایی ولاک پشت هاست.این دو جزیره،ماسه ای وتقریبا”بدون پوشش گیاهی است.جزایر ماسه ای،عباسک،خرو،مولیات وسه دندون به علت داشتن ماسه های نرم وپوشش ناچیز علفی،محل مناسبی جهت تخم گذاری لاک پشت های دریایی وپرندگان مهاجر هستند.(لازم به توضیح است که جزایر یاد شده به اضافه فارسی وخارگو غیر مسکونی هستند ودر محدوده آبهای شهرستان بوشهر قرار دارند.) جغرافیای سیاسی طول نوار مرزی شهرستان دیر ۹۵ کیلومتر می باشد که از خور بردستان حد فاصل شهرستان دیر و کنگان شروع و تا خور زیارت حد فاصل شهرستان دیر و شهرستان دشتی ادامه دارد. این شهرستان دارای ۳ شهر شامل دیر – آبدان – بردخون و همچنین تعداد ۴ دهستان است که آبدان و حومه به مرکزیت دوراهک در بخش مرکزی و آبکش در بخش بردخون. اخیرا تعداد ۴ دهیاری نیز در روستاهای دوراهک و بردستان در بخش مرکزی وآبکش و شهنیا در بخش بردخون دایر شده و فعالند. تاریخی وجه تسمیه بعضی از مورخین معتقدند که بندر دیر در اصل یهودی نشین بوده است که احتمالا به علت تفوق آنها بر دیگر نحله های مذهبی و نیز احداث کنیسه هایی به نام دیر، این منطقه را دیر نامیده اند که با گذشت زمان در تلفظ کتابت به دیر مبدل گردیده است. آثار و ابنیه بر جای مانده مثل قلعه ها، سدها و قناتهایی که از قدمت تاریخی برخوردارند، نشان از گذشته ای پر رونق و عصری طلایی و نیز ارتباطات بازرگانی و تجارتی با سرزمین های دوردستی همچون هند و چین بین النهرین و حتی بخش هایی از آفریقا را دارد. مردم شهرستان دیر از نژادهای مختلفی از قبیل آریایی ، عرب ، سیاهپوست ، سومری و لر ممزوج شده و به تدریج دارای نوعی نژاد خاص گردیده است که اصطلاحا به بوشهری مشهور شده اند. زبان مردم دیر، فارسی ، با گویش های محلی بردستانی ، دشتی ( دشتیانی ) و آبدانی است که از گویش های اصیل فارسی دری می باشد و اغلب جملات و اصطلاحات آن جنبه استعاره داشته که در سایر گویش های محلی فارسی بی سابقه است. مهاجرت گروهی از اعراب به این منطقه و نیز ارتباطات تجاری و بازرگانی با شیخ نشین های جنوبی خلیج فارس باعث شده که تعدادی از مردم به زبان عربی تکلم کنند. همچنین لغات هندی، زنگباری، حبشی و حتی آفریقایی و انگلیسی نیز در لهجه های مردم شهرستان شنیده می شود.
تاریخچه شهرستان : بندر دیر، بتانه و بی خاتی ( بی‌بی‌خاتون ) و بردستان از بنادر قدیمی سواحل خلیج فارس محسوب می شوند. بنابر عقیده بسیاری از مورخین،‌ قدمت آن به دوران ساسانیان می رسد. دیر آباد زمان ساسانیان در دامنه تپه‌ها و پیرامون تلی به نام “تل‌سوز” بوده که اکنون آثار و بقایای آن برجاست. “… در عصر ساسانیان محمود آباد بوده است و آثار برجای مانده در دیر آباد زمان ساسانیان در منطقه، تپه‌ها و اطراف تلی به نام تل سوز ( تل سبز ) اکنون به عنوان یکی از آثار تاریخی منطقه محسوب می گردد. ” همچنین “…آثار و بقایای شهر ها و آبادی های کهن بسیاری وجود دارد که بردستان، دیر، بتانه ( بتخانه ) و بی خاتی ( بی‌بی‌خاتون) از آن جمله هستند.” مولف فارسنامه ناصری، قصبه این ناحیه بردستان می نامد که سپس از دیر به عنوان قصبه منطقه نام می برد. مولف فارسنامه ابن بلخی نامهای قدیمی بندر دیر را “نجیرم” و “نجیرام” ذکر می‌کند. در نقشه‌های قدیمی بویژه در نقشه‌ای که در کتاب جغرافیای تاریخی سیراف درج گردیده، محل کنونی بندر دیر بنام نجیرم ثبت شده است. نامهای “دی‌یر” و “دایر” در السنه سالخوردگان بگوش می‌خورد. وجود ناحیه بردستان و بندر بتانه در اطراف دیر و آثار تار یخی باقی مانده حکایت از سوابق تاریخی این شهر دارد. در عصر عیلامی ها نیز بتانه را بتنه می خوانده اند که هر سال در این شهر بازار بزرگی بر پا می شده است . و همچنین کاربرد واژه بتخانه واینکه بقول مستوفی ، دیریهای فراوانی در این منطقه قرار داشته ، این نقطه را تایید می نماید که معابد و پرستشگاههای ادیان مختلف در بطانه فراوان بو ده است . بنادر دیّر ، بتون و بردستان در عصر ساسانیان معمور و آباد بو ده اند. در کتاب تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس تالیف محمد ابراهیم کازرونی آمده است که : “دیر” چهار برجیست در کنار دریا و بقدر پنجاه، شصت خانه چوب نخل و آن قلعه منجمله بلوک بردستان است.
– مسجد بردستان مسجد بردستان بر روی تپه ای در کنار روستای بردستان از توابع شهرستان دیر واقع شده است . این مسجد از یک عمارت مربع مستطیل با یک مدخل کوچک و شبستان وسیع تشکیل شده است. شبستان برای روشنایی و هواگیری، فضاهای درگاه مانندی دارد که از داخل و خارج با گچ بری های زیبایی تزیین شده اند. بر فراز شبستان، بادگیری به سبک معمول جنوب ایران ساخته شده است که خنکی و مطلوبیت هوای درون شبستان را تامین می کند. این مسجد در سال ۱۲۷۳ ه.ق. توسط حیدرخان دشتی تعمیر شده است. کتیبه ای در درون یکی از اتاق های مسجد وجود دارد که تاریخ تعمیر آن را در سال ۸۵۲ هجری نشان می دهد و گمان می رود از بناهای قرون اولیه اسلامی باشد. در گورستان پیرامون مسجد بر روی قبور اسلامی سنگهای آهکی که با خط کوفی و عربی قدیم و جدید می باشد که دارای ارزش تار یخی است . با تو جه به بقایای خورده شده و تکه سنگهای باقی مانده قدمت این قبر ستان رامی تو ان حدود سده چهارم و پنجم هجری ، قمری دانست .
– ویرانه های بتانه : در قسمتی از پهنه به طول ۱۰ الی ۱۲ کیلو متر و به عرض ۶ تا ۸ کیلو متر به نام بی خاتی قلعه ای بنام بتو ن و پهنه بنام بتانه و بت خانه وجود دارد .در این محل آثار ویرانه های شهری عظیم و حومه آن که در کنار در یا قرار داشته و جود داشته . بین بتانه و بی خاتی بر دامنه ارتفاعات سنگی آثار دیوار ، آب انبار ، پلکانی سنگی که به طرفین یک صخره وسیع از سنگ تراشیده اند نمایان است .و ارتفاع این تپه تا سطح زمین حدود ۳۰ تا ۴۰ متر است .در پایین تپه و به فاصله ۵۰۰ متری آن سنگ مدور بزرگی بصورت میدان وسیعی وجود دارد . احتمال می رود این محل یک استادیو م بوده که سبک معماری آن مربو ط به دوران سلوکی یا آمد و رفت فینیقیان باشد.

bandardayer بندر دیر

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • سید محمد حسینی

    ساحلش خیلی قشنگه ولی هواش مرطوبه وقتی اوج گرما میشه نمیتونی درست نفس بکشی خیلی مرطوبه

    ۷ اسفند, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • رها مسعودی

    ساحلش خیلی بکره.ما تو سفری که به این شهر داشتیم از ساحلش خیلی خوشمون بود.واقعا تمیز و بکر بود

    ۲۶ آذر, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد