برج رادکان چناران ، در استان خراسان رضوی و در ۸۰ کیلومتری مشهد در مسیر چناران در محل شهر قدیم رادکان قرار دارد. این برج در روزگار اوج خود، تنها تعیین کننده فصل، سال و نوروز در جهان بوده است. برج رادکان چناران یکی از بناهای تاریخی بسیار مهم ایران است که قدمت آن را بهصورت تقریبی به دوران ایلخانیان میرسد. با وجود این که هیچ منبع موثقی وجود ندارد که این فرضیه را ثابت کند، اما بسیاری از افراد باور دارند که بانی ساخت برج رادکان چناران، خواجه نصیرالدین طوسی است.
خواجه نصیرالدین طوسی یک دانشمند، فیلسوف، نجوم شناس، ریاضیدان، پزشک، فقیه و معمار بود که رصدخانههای بسیاری را در سراسر کشور تأسیس کرد. برخی از افراد میگویند که برج رادکان چناران هم یکی از برجهایی بود که توسط این دانشمند طراحی و ساخته شد. از طرفی دیگر، به گفته برخی از منابع، این برج یکی از آرامگاههای بهجایمانده از دوران دیلمی است. البته باید به این موضوع اشاره کرد که هیچکدام از این نظریهها ثابت نشدهاند. اما بااینوجود نظریهای که ساخت برج را به خواجه نصیرالدین طوسی ربط میدهد موثقتر است.
فهرست
کاربری برج رادکان چناران
طبق مطالعاتی که منوچهر آرین، منجمی که بهصورت دقیق روی برج رادکان تحقیق کرد، انجام داده است، گفته میشود که این برج یک برج نجومی بوده که کاربری آن برای تشخیص فصلهای مختلف سال و تعیین عید نوروز است. به گفته وی، نور مهتاب در هر ماه از یکی از دریچهها و روزنههای ۱۲ گانه ای که در این برج تعبیه شده بود به داخل آن میتابید. با استفاده از این روزنههایی که در برج قرار گرفته بود، ماههای مختلف سال، فصلهای آنها و همچنین سال نو را تعیین میکردند. البته این موضوع هم هنوز کاملاً تأیید نشده است. دلیل آن هم این است که در دوره ساخت این برج، علم نجوم بسیار پیشرفت کرده بود و مردم برای تعیین فصلهای سال نیازی به یک سازه اینچنینی نداشتند.
برخی دیگر از منابع باور دارند که برج رادکان چناران، برای راهنمایی مسافرانی که از این منطقه عبور میکردند ساخته شده است. با وجود این که این باور طرفداران زیادی ندارد، اما باز هم برخی از تاریخدانان و مردم محلی میگویند که این برج به عنوان یک نقطه معلوم ساخته شده بود تا مسافران در مسیر خود گم نشوند. برخی دیگر از افراد هم عقیده دارند که این بنا یکی از مقبرههای مربوط به افراد سرشناس و فرماندگان دوران دیلمی است. با وجود این که این نظریهها هیچکدام تأیید نشدهاند، اما این موضوع آشکار است که برج رادکان چناران یک برج تاریخی است که از نظر معماری و بسیاری وجههای دیگر برای ایران اهمیت دارد.
معماری بنا
در معماری و ساخت برج رادکان چناران، میتوانید عناصر بسیار زیادی را از دوران پهلوی مشاهده کنید. بدنه برج رادکان گچبریهای زیبایی داشته که روی آجرهای ساده آن پیاده شدهاند. ساختمان اصلی و بدنه برج رادکان استوانهای است و قسمت فوقانی آن، یک گنبد است که با دو کتیبه پهلوی و کوفی تزیین شده است. در این کتیبه میتوان اطلاعاتی مانند تاریخ ساخت برج را مشاهده کرد. طبق اطلاعاتی که در این کتیبه آمده است، ساخت برج رادکان چناران، دقیقاً با رصدخانه مراغه پایانیافته است.
در گچکاریهای ساده برج رادکان مشاهده میشود که سازنده این بنا، با دستان خود این گچبریها را شکل داده و در برخی از نقاط آن حتی آثار فرورفتگی با نوک انگشتان هم مشاهده میشود. علاوه بر کتیبههای کوفی و پهلوی، در معماری این بنا میتوان تزیینات دیگری مانند گلهایی شبیه به گل لاله مشاهده میشود. کتیبهها و آثار دوران پهلوی در این بنا، نشاندهنده آن است که خط الرسم پهلوی و عناصر مربوط به آن، تا پایان همین دورهها در این منطقه رواج داشته است. در ادامه میتوانید برخی از نکات مهم مربوط به معماری برج رادکان چناران را مشاهده کنید.
تزیینات بنا
بدنه برج آجرچینی سادهای دارد و دارای تزیینات گچبری است. برای استحکامبخشی بیشتر، حد فاصل بندهای آجرها با فشار انگشت دست به داخل فشرده شده است که قابلتوجه باشد. ورودی بنا که بهصورت هلالی است، در ضلع جنوبی گنبد است. زیباترین قسمت بنا بخش فوقانی آن است که از دو ردیف قطاربندی و دو کتیبه کوفی و پهلوی تشکیل میشود و در میان تزیینات آجرکاری و گچبری که نام بانی و تاریخ ساخت بر آن نوشته شدهاند، قرار دارد. طرح داخلی گنبد رادکان مدور و دارای نمایی ساده و اندود گچ و آهک است. ملاط گچ و آهک و آجر در تمام بنا به کار رفته است.
بهترین زمان بازدید از برج رادکان چناران
منطقه چناران یکی از مناطق ییلاقی نزدیک به مشهد است که در زمستان آبوهوای سردی داشته و بیشتر مسافران فصل بهار و پاییز را برای سفر به این منطقه انتخاب میکنند. توصیه ما به شما این است که در اواخر بهار تا اوایل پاییز برای بازدید از میل رادکان اقدام کنید. اوایل بهار و از اواسط پاییز، بارندگیهای این منطقه بسیار زیاد شده و ممکن است نتوانید از بنای تاریخی یا دیگر جاذبههای گردشگری چناران دیدن کنید. زمستان هم هوا سرد شده و بازدید از مناطق توریستی چناران را کمی دشوار میکند. در ضمن این موضوع را بهخاطر داشته باشید که پس از غروب آفتاب، دیگر امکان بازدید از برج رادکان چناران وجود نخواهد داشت.
نحوه دسترسی
برای سفر به میل یا برج رادکان باید ابتدا باتوجهبه مسیر سفر خود، به ۷۴ کیلومتری شمال مشهد یا ۲۶ کیلومتری شمال غربی چناران بروید. باتوجهبه تابلوهای راهنمایی که در این مسیر قرار گرفته شده است، میتوانید روستای رادکان را پیدا کنید. درست در یککیلومتری روستای رادکان، برج رادکان چناران قرار گرفته است. دسترسی به این برج با تمامی وسیلههای نقلیه امکانپذیر است. چرا که جاده منتهی به برج یک جاده آسفالت و مسطح بوده و پیچوخم چندانی هم ندارد.
آدرس: ۷۴ کیلومتری شمال مشهد، ۲۵ کیلومتری چناران، ۱ کیلومتری روستای رادکان
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.