آرامگاه حمداله مستوفی مربوط به دوره ایلخانی است. این اثر در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.حمدالله، یا حمد بن تاج‌الدین ابی‌بکر بن حمد بن نصر مستوفی قزوینی، نام کامل مورخ، شاعر و نویسنده قرن هشتم است.وی از خاندان مستوفیان قزوین است که مدتها متصدی حکومت آن شهر بودند. پدر حمدالله و نیز خود او با عنوان «مستوفی» در دستگاه ایلخانان خدمت می‌کردند و حمدالله خود از نزدیکان خواجه رشیدالدین فضل‌الله بود و پس از او نیز همچنان سمت خود را در کارهای دیوانی حفظ نمود.حمدالله مستوفی متولد به سال ۶۸۰است و وفات او در سال ۷۵۰ ه. ق اتفاق افتاده‌است و مزارش در محل ملک قزوین باقی است.
آثار حمدالله مستوفی
تاریخ گزیده
این کتاب در خلاصه تاریخ عالم -تاریخ عمومی، تاریخ اسلام و تاریخ ایران تا زمان نویسنده- به نام «غیاث الدین محمد» نگاشته شده‌است. در پایان کتاب دو فصل دیگر نیز، یکی در تاریخ علما و شعرای عرب و عجم و دیگری در تاریخ قزوین و بیان احوال اهل علم و ادب آن شهر وجود دارد. این کتاب در یک مقدمه و ۶ باب در سال ۷۳۰ ه. ق به پایان رسیده‌است.
نزهت القلوب
این کتاب در جغرافیا است و در سال ۷۴۰ ه. ق نگارش آن به پایان رسیده‌است. این کتاب را از اولین دائره المعارفهای فارسی به حساب اورده‌اند.
ظفرنامه
منظومه ظفرنامه در هفتاد و پنج هزار بیت به وزن شاهنامه در سال ۷۳۵ ه. ق به پایان رسید. ظفرنامه به سه کتاب یا سه قسم تقسیم می‌شود، کتاب نخست در تاریخ عرب (قسم اسلامی)، کتاب دوم در تاریخ عجم (قسم احکام) و کتاب سوم در تاریخ مغول (قسم سلطانی).
سردر آرامگاه حمداله مستوفی با جمله لااله الاالله الملک الحق المبین و محمد رسول الله الصادق البار الامین تزیین شده، داخل بنا دارای کاشی فیروزه ای ساده و در زیر پایه های گنبد دورتا دور کتیبه ای است که سوره مبارکه هل اتی به خط نسخ گچ بری شده است. محوطه آرامگاه ۲۸۰مترمربع می باشد که ۴۰مترمربع زیربنا دارد، نمای بنا آجری و مطابق سبک ایلخانی دارای بندهای مهری است، گنبد مخروطی نیز آجری بوده که در دوره های بعد کاشی کاری شده است. زیرسازی گنبد با کتیبه ای از کاشی لاجوردی است که به خط نستعلیق چگونگی زندگانی حمدالله مستوفی، نیاکان و تالیفات وی به اختصار بیان شده است. این آرامگاه در محله پنبه ریسه در شرق میدانگاه میان امامزاده علی و آمنه خاتون شهر قزوین واقع شده است که به آن گنبد دراز نیز می گفتند. در قرن چهاردهم شمسی عده ای از مردم محله، دیواری دور محوطه بقعه که به صورت ویرانه ای درآمده بود، کشیدند و تعمیر مختصری در بقعه انجام دادند، سپس در سال ۱۳۱۹شمسی وزارت فرهنگ با کمک وزارت کشور این بقعه را اساسی مرمت کردند.
در ورودی محوطه در سمت جنوب باختری است و آرامگاه حمداله مستوفی درمیان محوطه قرار دارد و شکل آن از کف حیاط به بالا مربع و قسمت بالاتر مثمن و بقیه تا زیر گیلویی گرد، گنبد آن مخروطی شکل و همه بنا از آجر است که فاصله های آن را بندکشی کرده اند.
گنبد این بقعه از بناهای مجلل و زیبای عهد مغول است که در آرامگاه چوبی قرار گرفته و در طرف باختری محوطه واقع شده است، در قسمت بالای یک لنگه از دو لنگه در نیزجمله لااله الا الله الملک الحق المبین و در لنگه دیگر جمله محمد رسول الله الصادق البار المبین کنده کاری شده و قسمت پایین آنها نیز به صورت گل درهم و منبت کاری است. نمای خارجی گنبد سابق از آجر بود امابعد آن را با کاشی سبز ساده پوشاندند و مقرنس سازی دور تا دور دایره پایین گنبد تعمیر شده است. درگوشه شمالی بقعه نیز دو اتاق و دو زیرزمین برای نگهبانان آرامگاه با حوض و آب آنبار احداث شده است.
از یک جفت در منبت کاری آرامگاه، یک لنگه آن از میان رفته و لنگه دیگر هم به موزه ایران باستان انتقال داده شده است و به جای آن در تازه ای در بقعه کار گذاشته اند. حمدالله مستوفی از نویسندگان خواجه رشیدالدین فضل الله به سمت مستوفی زنجان، ابهر و طارم منصوب شد و پس از قتل خواجه، به دستگاه وزارت خواجه غیاث الدین محمد فرزند او راه یافت. این نویسنده از جوانی شوق مفرط به تحصیل اطلاعات تاریخی، جغرافیایی داشت بویژه در دستگاه خواجه رشیدالدین فضل الله که مرکز اجتماع دانشمندان بود از محضر آنان استفاده می کرد. از وی سه کتاب معتبر فارسی در تاریخ و جغرافیا و ادب فارسی (نظم و شعر) باقی مانده است.
وی در سال ۷۲۰هجری منظومه ظفرنامه را که به وزن بحر متقارب و شامل ۷۵ هزار بیت در تاریخ ایران از ابتدای اسلام تا عصر خویش بود، نوشت و در سال ۷۳۵هجری به پایان رسید. او سپس کتاب تاریخ گزیده را که شامل منتخبی از جامع التواریخ رشیدی است به همراه اضافاتی از خود، تالیف کرد که این کتاب نیز در سال ۷۲۹هجری به پایان رسید.آخرین تالیف حمدالله مستوفی نزهه القلوب می باشد که در سال ۷۴۰هجری نوشته شد، این کتاب علاوه بر جغرافیا مشتمل بر هیات، تاریخ طبیعی و فصلی در عجایب عالم است که از کتب نفیس تاریخی قرن هشتم هجری محسوب می شود .
دسترسی: قزوین، خیابان طالقانی، خیابان ملک آباد سابق، کوچه مستوفی
نظر کاربران :
مکان دیدنی با معماری جالب و بسیاری دقیق که نظر هر مسافر و رهگذری رو به خودش جلب میکنه