آرامگاه ابوالمفاخر قاین متعلق به سدهٔ سیزدهم است که در جنوب شهر قائن واقع گردیده است. بقعه ابوالمفاخر در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای فعلی مقبره ظاهراً بر روی ویرانه های بنای قبلی و در داخل قبرستان و مزرعه بلهری احداث شده است. این بنا دارای پلان چهار طاقی است و فاقد سنگ لوح یا کتیبه است. به فاصله حدود ۱٫۵ متری این بنا مقبره دیگری وجود دارد که از قدمت بیشتر بر خوردار است و به دوره صفویه تعلق دارد. بنا به اظهارات مطلعین محلی این مقبره متعلق به دختر یکی از حکام شهر قاین به نام ابو تراب بوده است.
ابوالمفاخر که بود؟
ابومحمد حسن ابن منصور» مشهور به «ابوالمفاخر» از رجال علم دیانت و سیاست، فقیه، محدث و ریاضیدان قرن ششم هجری است. وی عالم، محدث، فقیه، ریاضیدان و اهل سیاست بود. بنای مقبره ابوالمفاخر به فاصله یک کیلومتری از جنوب شهر قائن در جوار گورستانی قدیمی واقع شده است. ابومحمد در قریه میریک شاخنات متولد شد. در قاین به شغل قضاوت پرداخت. چون آوازه او در سراسر ایران منتشر شد، بهرام شاه غزنوی او را به غزنین دعوت کرد. سال ۵۴۷ هـ .ق مردم غزنین استقبال با شکوهی از وی به عمل آوردند. سلطان او را به نخست وزیری خویش برگزید و ۲۹ سال در این منصب باقی ماند.
پیوسته بزرگان دولت و حکما و شعرای بلند منزلت متوجه او بودند و خانه او مرجع رجال بود. شیخ ابوالمفاخر در شهر غزنین دارالقضا (دادگستری)، دارالشفاء ( بیمارستان )، دارالحفاظ (شهربانی)، دارالوعاظ (سالن سخنرانی)، مدرسه، کتابخانه و … بنا نهاد. از آنجا که وی ارادت خاصی به زیدالنار آفریز داشت این مجموعه را زیدیه نامید. ارزش و جایگاه وی را می توان در میان ادبیات شاعران معروف ایران شناخت. ذکر احوال وی در کتب تاریخ حسامی، تاریخ رویختی، بهارستان آیتی، حدیقه سنایی، دیوان اشعار عثمان مختاری و سید حسن غزنوی، بزرگان قاین، کبریت الاحمر و رجال قاینات و برخی کتب دیگر آمده است.
سید حسن غزنوی از شعرای نامی ایران ۲۳۰ بیت از اشعار خویش را در مدح ابوالمفاخر سروده است. عثمان مختاری نیز در ۸۰ بیت ابوالمفاخر را مدح کرده است. ابوالمفاخر در ایام پیری از وزارت کناره گرفت و روانه قاین شد و سر انجام سال۵۵۰ هجری قمری از دنیا رفت.
معماری بنا
۴۵۴ مترمربع عرصه و ۴۵۴ مترمربع نیز اعیان این بنا است. ساختمان آرامگاه که از خشت و گل ساخته شده دارای پلان مربع شکل است که چهار زاویه آن را با پخ کردن به هشت ضلعی تبدیل نموده‌اند. ورودی آن در جانب جنوب تعبیه شده و دارای ایوانی به ارتفاع قریب به ۴ متر است که طاق تویزه آن را در برگرفته است. پس از عبور از این ایوان شبستان کوچکی با طاق گنبدی، زائر را به داخل گنبدخانه رهنمون می سازد. بر فراز بقعه، گنبدی شلجمی نیمه بلند قرار دارد که ساقه ای حدود یک متری در آن ایجاد شده و چهار روزنه جهت نورگیری تعبیه شده است.
گنبد خانه یا اتاق اصلی مقبره از نمای بیرونی به صورت مربع و در فضای داخلی دارای زوایایی است که اجزاء و عناصر معماری به خصوص طاق نماها در آن شکل گرفته است. وجود فیلپوش ها در چهار گوشه بنا، گنبد بر فراز مدفن ابوالمفاخر را ممکن کرده که در بخشی از آن نیز تزئینات رسمی بندی ساده ای ایجاد شده است. این بنا که در دوره قاجار بنا شده به شماره ۲۳۷۷ و در تاریخ ۲۳ مرداد سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملّی و تاریخی کشور به ثبت رسیده است.
نحوه دسترسی به آرامگاه ابوالمفاخر قاین
بنای مقبره ابوالمفاخر به فاصله یک کیلومتری از جنوب شهر قائن در جوار گورستانی قدیمی واقع شده است.
نظر کاربران : با ورود به حساب کاربری از نوشتن نظر خود امتیاز کسب کنید
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.