جاهای دیدنی آذرشهر

شهر آذرشهر از شهرهای معروف و تاریخی آذربایجان شرقی می باشد که آب و هوای خوبی دارد. شهری در محور تبریز- بناب با باغ‌های فراوان انگور و میوه‌جات که در تولید سیر، لپه، سنجد و گردو و بادام دارای جایگاه ویژه‌ای در استان است. آذرشهر از ۵۲ معدن سنگ‌های تزیینی و ساختمانی برخوردار است که سنگ‌های لیمویی و قرمز آن شهرت جهانی دارد. نام قدیم توفارقان که به معنی دیواره ای سرخ است از همین موضوع اقتباس شده است. بر اساس برخی منابع قدمت آذرشهر به دوره‌ی ساسانیان و اشکانیان بازمی‌گردد. تپه‌های باستانی اطراف شهر گواه پیشینه‌ی طولانی آن است.

آذرشهر را با جلگه و سواحل ارومیه، کوه‌های مرتفع سهند. باغ‌های فراوان میوه و وجود چشمه تاپ تاپان به عنوان معجزه‌ای در دل آتش‌فشان، قلب تپنده‌ی آذربایجان و نیز نگین آن می‌خوانند. از جمله آثار باستانی و تاریخی شهر می‌توان به تپه باستانی پیر قطران، گورستان پیر حیران، مسجد رومیان، غار باستانی و گورستان بادامیار. تورامین ممقان، آرامگاه اولیا، آرامگاه پیر جابر ممقان و کاروانسرای آلقو اشاره کرد. نزدیکی به مرکز استان و دریاچه‌ی ارومیه، قرارگیری در کنار جاده‌ی ترانزیتی استان‌های غربی از امتیازات بالقوه‌ی آذرشهر است.

ریشه نامگذاری

آذرشهر یکی از شهرهای تاریخی آذربایجان است که منابع قدیمی نام آن را به صورت ده نخوارگان و ده نخیرجان نوشته‌اند. در کتاب‌های جغرافی قدیم عرب این نام به شکل «داخَرَّقان و دخارقان در آمده است. یاقوت حموی از این شهر باعنوان «دِه‌نَخیرجان» یاد کرده‌است. درحالی که حمدا… مستوفی از عنوان «دهخوارقان» استفاده کرده‌است. این منطقه در دوره پهلوی به صورت بخشنامه‌ای به آذرشهر تغییر نام داده است.

اقلیم و آب و هوا

شهرستان آذرشهر در دامنه شمال غربی كوه های بلندی از سلسله كوه های سهند غربی و جلگه و سواحل دریاچه ارومیه قرار گرفته است. قسمت شرق و جنوب شرقی آن كوهستانی و در مغرب آن ساحل پست دریاچه ارومیه قرار گرفته است. بلندترین كوه آن قاف داغی و در اصطلاح محلی به نام قبله داغی مشهور بوده است. دشت حاصلخیز آذرشهر و روستاهای اطراف آن در آبرفت رودخانه و مخروط افكنه كوهها قرار گرفته اند و كوه قبله داغی و كوه جهنم در ینگجه و چپقلو و قالاداغی در جزیره اسلامی و كوههای قدمگاه و پیرچوپان از كوه های معروف شهرستان می باشد.

شهرستان آذرشهر از نظر چگونگی آب و هوا یك تفاوت كلی با سایر بخش های مناطق كوهستانی آذربایجان دارد.  از یك تمایز مخصوصی نیز برخوردار است. موقعیت قرار گرفتن آن از نظر جغرافیایی در آب و هوای آن اثر بخصوصی دارد دوری و نزدیكی به دریاچه ارومیه، واقع شدن در دامنه كوهستان ها، ارتفاع و موقعیت موجود در تعیین آب و هوا موثر می باشد.

بافت قدیمی آذرشهر

با توجه به گفته های افراد کهنسال شهر در زمان های خیلی قدیم شهر توفارقان در محل کوه پیر قطران بوده است که در اثر زلزله نابود شده است. بعد از ان مردم شهر را در سمت دیگر رودخانه بنا نهاده اند. ویرانه های کوه پیر قطران هنوز بجاست و از آثار باستانی آذرشهر میباشد. بافت قدیمی شهر از تعدادی محله قدیمی تشکیل شده بود که این محلات از هم فاصله داشته اند و بین محلات باغات وجود داشته است. شمالیترین محله پیرلر بوده است و جنوبی ترین محله کردلر کوچه سی بوده است. شرقی ترین محله دیزج و غربی ترین محله اشاغی کوچه بوده است.

هر محله دارای کوجه های باریک و تودرتو و بن بست بوده است و در محل ورودی هر محله درب بزرگی بوده است که شبها بسته میشد و دارای نگهبان بوده است. بدین ترتیب هر محله مانند قلعه ای بوده است که خانه های در انتهای بن بست دارای قیمتهای بالاتر و ارزش بیشتر بوده است. در هر محله ودر اکثر کوچه ساختمانهایی به نام کبوتر خانه وجود داشته است که محل زندگی کبوتران و پرنده ها بوده است. در تمام کوچه ها سکو هایی بوده است که مسافران و افراد سالخورده بر آن نشسته و استراحت میکردند. بار خود را روی آن میگذاشتند و بعد از استراحت بار خود را با استفاده از آن کول میکردند.

تمام محلات از آب قنات و چشمه ها استفاده میکردند. که هم اکنون تمامی این قناتهای ارزشمند به لطف عدم درایت مسوولان و عدم درایت فرهنگی مردم و عدم توجه مردم به تاکیدات دین مبین اسلام بر نگهداری و نیالودن آبهای جاری به محل دفع فاضلاب تبدیل شده است.

شخصیتها

مرحوم شیخ زاده از نام آوران زمان پیش از انقلاب در آذرشهر بوده که به جوانمردی و شجاعت و لوطی گری نام نیک از خود به یادگار گذاشته است. این شخص به رابین هود آذرشهر مشهور بوده است و از دوستان طیب رضایی بوده است. فرار از زندان قصر مرحوم شیخ زاده و همچنین اسکورت شهید مدنی در جریان بازگشت ایشان به آذرشهر با وجود ممانعت ماموران امنیتی زمان شاه ضرب المثل خاص و عام بوده است. در زمان مرگ مشکوک ایشان درتهران در بسیاری از زندانهای ایران مجالس سوگواری از طرف زندانیان برگزارشد.

عاشیق عباس توفارقانلی در ادبیات فولکولوریک آذربایجانشرقی از نام اوران میباشد که متولد کوی کردلر(کردلر کوچه سی)بوده است.

حسینقلی خان از خوانین بزرگ منطقه بوده است که اولین بار به عنوان شهردار آذرشهر اقدام به سنگ فرش خیابانها و کوچه های آذرشهر نمود.توسط عده ای از دشمنانش کشته شد. سناتور زمان شاه آقای جوادی به خاطر اقداماتی نظیر ایجاد بیمارستان و سیل بند رودخانه آذرشهر و به کار گماشتن افراد نیازمند در مشاغل گوناگون و اقدامات مفید دیگر نام نیک از خود به یادگار گذاشته است.

جاهای دیدنی آذرشهر

چشمه چهارسو (واقع در محله ستوباد)، گورستان پيرحيران، مسجد چهارسو ستوباد، مسجد روميان. مسجد محراب (واقع در محله محراب)، آثار باداميار (واقع در روستای باداميار يا قدمگاه در ۱۲ كيلومتري جنوب شرقي آذرشهر). آثار تورامين (واقع در روستاي متروك تورامين در چهل كيلومتري تبريز)، اولياي قاضي جهان (واقع در روستای قاضی جهان از توابع گوگان در چهار كيلومتری شمال غربی آذرشهر). قبر پير جابر ممقان، تپه باستانی شيرامين (واقع در روستای شيرامين در هفده كيلومتری جنوب غربی آذرشهر)، تپه پير قطران یا آتشکده. تپه مصلی( واقع در ساحل شمالی رودخانه دهخوارقان، قبرهای تاريخی و بزرگ روستاي ينگجه از توابع آذرشهر.

سوغات آذرشهر

یکی از قسمت‌های هیجان‌انگیز سفر به هر شهر و کشوری، خرید سوغات آن شهر است. در آذرشهر نیز انواع‌ و اقسام سوغاتی‌ها به چشم می‌خورد. برخی از سوغاتی‌های معروف آذرشهر عبارتند از: فرش، آثار سوزن‌دوزی، محصولات ممقان‌دوزی، معرق، محصولات گلابتون‌دوزی، آثار کنده‌کاری، گردو، انگور، لپه، باقلوای گوگان و…

بهترین زمان سفر به آذرشهر

آذرشهر منطقه‌ای کوهپایه‌ای در حوالی دریاچه ارومیه و کوه سهند است. این شهرستان، آب‌وهوای معتدلی دارد که گاهی رو به سردی می‌رود. بهترین زمان سفر به آذرشهر از اواسط بهار تا اواخر تابستان است. این شهر در روزهای پایانی اردیبهشت مزین به عطر گل‌های رنگارنگ و آواز پرندگان می‌شود که روح آدم را جلا می‌دهد. سفر به این نقطه از ایران در تابستان نیز، فرصتی برای خوش‌گذرانی در هوایی خنک و مطبوع را برایتان فراهم می‌کند.

نحوه دسترسی به آذرشهر

آذر شهر از طریق جاده ۲۱ از شمال به تبریز و از جنوب به بناب متصل می‌شود. جاده مجارشین نیز این شهر را به اسکو در شمال می‌رساند. آذرشهر به‌تازگی با وصل‌شدن به خط راه‌آهن تبریز، به خطوط راه‌آهن سراسری هم متصل شده است.