آداب و رسوم خراسان رضوی

فرهنگ مردم خراسان رضوی در اکثریت مناطق استان همان فرهنگ مردم ایران است البته کمی در جزئیات در شمال و جنوب و در بین ترک و کرد تفاوتهایی دارد که قابل تامل نیست. خراسان رضوی محل زندگی اقوام گوناگونی است که به رغم تفاوتهای نژادی و فرهنگی ، به واسطه رشته محکمی از عوامل پایداری چون دین و ملیت با هم متحدند . گرچه آنها در جمع خود به زبان و لهجه مادری سخن می گویند و به آداب و رسوم نیاکان خویش پایبندند اما همواره از اینکه مسلمان و ایرانی هستند به خود می بالند . یکی از دلایل تنوع چشمگیر ساکنان خراسان رضوی ،کوچ اختیاری و یا اجباری به سرزمین وسیع و حاصلخیز بوده است . در سفری از شمال به جنوب خراسان رضوی تنوع نژادی و گوناگونی گویش مردمان آن نواحی را به روشنی می بینیم . از جمله ویژگیهای فرهنگی مردم خراسان رضوی ، علاقه به موسیقی بومی است که در جشنها و مراسم اجرا می شود . با پراکندگی طوایف در استان خراسان رضوی ، شیوه های اجرای موسیقی نیز متنوع است . موسیقی کردها ی شمال خراسان رضوی ، ترکمنها ، بلوچها و شرق خراسان رضوی هریک به تنهایی حائز اهمیت است .به طور کلی آلات موسیقی خراسان رضوی عبارتند از ، دوتار ، سرنا، دهل ، دپ، قشمه، کمانچه ونی . بلوچها نیز در نواختن ساز قیچک از مهارت خاصی برخورداند . بلوچها بیشتر در شرق و جنوب خراسان رضوی مستقرند و به فعالیتهای کشاورزی و دامداری مشغولند ، آنهامسلمان و غالبا اهل سنت هستند . مردان و زنان بلوچ نیز در استفاده از پوشاک سنتی خویش اصرار می ورزند . زنان بلوچ علاوه بر به کار گیری پارچه های گلدار ، در تهیه پوشاک سنتی خویش از هنر سوزن دوزی استفاده می کنند . گلدوزی ساده دور یقه ، آستین و جلیقه زنان و قیطان دوزی لباس تقریبا در میان عشایر و روستانشینان تمام نقاط خراسان رضوی رایج است . طوایف و گروههای دیگر در ترکیب جمعیتی استان خراسان رضوی عبارتند از : عربها در جنوب خراسان رضوی ، اسماعیلیان در حوالی بیرجند ونیشابور ، بختیاریها در نوخندان درگز ، هزاره ها در شمال و شرق خراسان رضوی ، تاجیکها در شرق خراان و مشهد ، حیدری ها در تربت حیدریه و جنوب خراسان رضوی و سیستانیها در شرق و جنوب خراسان رضوی. اغلب مهاجرتهای داخلی استان منحصر به کوچ روستاییان به مراکز شهری است . شهر مشهد تقریبا از تمامی نقاط ایران و برخی کشورهای دیگر از جمله عراق و افغانستان مهاجر پذیرفته است . در شمالی ترین نواحی خراسان رضوی ، ترکمنها زندگی می کنند ، آنها مسلمان و اهل سنت هستند و به زبای ترکی و به لهجه ترکمنی تکلم می کنند و بیشتر به کارهای کشاورزی ، دامداری و بافت قالیچه مشغولند . پوشاک مردان وزنان ترکمن بسیار ظریف وزیباست . زیور آلات خاص ترکمن ها برزیبایی پوشاک زنانه می افزاید . کردها و ترکها در منطقه وسیعی از نواحی شمال خراسان رضوی زندگی می کنند . تعدادهر یک از این دو گروه بسار بیشتر از ترکمنهاست . مذهب این اقوام ، شیعه اثنی عشری است و به زبانهای ترکی و کردی تکلم می کنند . ترکیب جمعیتی شهرهای بجنورد ، شیروان ، قوچان ، اسفراین ، درگز و کلات علاوه برفارسی زبانان از این دو گروه شکل گرفته است . در این مناطق پوشاک مردان و زنان از ویژگیهای خاصی بر خوردار است که آن را از بقیه نقاط خراسان رضوی متمایز ساخته است ظریفتیرین پارچه های ابریشمی در کارگاههای سنتی زاوین کلات بافته می شود . به کارگیری رنگهای قرمز ، زرد، صورتی و سورمه ای در این پارچه ها ، پوشاک محلی ترکمنها ، کردها و ترکها را به یک اثرهنری بدیع مبدل ساخته است .