همه چیز درباره ی روستای تجره

روستای تجره در دهستان گلاب از بخش برزک در ۸۸ کیلومتری جنوب غربی شهرستان کاشان، استان اصفهان و ۳۳ کیلومتری شمال میمه و ۹ کیلومتری آزادراه اصفهان-تهران قرار دارد. طول جغرافیایی آن ۲ و ۵۱ وعرض جغرافیایی آن ۳۵ و ۳۳ می باشد ۲۱۸۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.روستای تجره از طرف جنوب با شهر موته و از طرف شرق با میمه ، و از طرف شمال با برزک و از طرف غرب با رباط ترک و دلیجان همجوار هست. البته در اطراف روستا، روستاهای پنداس، آرنجن ارتباط نزدیکی هست ( دهخدا ،۱۳۴۰؛ ۳۹۰ / دایره جغرافیایی ستاد ارتش، ۱۳۳۹؛ ۷۲).

آب و هوای روستا

برخلاف اینکه شهرستان کاشان در منطقه ی نسبتا کویری واقع شده است و دارای آب و هوای گرم و خشک است، روستای تجره در منطقه ی کوهستانی و سردسیر واقع شده است و دارای تابستان های معتدل و مطبوع و بدلیل وجود کوه های اطراف آن، زمستان هایش با سوز و سرمای فراوان همراه است.
این روستا به دلیل موقعیت جغرافیایش ۴ فصل سالش از هم متمایز است. و دارای خزانی سرد و خشک همراه با بارندگی و زمستان هایش با ریزش برف و باران و یخبندان سوز و سرمای فراوان همراه است، بهار و تابستان هایش خنک و مطبوع است به طوریکه مأمن گاهی است برای جسم خسته و گرمازده ی ساکنان شهرهای اطراف بویژه کاشان که با بادهای خنکش نوازشگر روح خسته آنهاست است. دمای روستای تجره در تابستان بین ۱۵ تا ۲۵ درجه و زمستان هایش گاهاً به زیر صفر درجه نیز می رسد.

وجه تسمیه روستا

در مدارک و اسناد تاریخی، در مورد علل نام گذاری این روستا اشاره ی صورت نگرفته است، ولی بنا به گفته ی اهالی این دیار، چون پایه گذاری روستا ابتدا در ته جُره ی (در زبان محلی یعنی دره) کوه پایه گذاری شده است بدین نام معروف و مأنوس شده است.

آمار جمعیتی روستا

در گذر تاریخ و گذشت زمان اکثر شهرها و روستاها با پدیده ی غالبی به نام”مهاجرت” روبه رو شده اند که این پدیده گاهی محدود به موقعیت جغرافیایی داخلی ایران و گاهی هم بین سرزمین ایران و سایر کشورها بوده است.
روستای تجره نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد و در گذر زمان بویژه در چند دهه اخیر با آن درگیر شده است.به دلایل گوناگونی از جمله نبود شغل مناسب اکثر ساکنان روستای تجره را مجبور به مهاجرت از این روستا به شهرهای دور و نزدیک اطراف کرده است.
طبق آمار نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ جمعیت ساکن و دائمی روستا ۳۰۰ نفر و در قالب ۱۲۰ خانوار می باشد که اکثریت شامل قشر میانسال و کهن سال می باشد.

قدمت روستا

سند ومدرکی در مورد قدمت این روستا وجود ندارد اما وجود بناها و گفته ی خود اهالی بیانگر این است که این روستا حدود ۵۰۰سال پیش وجود داشته و مردمانی را در خود پرورش داده است که تاریخ در مورد آنها سکوت اختیار کرده و مدتی پس از زندگانی به دیار باقی شتافته اند.

فرهنگ
گرچه هنوز به طور دقیق کسی از قدمت روستا اطلاعی ندارد اما آثار تاریخی و خانه های قدیمی مکانهائی هستند که از فرهنگ و تاریخ مردم خبر می دهند. مذهب همه مردم شیعه می باشد و موقوفاتی که هنوز به جا مانده نشان می دهد که گذشتگان هم همچون مردمان امروز از محبان اهل بیت (ع) بوده اند. مقبره بابا محمود انصاری که بین دو روستای پنداس و تجره واقع گردیده هست.
از جمله مراسم آیینی و مذهبی مردم روستا می توان به مراسم تعزیه خوانی اشاره کرد که همه ساله به خصوص بیشتر در ایام محرم برگزار می شود و عاشقان و محبان اهل بیت (ع) را از روستاها و شهرهای اطراف برای دیدن آن به این روستا می آیند.
هرچند امروزه مثل گذشته روابط خانوادگی و رفت و آمدهای خانوادگی مثل گذشته نیست اما هنوز هم کمک به همسایگان و نیازمندان و دیگر هم نوعان در روستا رواج دارد و خصلت مهمان نوازی اهالی زبانزد عام و خاص می باشد.
صدای زیبای دلنشین موذن، به هنگام نماز، آرامش خاصی به روستا می دهد. پیرغلامی که سحرگاه از خواب بر می خیزد و با صدای دلنشین، خود و اهالی را آماده اطاعت از خدا و شروع روزی برای کار و تلاش می دهد. در روستا وقتی اهالی برای انجام فریضه نماز صبح سحرگاه از خواب بر می خیزند، بعد از اقامه نماز خود را برای کار و تلاش و شروع روزی دیگر آماده می کنند. سحرخیزی خصلت عامه روستا می باشد.
سطح سواد مردان و زنان میانسال اکثراً تا مقطع ابتدایی بیش نیست. اگرچه پیرمردان و پیرزنانی که از نعمت سواد محروم بوده اند اما اگر دقایقی هم نشین و هم صحبت آنان شویم می بینیم که هرچند کلاس نرفته اند اما چه خوب صحبت می کنند، روایت های دینی بسیار زیبایی را بیان می کنند .

اقتصاد و معیشت
شغل مردم روستای تجره ، کشاورزی، باغداری، دامداری،گلاب گیری ، معدن و … می باشد. اکثر جمعیت فعال روستا شاغل هستند، برخی در حوزه دامداری و کشاورزی، برخی دیگر در حوزه کارخانه های اطراف و معادن و… در واقع تلاش و زحمت با اصالت روستاییان در هم تنیده هست و مردی در روستا نیست که اهل کار و تلاش نباشد. جمعیت شاغل روستا را بیشتر میان سالان و پیرمردان تشکیل می دهند و اکثر جوانان روستا به شهرهای اطراف مهاجرت کردند، بیکاری در روستای تجره صفر می باشد.
کشاورزی تجره اغلب ، گل محمدی ، کشت گندم وجو و باغداری است و محصولات آن نیز انواع سردرختی می باشد از جمله گردو- آلو- بادام – زردآلو- قیصی– سیب– انگور و…
آمار دقیقی از مساحت زمین های کشاورزی وجود ندارد اما آن چه که به چشم دیده می شود نشان از آن م هست که بعد از کشت گندم و جو، بیشترین زمین های کشاورزی را گلستان های گل محمدی شامل می شود. از مهم ترین مزارع کشاورزی روستای تجره می توان به سنجل، وحد، سینگ، مورگند، خاوه، شوراب، وشگ، زارما و… اشاره کرد.

صنایع و معادن
از جمله صنایع موجود در این منطقه صنعت قالی بافی و گلاب گیری اشاره کرد.هر چند امروزه دیگر مثل گذشته قالی بافی و گلیم بافی وجود ندارد اما اندک شماری هستند که به این حرفه مشغول هستند. از دیگر صنایع موجود در روستا صنعت گلاب گیری است که به صورت سنتی دیده می شود.تعداد ۷ کارگاه سنتی گلاب گیری در روستا وجود دارد که در آن تولید گلاب و انواع عرقیات گیاهی تولید و بسته بندی انجام می گیرد.
از دیگر صنایع تجره معادن سنگ می باشد که به هر گوشه ای می نگری معدن سنگی دیده می شود. به طوری که تعداد معادن سنگ روستای تجره بیش از ۱۰ مورد می باشد که بعضی تعطیل و یا نیمه تعطیل درآمده اند. معادن دارای سنگ تروارتن شکلاتی(موجدار و بی موج) و مرمر، و مرمریت می باشد. اطلاعی دقیق از میزان استخراج سنگ در این معادن در دسترس نیست

پوشش گیاهی
پوشش گیاهی درمناطق کوهستانی استپ کوهی همراه باانواع گوَن و به ویژه «کتیرا» است که مصرف صنعتی و بهداشتی دارد . استپ کوهی از غرب به شرق کاهش می‌یابد از این رو منطقه غرب که دارای پوشش گیاهی بهتر و آب بیشتر است، محل پرورش گوسفند و گله داری است. گیاهان خودرو مانند مُک کو (شیرین بیان) که ریشه آنها استفاده داروئی دارد، گل گاو زبان، شاتره، کاسنی، تره کوهی، مرزنجوش، دینارو (که بسیار خوش عطر و بو است)، شوید کوهی، جوقاسم، گوش بره، خاکشیر، مرزنگوش، بارهنگ (بالنگ)، بادرنگ، بابونه، بالنگو، قدامه، کرچک،…همه برای مردم شهر آشنا است.

در تجره گندم، جو، چغندر ، شبدر، یونجه، سبزی‌های خوردنی، صیفی جات، آلو، سیب، ، آلوچه، گیلاس، آلبالو، زردآلو، انگور و.. همه عمل می‌آید.
درختان قابل رویش این منطقه، عبارتند از: ، صنوبر، وه‌نو، بید مشک ، سنجد، توت، و درختان میوه. ازجمله سیب،گلابی، بادام و گردو…

آثار تاریخی و باستانی
گرچه اطلاعی دقیقی از قدمت روستا در دسترس نیست اما خانه های به جای مانده و قبرستان اهالی قدیم روستا نشان از تاریخ و قدمت چند صد ساله روستا است. برج تاریخی که بر روی کوهی واقع شده در شمال روستا چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند. به گفته اهالی روستا این برج برای دفاع از روستا بوده است که بر روی بلندی کوه واقع شده است که متاسفانه امروزی تقریباً به کلی تخریب شده است.
از آثار تاریخی دیگر روستا، مسجدی هست که در نزدیکی روستا، در کنار مسیر عبوری اصلی به روستا در ۲ کیلومتری روستا واقع شده است. که این مسجد که از سنگ، کاه گلی و چوب ساخته شده است هنوز پابرجاست.

شناخت معابر و ابنیه های روستا
تنها معبر دسترسی به روستا که آسفالت می باشد از کنار روستای پنداس عبور می کند که از دو محور کاشان – تجره و میمه – تجره قابل دسترسی می باشد. البته راههای دسترسی متعددی به روستا وجود دارد که به دلیل خاکی بودن و سنگلاخی بودن جاده ها و ایمنی کم آنها کمتر تردد در این مسیرها انجام می گیرد.
از ارتفاعات روبه رو اگر به روستا نگاه کنی خانه های روستا به دو صورت نمایان هست. خانه های قدیمی که همه از خشت و گل ساخته شده اند و در کنار چشمه به صورت پلکانی بنا شده اند که خود گویای آن هست که ساکنین ابتدایی آن در ابتدا در کنار چشمه، خانه های را بنا کرد ه اند. اما هر چه از مرکز روستا فاصله می گیریم خانه های نوساز و ساختمان های جدید و زیبا را می بینیم که هیچ تفاوتی با خانه های شهر ندارد و جلوه زیبا به روستا می دهند روستای تجره به دلیل منطقه جغرافیایی که در قرار گرفته است به صورت پلکانی می باشد، به طوری که در قسمت های ضلع شمالی روستا ساختمان ها به صورت پلکانی می باشد. شیب تپه‌ای که روستا بر آن واقع شده و وجود معماری پلکانی روستا باعث شده تا دربرخی قسمت‌ها، به خصوص در بافت قدیمی تر روستا، منازل به صورت متراکم و درهم تنیده ساخته شوند. البته در قسمت های پایین تر روستا( هرچه به سمت مزارع کشاورزی نزدیک می شویم) از شدت تراکم ساختمان ها کاسته می شود و هم منازل جدیدتری ساخته شده اند و هم اینکه فاصله بین ساختمان ها با یکدیگر و تراکم آن کاسته می شود.
خانه های قدیمی روستا که هنوز آثار آن باقی هست، گویای تلاش مردان و زنانی هست که روزگار جوانی را با مشقت و سختی های فراوان گذرانده اند. دیوارهای گلی که ارتفاع آن حدود سه متر و پهنای آن بیش از یک متر می باشد خود گویای همه چیز هست.
مصالحی که در ساختمان ها به کاربرده شده از بایکدیگر متفاوت هست. در بافت قدیمی روستا برای ساخت منازل از مصالح سنگ لاشه، چوب ، دیوارهای گلی به ضخامت ۱ متر می باشد. اما در منازل جدید مصالحی که در شهرها استفاده می گردد به کار می رود و دیگر از خانه های کاه گلی با دیوارهای ضخیم خبری نیست. در بافت قدیمی روستا دیوارهای سنگی و گلی با ضخامت بین ۴۰ تا۱۰۰سانتی‌ متر به عنوان عایقی خوب در برابر نفوذ سرما و گرما عمل می‌کند.
با توجه به مسئله اقلیم و ارتفاع این منطقه و با اشاره به میزان بارش برف و باران، سقف‌ها نقش مهمی در معماری روستا دارند. درروستا برای سقف منازل و کارگاه ها دونوع پوشش نهایی سقف وجود دارد، یکی پشت‌بام‌هایی با مصالح محلی چوب و حصیر و کاه‌گل( خانه های قدیمی) و دیگر یپشت‌بام‌های جدیدتر به صورت شیب‌دار با ورقه‌های فلزی که برای بام‌های برخی خانه‌های جدید و برخی کارگاههای گلاب گیری استفاده می شود و سقف منازل جدید وبعضی ساختمان‌های مرمت شده و واحدهای کارگاهی گلاب گیری، مسجد، حسینیه ، مدرسه، خانه بهداشت و… با ایزوگام و قیر آسفالت پوشیده شده است.