گویشهای لُری نزدیکترین گویشهای ایرانی به زبان فارسی هستند.زبان لری همانند زبان فارسی نوادهای از زبان پارسی میانه استو واژههای آن همانندی بسیاری با فارسی دارد.. ریشه زبانهای ایرانی لری-بختیار مانند زبان فارسی به پارسی میانه(پهلوی ساسانی) و از طریق پارسی میانه به پارسی باستان(زبان هخامنشیان) برمیگردد. ویژگیهای زبان لری نشان میدهد که چیرگی زبانهای ایرانی در منطقه کنونی لرستان در تاریخ باستان از سوی ناحیه پارس صورت گرفته و نه از سوی ناحیه ماد. زبانشناسانی دیگر لری را یک پیوستار زبانی از گویشهای ایرانی جنوب غربی بین گونههای فارسی و کردی دانستهاند، که میان مردم لُر در غرب و جنوب غرب ایران رایج است و خود از سه گویش جدا تشکیل میشود که عبارتند از گویش لرستانی، بختیاری و لری جنوبی (کهگیلویه و ممسنی و بویراحمدی) و در دو سوی پیوستار با انواعی از زبانهای کردی وفارسی شانه به شانهاست.به عبارت دقیقتر این خانواده یک گروه جدا اما مرتبط از چند زیر گروه پیوسته از ایلات و طوایف است، شناخته شدهترین این گروهها عبارتند از فیلی یا لر کوچک و بختیاری، بویراحمد، کهگیلویه و ممسنی (چهار گروه اخیر لر بزرگ را تشکیل میدهند). فیلی بیشتر به پیشکوه و پشتکوه تقسیم میشود، چند گروه کوچکتر دیگر هم هستند. زبان مردم لرستان به دو زبان لری و لکی صحبت میکنند که اولی زبان اکثر شعبات قوم لر میباشد و دومی د
ر بین برخی از طوایف لرستان بخصوص مناطق شمالی لرستان (مناطق الشتر ، کوهدشت و نور آباد ) رایج است . بر اساس مطالعات زبان شناسی ، زبانهای لری و لکی جزو زبانهای هندو – اروپایی به شمار میآیند . زبانهای ایرانی شامل زبانهای ایرانی شرقی و زبانهای ایرانی غربی میباشد . لکی و لری جزو زبانهای ایرانی غربی محسوب میشوند . بسیاری از واژههای لری اغلب ریشههای باستانی دارند و به احتمال تعداد زیادی از این واژهها مربوط به زبانهای کاسی و عیلامی میباشد . گفته میشود زبان پارسی در زمان امپراتوریهای هخامنشی ، اشکانی و ساسانی در لرستان گسترش یافته است . در بین زبانهای جنوب غربی ایران ، زبان (گویش) لری بزرگترین رابطه را با زبان فارسی دارد که هر دوی آنها دنباله پارسی میانه ، زبان پارتیان قرن هشتم بعد از میلاد هستند . همانگونه که میدانیم پارسی میانه ، زبان پارتیان و ساسانیان بود که به تدریج تغییر شکل داده و به صورت زبان فارسی نزدیک است که بعضی معتقدند این زبان در گذشته نه چندان دور از فارسی منشعب شده است . زبانهای لری و لکی جزو زبانهای هندو ـ اروپایی به شمار میآیند. زبان هندو ـ اروپایی به دو گروه هندو ـ ایرانی و اروپایی تقسیم میشود. زبان هندو ـ ایرانی به دو گروه هندی و ایرانی تقسیم میگردد. زبان ایرانی نیز به دو گروه شرقی و غربی تقسیم میشود. زبان ایرانی غربی به دو گروه شمال غربی و جنوب غربی تقسیم میشود. زبان لکی جزو گروه شمال غربی و زبان لری در زمره گروه جنوب غربی قرار میگیرد. زبان لری در منطقه وسیعی از ایران رایج است. این زبان را میتوان به دو شعبه باختری و خاوری تقسیم کرد. محدوده لر باختری شامل نهاوند، بروجرد، قسمتی از ملایر و تویسرکان، سیلاخور، الیگودرز، لرستان به ویژه شهر خرمآباد، (طوایف بالا گریوه، طایفه سگوند، برخی طوایف طرحان)، برخی از نواحی ایلام (دهلران، دشت عباس، سردشت و صمیره)، اندیمشک و نواحی آن (چگنیهای منجیل) و نواحی قزوین (هداوندهای مقیم خوار ورامین) میشود. محدوده لر خاوری شامل استانهای چهار محال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، بخشهایی از فارس، بوشهر، خوزستان و اصفهان میشود. زبان لکی در بین بعضی از طوایف لرستان رایج است. در منطقه وسیعی از استان ایلام و مناطقی از استان کرمانشاه نیز این زبان رایج میباشد. منطقه لک نشین استان لرستان شامل چغلوندی، الشتر، سرطرحان و قسمتی از کوهدشت، دلفان و سلسله است. گویشهای لری و لکی از جمله گویشهای فارسی هستند که برخی از واژههای ترکی به آنها راه یافته است. واژههای چون چَپُوْ به معنی چپاول و غارت، بایهقش (لکی) و بیْقُشْ (لری) به معنی جغد از واژههای ترکی هستند که به این زبان وارد شدهاند.
منابع : http://af.samta.ir/atlas/index.php?title http://fa.wikipedia.or
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.