موسیقی سواحل خلیج فارس و دریای عمان

استان بوشهر از جنوب و غرب با خلیج فارس و از شمال با خوزستان و فارس همسایه است . در شرق استان بوشهر ، استان هرمزگان قرار دارد که از شمال با کرمان ، از شرق با بلوچستان هم سایه است .

موسیقی با متر آزاد

موسیقی های مذهبی
نیاز به تمرکز دارند . بنابراین اغلب در قالب موسیقی با متر آزاد عرضه می شوند

چاووشی خوانی
از نوع موسیقی مقام خوانی در بوشهر است که آن راهنگام بدرقه کردن یا استقبال از زائران می خوانند.

شروه خوانی :
نوعی آواز مقامی برروی دوبیتی های فائز و مفتون است که مضامین آنها عموما بازگویی گرفتاری ها و مشقت هاست ، آواز آن دشتی است و با سوز و تاثیر بسیار اجرا می شوند .

بیت خوانی :
نوعی مقام خوانی است که هم در عروسی و هم در عزا کاربرد دارد . موضوع بیت خوانی به جوانان مربوط می شود . درعزا اشعار بیت خوانی به ذکر مصائب حضرت علی اکبر (ع) و حضرت علی اصغر (ع) مربوط می شود و در شادمانی ها در محاسن و توصیف جوانان است .

لالایی
از مقام هایی است که مادران اجرا می کنند . لالایی ها به لحاظ ملودی از موسیقی های رایج سواحل بهره می گیرند و مضامین آنها بیان آرزوها و دردها و علایق و امیدهاست .

موسیقی با متر معین

موسیقی با متر معین شامل ترانه هایی است که در وجوه مختلف زندگی مردم جلوه گر می شوند . این ترانه ها در شادی ، خوشی ، هنگام صید ماهی ، پارو زدن و یا جمع آوری تورها خوانده می شوند . انواع این موسیقی عبارت اند از :

یزله خوانی ، یزله خوانی شادترین و پرتحرک ترین نوع موسیقی در سواحل جنوب است . یزله خوانی معمولا در جشن ها جمعی اجرا می شود . یک تن دست می زند و آهنگی را می خواند سپس جمعیتی به جواب می دهند و با کف زدن ریتم هایی می نوازند . در این میان عده ای هم ریتم را می شکنند ، یعنی به گونه ای دست می زنند که با ریتم اصلی همزمان نباشد . معمولا یزله خوانی با گفتن صل علی النبی و یا عبارت یا هو شروع می شود . یزله خوانی ریشه در فرهنگ مذهبی مردم جنوب دارد .

زار موسیقی مراسم آیینی خاصی به همین نام است . در این مراسم بیمار را در وسط گروه خوانندگان و نوازندگان قرار می دهند و پیرامون او آواز می خوانند . بر پا کنندگان مراسم زار معتقدند ملودی ها و ریتم می توانند بیمار را بهبود ببخشند . مراسم زار کمابیش به شکل یکسان در بیشتر مناطق جنوب رواج دارد .

مولودی خوانی : مراسمی است که در شب ولادت حضرت رسول (ص) برپا می شود . در این مراسم موسیقی با متر معین به همراهی سازهای ضربی و آوازهای مشخص و الحان موزون اجرا می شود

موسیقی کار
نغمه های موسیقی است که برروی دریا و یا ساحل در هنگام پارو زدن یا تور کشیدن اجرا می شود . مردم بوشهر نغمه ی کار را نیمه کار می گویند و اسامی دیگری مانند ( نیمه گرگور ) ( نیمه شیرا ) (نیمه بادبان ) هم باری آن به کار می رود .

موسیقی توصیفی

شماری از موسیقی های متریک سواحل جنوب در بیان مفاهیم توصیفی و عاشقانه به کار می روند .
عمده ترین سازهای رایج در سواحل جنوب ایران به قرار زیرند :

نی جفتی : از سازهای شناخته شده در بین مردم جنوب است و با مختصر اختلافی به دونای معمول در کردستان و آذربایجان شباهت دارد .

نی انبان : همان نی جفتی است که به کیسه ای پر از باد متصل است . نوازنده با دمیدن در آن ساز را به صدا در می آورد . این ساز مختص نواجی جنوب ایران است .

دایره : از سازهای معمول در جنوب ایران است که همراه با نی جفتی و نی انبان نواخته می شود .

دمام : طبل هایی استوانه ای شکل هستند که دو طرف استوانه را پوست کشیده اند .

سنج ها : شامل دو صفحه ی دایره ای شکل از جنس مس است که دسته های چوبی یا چرمی روی آنها تعبیه شده است .

بوق : وسیله ای است شاخ مانند و گاه خود شاخ که در آن می دمند و در دسته های عزاداری کاربرد دارد .

بوق : وسیله ای ست شاخ مانند و گاه خود شاخ که در آن می دمند و در دسته های عزاداری کاربرد دارد .

طبل : طبل های جنوب استوانه های بلندی هستندکه روی یکی از قاعده های استوانه را با پوست می پوشانند و با طناب در اطراف استوانه محکم می کنند .