موزه ها مهمترین رکن توسعه گردشگری فرهنگی

گردشگری فرهنگی و توسعه فرهنگی دو بخش مجزا و در عین حال نزدیک به یکدیگرند که موزه ها به عنوان قویترین بخش و نشانه حامل فرهنگ گذشته در تحقق مثبت این دو بخش قدرت نقش آفرینی بالایی دارد.
در میان انواع گردشگران، هستند افرادی که تاریخ را از دریچه فرهنگ مورد توجه قرار می دهند و این گروه گردشگران فرهنگی نام می گیرند.
به عقیده کارشناسان و صاحبنظران، گردشگری فرهنگی می‌تواند دریچه‌های نوینی از شناخت و توسعه و پایدار را برای جوامع به همراه داشته باشد.
اگر فرهنگ را دستاورد انسان در گذر زمان و میراث هر جامعه بدانیم توسعه فرهنگی را می توان درک ریشه ها، کشف هویت و دریافت استمرار تاریخی تعریف کرد.
توسعه فرهنگی جامعه امروز را با میراث گذشته پیوند می دهد و این پیوند و وحدت موجب اعتماد به نفس، قدرت و احترام نسبت به زبان، هنر و سایر عناصر فرهنگی جامعه می شود و حرکت به سوی آینده را قدرتمندتر و پربارتر می کند.
توسعه فرهنگی به تنهایی اتفاق نمی افتد بلکه وجود ساختاری مستحکم برای معرفی و نشان دادن نشانه های گذشته با تدبیر و ظرافت در برابر نسل جوان را می طلبد.
در این بین معرفی این فرهنگ و تاریخ به گردشگران و توسعه گردشگری فرهنگی نیز به خوبی محقق می شود و از این زاویه انواع موزه ها، بناها، آثار تاریخی و کتابخانه ها می توانند نقش تاثیرگذار و اجتناب ناپذیری را در توسعه فرهنگی و توسعه گردشگری فرهنگی به نمایش بگذارند.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در همین مورد به خبرنگار ایرنا گفت: موزه ها به عنوان نماد بخشی از آیین، فرهنگ، تمدن و سنتها در یک منطقه و کشور در حقیقت آیینه تمام نمایی از هویت هستند.
محمد رکنی افزود: امروزه گردشگران و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ به موزه ها به عنوان مهمترین مجموعه های نمایش دهنده مستندات تاریخی و فرهنگی اقوام نگاه می کنند و وجود موزه های غنی و دارای اقلام تاریخی و فرهنگی از اهمیت بالایی برای جذب این دسته از گردشگران برخوردار است.
وی ادامه داد: در حوزه گردشگری فرهنگی در حقیقت موزه ها و مجموعه های فرهنگی و تاریخی بخشهای مهمی هستند که وجود آنان الزامی برای معرفی هرچه بهتر و مفیدتر هویت و اجداد ما است.
او با اشاره به غنای فرهنگی و تاریخی موزه ها در خراسان رضوی گفت: موزه های این خطه به لحاظ کیفی و کمی از جایگاه خوبی در کشور برخوردار است و خوشبختانه میزان رضایتمندی گردشگران و بازدیدکنندگان آنها نیز بسیار زیاد است.
معاون میراث فرهنگی خراسان رضوی در خصوص تاثیر موزه ها بر افزایش ماندگاری گردشگران نیز گفت: بازدید از موزه های موجود در مناطق مختلف ذهن کنجکاو گردشگر در خصوص پاسخ به پرسشهای مطرح شده در اثر بازدید از موزه های تاریخی، تخصصی را فعال می کند و همین امر وی را به سمت گردشگری هوشمندانه از آثار، بناها و اماکن گردشگری و تاریخی سوق می دهد.
وی اظهار کرد: بخشی از گردشگران به شرط فراهم بودن امکانات لازم برای دریافت اطلاعات کامل و صحیح از منطقه زمان بیشتری را صرف می کنند و همین امر موجب افزایش ماندگاری آنان می شود.
رکنی ادامه داد: در کشورهای کمتر توسعه یافته موزه ها به عنوان یک ضرورت شناخته نمی شوند، کمبود اعتبارات لازم در این زمینه، فقدان نیروهای تخصصی در موزه ها اعم از موزه دار و راهنمای موزه و به روزرسانی نشدن طرح محتوایی موزه ها با توجه به شرایط زمانی از جمله مشکلاتی است که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران قابل مشاهده است.
وی گفت: این در حالی است که فعالیت ۵۴ موزه خصوصی و دولتی در خراسان رضوی جایگاه خوبی را در عرصه موزه داری در سطح کشور به این استان داده است.
او افزود: از این تعداد در مجموع ۲۰ موزه در خراسان رضوی زیر پوشش و تحت نظر اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری قرار دارد.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: ۱۴ موزه از این تعداد را موزه های مردم شناسی تشکیل می دهد که به دلیل به نمایش گذاشتن زندگی و فرهنگ کار و فعالیت در دوره های تاریخی مختلف و نیز به تفکیک هر منطقه می تواند اطلاعات فراوانی را به بازدیدکنندگان ارائه دهد.
وی افزود: این موزه ها به بهترین شکل ممکن سبک زندگی و فعالیت مردم بومی را در جای جای استان نشان می دهد، این ویژگیها موجب جذابیت فراوان برای گردشگران و نیز نسل جوان شده است.
رکنی با اشاره به فعالیت پنج موزه تخصصی در خراسان رضوی ادامه داد: این موزه ها شامل آرامگاه فردوسی، آرامگاه نادری، موزه بزرگ خراسان، موزه باستانشناسی گناباد و موزه نجوم نیشابور هستند که هر کدام در جایگاه خود با توجه به خدمات، اطلاعات و آگاهیهایی که به بازدیدگنندگان ارائه می دهد دارای جذابیتهای فراوانی هستند.
وی بیان کرد: در کنار همه موزه های یاد شده در استان تنها سایت موزه خراسان نیز به نام ‘سایت موزه بندیان درگز’ با توجه به وجود آثار و بخشهای تاریخی کشف شده از زیرزمین با قدمت افزون بر هزار و ۵۰۰ سال از جاذبه ها و معرفهای مهم تاریخ و تمدن تاریخ سرزمین کهن خراسان است.
رکنی گفت: علاوه بر موزه های زیر پوشش و نظارت سازمان میراث فرهنگی ۳۴ موزه دیگر نیز موزه های مجموعه داران خصوصی و موزه های هستند که توسط دستگاههای دولتی و مجموعه هایی مانند آستان قدس رضوی، اداره کل اوقاف و امور خیریه، بنیاد شهید و امور ایثارگران، آموزش و پرورش و دیگر ارگانها آماده سازی شده است.
وی افزود: موزه ها علاوه بر تاثیرگذاری و اهمیتی که برای گردشگران فرهنگی و افکار عمومی دنیا به واسطه معرفی فرهنگ، تاریخ و تمدن ایرانی دارد در هویت بخشی و توسعه فرهنگی نسل نو و جوان نیز تاثیرگذاری فراوانی دارند.
او ادامه داد: سالانه افزون بر ۲۵ میلیون گردشگر وارد کلانشهر مشهد می شوند و بخش زیادی از این گردشگران از مجموعه ها و آثار تاریخی بازدید می کنند.
وی گفت: هر گردشگر در بازدید از این مجموعه ها بگونه ای از تاریخ و هویت ایرانی بهره می برد و این امر در گردشگران خارجی به دلیل جذابیتهای ایران برای خارجیان پررنگتر و ماندگارتر است.