سد سیمره آمیخته با آثار ادوار پارینه سنگی

تاریخ خبر: ۱۳۹۴/۱۰/۰۵ – تهران – ایرنا – یک باستان شناس در پنل همایش پژوهش های باستان شناسی حوضه آبگیر سدسیمره با اشاره به کشف آثار ادوارپارینه سنگی ، فراپارینه سنگی و..این منطقه را از نظر سوق الجیشی ، جغرافیایی و اقلیمی مهم توصیف کرد.
سد سیمره آمیخته با آثار ادوار پارینه سنگی
به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا، مهناز شریفی عضوهیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی در کارگاه تخصصی همایش باستان شناسی سد سیمره افزود: عوامل طبیعی و جغرافیایی به همان اندازه که محدود کننده و دشواری آفرین بوده اند گاهی به خدمت گرفتن آن ها امکاناتی را فراهم آورده که منجر به زایش ،رشد و تعالی فرهنگی شده است .
وی اضافه کرد: وضعیت توپوگرافی و زمین ریختی زاگرس موجب شده تا شکل گیری استقرارها و مکان یابی آن ها تحت تاثیر عوامل جغرافیایی باشد در واقع محیط زیست منطقه نقش مهمی در شکل گیری تمدن ها داشته است.
به گفته وی ، نتایج بررسی های سطحی باستان شناختی حوضه روخانه سیمره آثار غنی از ادوار پارینه سنگی، فراپارینه سنگی ، نوسنگی ، مس سنگی ، مفرغ،عصرآهن، ادوارتاریخی و اسلامی را معرفی می کند.
این باستان شناس گفت : این تنوع ،غنا و توالی فرهنگی حاکی از اهمیت سوق الجیشی ، جغرافیایی و اقلیمی منطقه دارد .
وی اظهار کرد: این رودخانه شرایط بسیار مناسبی را در دره ها و دشت های میان کوهی بخشی از زاگرس مرکزی ایجاد کرده تا بسیاری از زیستگاهها و استقرارگاه ها از ادوار پیش از تاریخی تا متاخر برحاشیه آن شکل گیرد.

** غرق شدن تعداد زیادی محوطه تاریخی
شقایق هورشید کارشناس ارشد پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دیگر سخنران این همایش گفت : در جریان ساخت سد برروی رودخانه سیمره تعداد زیادی از محوطه های باستانی درطول سال های اخیر زیر آب دریاچه پشت سد غرقاب شده و تعداد دیگری نیز در معرض غرقاب شدن بودند از این رو کاوش نجات بخشی محوطه های موجود درحاشیه دریاچه سد دارای اولویت مضاعفی بودکه یکی از این محوطه ها به نام محوطه گندم زار است .
وی افزود: این محوطه درجریان برنامه بررسی کلی حوضه سد سیمره در سال ۸۶مورد شناسایی قرار گرفت اما بخشی از آن با نام محوطه گندم زار شرقی به صورت خاص درسال ۹۳بررسی و شناسایی شد.
این باستان شناس گفت : در بلندترین سطح این محوطه که به صورت پشته ای مشرف بر رودخانه سیمره بوددیوارسنگ چین پراکنده ای که مربوط به بنایی متشکل از شش فضای معماری به ابعاد تقریبی ۵۵۰مترمربع بود شناسایی شدکه به دلیل پایان یافتن فصل نخست کاوش بخش های دیگری از بنا همچنان در زیر خاک مدفون ماند .
هورشید در ادامه گفت : به نظر می رسد این محوطه با توجه به نمونه سفال های نخودی منقوش به دست آمده مشابه با گودین IIIو شوش IVالف که از داخل فضاهای معماری مذکور بدست آمده و همچنین نمونه سفال های سطحی دوره تاریخی ( ساسانی)شواهدی از استقرار دردوره های پیش از تاریخ و تاریخی را در خود محفوظ نگه داشته است.

** به زیرآب رفتن روستاها و مزارع کشاورزی
گزارش کاوش های نجات بخشی درمحوطه باستانی له لار درحوضه آبگیر سد سیمره عنوان مقاله لیلی نیاکان باستان شناس و استادیار پژوهشکده باستان شناسی بود که به پنل همایش ارایه شد.
وی گفت : محوطه باستانی له لار درحاشیه رودخانه سیمره و در ۵/۱۴کیلومتری ساختگاه سد در دره ای کم وسعت به همین نام در منطقه تاریخی بدره در استان ایلام واقع شده بود .
وی با اشاره به اینکه هیاتی از دانشگاه ناپل ایتالیابه سرپرستی پرفسور جنیتو به مدت یک ماه با هیات ایرانی بطورمشترک کاوش را انجام داده اند ، گفت : هدف از این پژوهش نجات بخشی بقایای برجای مانده و حفظ ارزشهای فرهنگی و همچنین شناخت ادوار تاریخی این محوطه باستانی در معرض خطر بود.
این باستان شناس تصریح کرد: با توجه به زمان اندکی که برای نجات بخشی این محوطه ارزشمند وجود داشت با کمک مطالعات ارکئوژئوفیزیک بخشی هایی ازاین محوطه برای کاوش مشخص شد و در این فصل ۲۲کارگاه به همراه ۲۲گمانه آزمایشی برای پی بردن به ماهیت بخش باقی مانده له لار ایجادشد.
وی افزود: نتایج بدست آمده درمحوطه باستانی له لار توانست برای نخستین بار تاریخ استقرار این محوطه را به دوره فرهنگی عصرآهن مرتبط سازد.
عباس مترجم باستان شناس نیز یکی دیگر از سخنرانان پنل این همایش بود که به تشریح فصل اول کاوش های باستان شناختی ، نجات بخشی محوطه برزه قلا (له لار) پرداخت .
وی گفت : محوطه باستانی موسوم به برزه قلا که در محل به نام له لار نامیده می شود مکانی وسیع درحاشیه رودخانه سیمره است که بقایای آثار معماری آن با سنگ لاشه آهکی و گچی به شیوه ای خاص ساخته شده است .
مترجم گفت : دراین شیوه تقریبا دیوارها به صورت خشکه چین ساخته و سپس با اندود ضخیم گچی تحکیم شده اند بطوری که اغلب مقداری بیش تر از این اندود در دیوار نفوذ کرده است .

**کشف بنای ساسانی
کاوش باستان شناسی در محوطه گندم زار۲با تمرکز برویژگی های معماری بنای مکشوفه ساسانی عنوان مقاله بیژن پیرانی کارشناس اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استا ن ایلام بود.
وی گفت :محوطه تاریخی گندم زار۲در ساحل راست رودخانه سیمره در استان ایلام واقع شده بود که کاوش در آن به صورت اضطراری و نجات بخشی با هدف مطالعه و بررسی آثار موجود در حوضه آبگیر سد سیمره انجام گرفت.
پیرانی گفت : براساس بررسی محوطه موردکاوش و بقایای برجای مانده سفال ودیگر آثاربرای تاریخ گذاری جمع آوری شد و این روند منجر به شناسایی و تاریخ گذاری محوطه برای پی بردن به دوره های استقراری این محوطه شد.
وی افزود:به دلیل زمان کم کاوش هیات کاوش دو ترانشه در سطح محوطه به ابعاد ۱۰در۱۰ و ۱۰در۱۵متر با یک بازوی ۵/۱متر در کنار یکدیگر ایجاد کرد و نتایج نشان داد که سطح بزرگی از این محوطه در عصر اهن ۳و دوران اشکانیان دارای اسکان موقت بوده است .
این باستان شناس گفت :ساختارهای معماری بدست آمده بامصالح قلوه سنگ و گچ نیم کوب با توجه به معماری این دوره و جزییاتی چون طاقچه هایی با طاق هلالی و نشیمن گاه قابل مقایسه با معماری شهر دره شهر ، بیشاپور و…است بنابراین با توجه به مشرف بودن برشهر برزقواله در آن سوی رودخانه سیمره و واقع شدن در حاشیه رودخانه که راه اصلی ارتباط دهنده بین دو مرکز ایالات سیروان و سیمره است به نظر می رسد بقایای برجای مانده از این ساختار معماری در روند استقرار دائم در دوره ساسانی برپا شده است.
یعقوب محمدی فر در مقاله خود با گزارش مقدماتی کاوش در قلعه سیرم شاه گفت : به نظر می رسد که قلعه سیرم شاه آثاری از استحکامات را دربردارد که در برخی موارد آثاری از برجک ها ،حصار،پشتیبان ها و دروازه های آن پیش ازکاوش قابل رویت هستند.
با مدنظرقراردادن اطلاعات یاد شده هیات کاوش به منظور بررسی انتساب این قلعه به ادوار اشکانی و ساسانی مطالعه گاه نگاری نسبی سفال های قلعه سیرم شاه و مطابقت یافته ها با گاه نگاری غرب و شمال غرب ایران اقدام به کاوش دراین محوطه کرد .
سیدرسول سیدین بروجنی درمقاله خود با عنوان کاوش برزقواله (برزقاواله ) به معرفی محوطه و بررسی پیشینه پژوهشی آن پرداخت.
وی گفت :با توجه به مباحث مطرح شده درمورد محوطه های همجوار باستانگاه برزقواله می توان نتیجه گرفت که همه محوطه ها در واقع یک محوطه واحد بوده و می توان از ان تلقی شهری مربوط به دوره تاریخی داشت.
کاوش های نجات بخشی شهرباستانی رماوند (محوطه برزقواله )عنوان مقاله محمدرضا محمدیان باستان شناس بود که در پنل تخصصی همایش پژوهشهای باستان شناختی حوضه آبگیر سد سیمره مطرح شد.
وی گفت : کاوش های نجات بخشی حوضه سد سیمره و مشخصامحوطه برزقواله در سال ۹۲ -۹۳ توسط چندین هیات اعزامی از سوی پژوهشکده باستان شناسی پی گیری شد و از آنجا که بخش گسترده ای از محوطه همچنان زیر آب قرار گرفته بودکارگاه ها و ترانشه ها به ناچار در محدوده کم عرضی در حاشیه شمالی تا شمال شرقی محوطه ایجاد شدند .
این باستان شناس گفت :ساختارهای شناسایی شده در کارگاه ۱شامل دیوارهای سنگی – گچی ،دیوارهای گلی ، طاقچه ها ، درگاهی ها و بخش کوچکی از یک کف کچی بود این ساختارها در مجموع تشکیل دو دیوار اصلی یک فضای معماری را می دهند.
کارگاه شماره ۲حدودا در ۵۰متری جنوب یک سازه حرارتی بزرگ و مدور که در حال کاوش بود ایجاد گردید که قطعاتی از ساختارهای حرارت دیده در آن مشاهده شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، وی گفت :در نهایت با بالاآمدن آب دریاچه سد سیمره و به دلیل آبگرفتگی کاوش در هر دو کارگاه ناتمام ماند.