از خانه های تاریخی که در شهر مشهد قرار دارد خانه امیری ست که مربوط به دوران قاجار می باشد . این خانه یکی از خانه‌های ارزشمند مشهد که جزو مهم‌ترین و پرحاشیه‌ترین خانه‌های بافت تاریخی اطراف حرم امام رضا (ع) محسوب می‌شود. این خانه داستان‌های زیادی در دل خود پنهان کرده تا در میان سازه‌ای عظیم و تجاری- اداری به نام پروژه ضامن، یادگاری از مشهد قدیم، اصالت و هویت تاریخی این شهر زیبا باشد.
خانه امیری مشهد در سال ۱۳۳۰ هجری قمری احداث شده است. هر چند کارشناسان گفته اند قدمت این خانه به اوایل دوران قاجار برمیگردد.در خیابان نواب صفوی مشهد که نزدیک حرم امام رضا (ع) قرار گرفته، تعدادی خانه تاریخی وجود دارد که گرداگرد یکی از آن‌ها ساختمانی عظیم و بلند ساخته شده است. علاوه‌بر ویژگی‌های ارزشمند تاریخی خودش، این موضوع سبب تمایز این خانه از سایر خانه‌های اطرافش شده و نگاه هر رهگذری را به خود جلب می‌کند. شما در این مکان با مدرنیته و تاریخ از نزدیک روبه‌رو می‌شوید. همچنین تضادی جالب که کمی گیج‌کننده هم هست شما را محو خود خواهد کرد.
یکی از ویژگی‌های خانه امیری مکانی است که در آن قرار گرفته و شما با پنج دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به حرم امام رضا (ع) برسید. صاحب اولیه این بنا آقای علیرضا عطاری‌نژاد بود که بعد فوت ایشان خانه به فرزند او یعنی آقای محمد عطاری‌نژاد رسید. ۵۰ سال پیش این بنا به آقای امیری فروخته شد و پس از چند سال خالی ماندن و متروک شدن توسط پروژه ضامن مشهد خریداری شده است.
در خانه امیری شواهد و آثاری یافت شد که نشان می‌دهد، سال ساخت بنا به اوایل دوران قاجار باز می‌گردد.جالب است بدانید این بنا از زمان ساخته شدن تا حدود ۷۰ سال پیش به شکل خانه‌ای اربابی و رعیتی مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ اما در آن سال‌ها یعنی زمانی که این ملک متعلق به آقای محمد عطاری‌نژاد بود، شرایط معیشت و زندگی ایشان به نسبت زمان پدرشان دچار تغییر و تحولات فراوانی شد.
زندگی او و خانواده‌اش از حالت قبلی یعنی ارباب و رعیتی به یک زندگی معمولی و متداول تبدیل شد. در نتیجه بخشی که در آن خدمتکاران خانه امیری زندگی می‌کردند، به‌عنوان انباری مورداستفاده قرار گرفت. زمانی که آقای امیری این خانه را خرید، مجددا این بنا به‌صورت مسکونی درآمد و قسمتی از طبقه همکف خانه در ضلع غربی به‌عنوان کارگاه قالی‌بافی درآمد.
پس‌از آن به‌دلیل فرسودگی‌ها و خطراتی که به‌دلیل قدمت خانه امیری در آن به وجود آمده، آقای امیری از این خانه نقل مکان می‌کند و تا مدت‌ها بدون کاربری رها می‌شود. درنهایت به بخشی از یک پروژه تجاری عظیم تبدیل می‌شود و مجددا اهمیت آن مطرح می‌شود. با درک صحیح ارزش آن، از سوی مسئولان مورد مرمت و حفاظت قرار می‌گیرد.
معماری خانه امیری
خانه امیری معماری منحصربه‌فردی دارد. دو ضلع از این خانه در گذشته به دو گروه خاص تعلق داشت که همچنان شواهد آن‌ها در خانه وجود دارد. این دو سمت از خانه که در دو طرف حیاط و در جبهه‌های شرقی و غربی قرار گرفته، از نظر نقشه ساختمان، نوع و میزان تزیینات، نحوه نورگیری و ابعاد فضاهای موجود در آن‌ها متفاوت بوده‌اند. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده تمتیز زندگی افرادی است که با هم در این خانه زندگی می‌کرده و نظامی ارباب رعیتی را نشان می‌دهد.این خانه دارای یک حیاط مرکزی است که با دو ساختمان احاطه شده است.
کته جالب‌توجه این است که ضلع غربی که آقای عطاری نژاد همراه خانواده در آن زندگی می‌کرد، نور شرق را می‌گرفت و در کل نورگیرتر از ضلع دیگر خانه که خدمتکاران در آن زندگی می‌کرده‌اند، بوده است.
تزیینات بخش مربوط به کارکنان خانه امیری، به‌دلیل اینکه با سایر بخش‌های خانه و بناهای دیگر در بخش ارباب‌نشین هماهنگ باشد، دلنشین، خوش‌ساخت، منظم و زیبا است؛ اما همچنان تزیینات بخش ارباب‌نشین بسیار پرکارتر، زیباتر و بیشتر از این بخش است. ظریف‌کاری منحصربه‌فرد آن بخش در تمام اجزایش کاملا آشکار و خیره‌کننده است.
داخل بنا با سطح خارجی آن دارای اختلاف سطح زیادی می باشد.اختلاف سطح موجب کج شدن دیوار ها شده و چهره ی آن را ناهمگون کرده است.این خانه مزین به آجرکاری و کاشی کاری های هنرمندانه می باشد. همچنین اگر به تاج آجری که در بالای بخش ارباب‌نشین قرار گرفته نگاه بیندازید، مطمئن خواهید شد که نظیر این تزیینات را در هیچ خانه دیگری ندیده و نخواهید دید.
تیرهای چوبی این خانه با مرور زمان فرسوده شده و به جای آن با سبکی سنتی از حصیر استفاده شده است.خانه امیری مشهد دارای ویژگی‌ها و مشخصات معماری منحصربه‌فرد و تزئینات نفیسی است که آن‌را نسبت به سایر خانه‌های محدوده متمایز می‌کند؛ اما به‌دلیل نزدیکی این خانه به چند بنای ارزشمند بافت قدیم مشهد مانند خانه تاریخی توکلی، ناظران و کرمانی شما می‌توانید پس از بازدید از این بنا به آن‌ها هم مراجعه کنید.
نحوه دسترسی به خانه امیری مشهد
آدرس منزل مسکونی امیری خیابان نواب صفوی، نواب ۹ (کوچه روبه‌روی کوچه حاج ابراهیم)، سمت راست، پلاک ۳۵۱ است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.