پرونده مهارت‌های سنتی ساختن و نواختن دوتار در اجلاس کمیته میراث بشری ناملموس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در کلمبیا در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام کرد: با تایید کمیته میراث بشری ناملموس، پرونده «مهارت ساختن و نواختن دوتار ایرانی» در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رسید.
در چهاردهمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که با حضور «محمدحسن طالبیان» معاون میراث‌فرهنگی کشور در بوگوتا پایتخت کلمبیا برگزار شد، پرونده مهارت‌های سنتی ساختن و نواختن دوتار ایرانی با نظر موافق اعضای کمیته، در فهرست یونسکو ثبت جهانی شد.این چهاردهمین پرونده میراث ناملموس ایران است که به ثبت جهانی می‌رسد.
این ثبت را یک موفقیت بزرگ برای ملت فرهنگ دوست ایران و دولت تدبیر و امید دانست و گفت: «مهارت‌های سنتی ساختن و نواختن دوتار در تمام مناطق استان‌های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان و مازندران به صورت گسترده رواج دارد، دوتار جزو قدیمی‌ترین، رایج‌ترین و محبوب‌ترین ابزار موسیقی این مناطق است. البته در جاهای دیگر ایران نیز می‌توان آن را پیدا کرد که افرادی به نوازندگی آن مشغول باشند.»
در میان مناطقی که نام برده شد، دو گروه معروف حاملان و مجریان وجود دارد که می‌توان به “بخشی‌ها” به‌عنوان دوتارنوازان و دوتارسازان خراسان شمالی اشاره کرد، همچنین “دوتاری‌ها” که دوتارنوازان و دوتارسازان استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی هستند. علاوه بر این جوامع دیگری مثل کردهای کرمانج وترکمن‌ها هم حاملان و مجریان این عنصر هستند.»
دوتار یکی ازمهم‌ترین سازهای زهی-زخمه‌ای فولکلوریک جوامع محلی روستایی و شهری استان‌های یاد شده است و قدمت و رواج آن بیش از سایر سازهای فولکلوریک ایران است. دوتار شمال یک کاسه از جنس چوب خشک و مرده توت و دسته‌ای بلند از جنس خشک و مرده زردآلو یا گردو است. اکثر کارگاه‌های ساخت دوتار خصوصی هستند که در شهرها و روستاها دایرند.
ثبت جهانی دو تار با هدف دوستی، صلح و احترام بیشتر به تنوع فرهنگی و خلاقیت های بشری و حاملان سنت نواختن و ساختن دوتار ایرانی در میان اقوام مختلف صورت گرفته است.
مهارت‌های سنتی ساختن و نواختن دوتار در زمره قدیمی‌ترین، رایج‌ترین و محبوب‌ترین ابزار موسیقی کشور است که به‌شکل گسترده رواج دارد.
دوتار در مراسم مختلف و رویدادهای گوناگون کاربرد دارد و دوتارنوازان علاوه بر نواختن تار، روایتگری نیز دارند و بسیاری از اشعار محلی، نغمه‌ها و روایت‌های حماسی، قومی و عاشقانه، مذهبی و لالایی‌ها را که بخشی از هویت فرهنگی‌اجتماعی جوامع، گروه‌ها و حاملان ومجریان را تشکیل می‌دهد، روایت می‌کنند.
دوتار از طریق شیوه استاد شاگردی منتقل می‌شود و در مناطق روستایی اکثر شاگردان، فرزندان استادان هستند، کودکان معمولان آموزش را از پنج سالگی آغاز می‌کنند.
«در حال حاضر این ساز از رواج گسترده‌ای در تمام مناطق روستایی و شهری حوزه دوتار برخوردار است، شاگردان استقبال زیادی از این ساز می‌کنند و در نتیجه علاوه بر مناطق روستایی، در بیشتر مناطق شهری حوزه دوتار کلاس‌های بسیاری برپا شده و به آموزش شفاهی و سنتی دوتار می‌پردازند
ایران پیش از این، پرونده ردیف موسیقی‌های ایرانی، موسیقی بخشی‌های خراسان و هنر ساختن و نواختن کمانچه را در حوزه موسیقی، در فهرست میراث ناملموس جهانی ثبت کرده بود.
با ثبت دو تار ایرانی در فهرست میراث جهانی بشری ناملموس، تعداد آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی ناملموس به ۱۴ اثر رسید.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.