در جهان تمدن‌های باستانی بسیاری کشف شده است که همیشه برای باستان‌شناسان و کاوشگران مملو از رازهای سربه‌مهر است. با این حال همچنان تمدن‌های ناشناخته بسیاری در گوشه و کنار دنیا وجود دارد که بر اساس اتفاق‌های طبیعی به ناگهان در مقابل چشم جهانیان آشکار می‌شوند. تمدن جیرفت یکی از این تمدن‌هاست که کاملا اتفاقی و به‌خاطر جریان عظیم یک سیل طبیعی کشف شد. در هر گوشه ای از ایران احتمال وجود تمدن های عظیم تاریخی وجود دارد. با سیری در ایران همراه باشید تا بیشتر با تمدن جیرفت و گنجینه هایش آشنا شوید.
فهرست
تمدن جیرفت چگونه کشف شد؟
این تمدن پنج هزار ساله یکی از ناشناخته ترین و اسرارآمیزترین تمدن های بشری است که از کشف آن حدودا یک دهه می گذرد. خیلی ها اسرار این تمدن را حلقه گمشده بشریت می دانند. با اینکه چند سالی در شهر جیرفت خشکسالی آمده بود. معیشت و درآمد روستائیان فقط از طریق کشاورزی بود که آن ها نیز دچار مشکل شده بودند و مردم روز به روز فقیرتر می شدند.
از طرفی گرمای طاقت فرسای جنوب همه اهالی را کلافه کرده بود، تا اینکه یک روز یکی از کشاورزان با ناامیدی زمین خود را شخم می زد، در این حین با بخشی از کاسه رو به رو شد که از زمین بیرون زده و در پی آن زمین را کند و به گورستان پنج هزار ساله ای رسید که در واقع بخشی از تاریخ سرزمین مان در آن مدفون شده بود.
پس از آن مردم روستا که روزگار را به‌سختی می‌گذراندند، به گورستان تازه کشف شده هجوم می‌برند و شروع به حفاری و کاوش برای یافتن گنج می‌کنند، بی‌خبر از اینکه کلنگ آن‌ها گورستان کهن‌ترین تمدن بشریت را نشانه رفته است و آن‌ها در حال تخریب عظیم‌ترین تمدن باستانی دنیا هستند.
متاسفانه به دلیل دور بودن روستا و نبود پایگاه‌های خبری برای مطلع شدن مسئولان ایرانی، اشیای گران‌قیمت باستانی بسیاری این‌گونه کشف و به غارت می‌رود و سر از موزه‌های اروپایی در می‌آورد. در ایران روستاهای زیادی به‌عنوان روستای گنج وجود دارد که بسیاری از گنجینه‌های آن‌ها نیز به یغما رفته است.
طبق یافته های باستان شناسی، نخستین خط جهان نیز متعلق به تمدن پنج هزار ساله جیرفت است. همین امر باعث شد تا در سال های اخیر باستان شناسان و پژوهشگران زیادی به جیرفت رفت و آمد کنند.
تمدن آراتا
پس از بررسی‌ها و کاوش‌های انجام شده مشخص می‌شود که این تمدن حتی از تمدن سومر در بین‌النهرین نیز قدمت بالاتر و بیشتری دارد. این در حالی است که در کتیبه‌‌های به‌جامانده از تمدن‌های بابل و آشور به تمدن اسرارآمیز و بسیار پیشرفته‌ای به نام آراتا اشاره شده است؛ اما هیچ‌گاه در هیچ جای دنیا اثری از این تمدن یافت نشده بود.
از آنجایی که هیچ مدرکی از وجود تمدن آراتا در طی هزاران سال گذشته یافت نشده بود، محققان تصور می‌کردند که وجود این تمدن شبیه افسانه است. با کشف تصادفی آثاری از تمدن در جیرفت مشخص شد که تمدن افسانه‌ای آراتا در واقع همان تمدن جیرفت است. با این کشف ناگهانی بزرگ، تاریخ تمدن بشریت باید از ابتدا نوشته شود.
خط در تمدن جیرفت
تا پیش از کشف تمدن جیرفت تصور می‌شد ایرانیان قبل از حکومت هخامنشیان از خط و نوشتار بی‌بهره بودند. اما در محوطه تمدن جیرفت لوح‌های گلی با نقوش هندسی کشف شد که نشانگر استفاده از خط در هزاره سوم پیش از میلاد توسط مردم این تمدن است.
قسمت‌های مختلف شهر دقیانوس (جیرفت قدیم)
معابر و محله‌های بسیاری در قسمت‌های مختلف شهر پیدا شده که نشانگر وجود بیش از صد محله و صد میدان‌گاه در دقیانوس است. این تعداد زیاد محله‌ها نشان می‌دهد که در دوره سلجوقی این شهر بسیار وسیع، پرجمعیت و دارای رونق اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است.گورستان این شهر که در دو کیلومتری آن قرار دارد هم مورد توجه باستان‌شناسان بوده و روی آن کاوش‌هایی صورت گرفته. در آن زمان سه نوع تدفین معمولی، سردابه‌ای و تابوتی در دقیانوس انجام می‌گرفته است.
در حالت کلی، بخش های مختلف این شهر در طی چهار مرحله باستان شناسی از خاک کشف شده اند. مانند بخش های حفاظتی، صنعتی، مسجد شهر و مناره. مسجد شهر قدیم جیرفت با ۱۲۰۰ سال قدمت یکی از کهن ترین مساجد جهان اسلام است. جزو اولین مساجد احداث شده در ایران به شمار می رود. این مسجد در حاشیه رودخانه هلیل رود در شهر دقیانوس ساخته شده است و نمادی از معماری ایران است.
این مسجد بی نظیر به دستور عمر‌و‌لیث در دوره صفاری و در دهه سوم هجری قمری احداث شده است که به عنوان یکی از بزرگ ترین مساجد جهان اسلام شناخته می شود. همچنین در دوران اسلامی نیز در نزدیکی بازار شهر، حمامی از دوران اسلامی کشف شده است که بسیار دیدنی است.
موقعیت تمدن جیرفت
این تمدن باستانی در استان کرمان، شهر جیرفت و در نزدیکی خرابه‌های به‌جامانده از شهر باستانی دقیانوس که متعلق به دوره سلجوقیان است، قرار دارد. فاصله این تمدن با هلیل‌رود بسیار کم است.
تمدن جیرفت یکی از اسرارآمیزترین تمدن‌های کهن باستانی است که قدمت آن از تمدن سومر در بین‌النهرین که تا پیش‌ازاین تصور می‌شد قدیمی‌ترین تمدن دنیاست نیز بیشتر است. آثار سفالی، سنگی و مفرغی بسیاری از این تمدن به دست آمده که نه‌تنها بسیار ارزشمند هستند؛ بلکه گویای قدمت بالای این تمدن نیز هستند. باستان‌شناسان بسیاری بر این باورند که تمدن جیرفت بدون شک همان تمدن پیشرفته و افسانه‌ای آرته یا آراتاست که سال‌ها به دنبال آن می‌گشتند.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.