‘تاپستری’ هنری چیده مانی و تلفیقی هنرمندانه از بافت، گرافیک، نقاشی و آینه کاری است که امروزه در عرصه هنرهای تجسمی دنیا جایگاهی خاص دارد.
تاپستری گونه ای از بافت است که در تار و پود آن علاوه بر پشم و نخ، موادی مانند فلز، چوب و شیشه در آن مورد استفاده قرار می گیرد.
به طور کلی این نوع بافته ها در ابعاد و حجم های کوچک و دیوارکوب و احجام پیکره مانند، کاربردی همچون تابلوهای نقاشی و مجسمه دارد و برای زیبایی سازی محیط و گرمی دهنده فضای مورد نظر، مورد استفاده قرار می گیرد.
این احجام عظیم و سنگین مانند دیوارکوب ها، یا دیوار آویزها، حجم های پیکره ای، الیاف بافته های جدا کننده فضا و حتی دیوارهای ساخته شده از الیاف، علاوه بر زیبایی بخشیدن به فضا در ارتباط با معماری نیز مطرح می شود؛ همچنین در صحنه آرایی به عنوان عناصر صحنه به کار می رود.
در تهیه این اثر هنری از تکنیک های مختلف نساجی و بافندگی از قبیل قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، ورنی بافی، پارچه بافی، دارایی بافی، کارت بافی، مکرمه بافی، میل بافی، چاپ سیلک، باتیک، قلمکار، نمد مالی، سوزن دوزی و چهل تکه استفاده می شود.
پیدایش این هنر در کشورهای اروپایی مانند فرانسه بوده که برای پوشاندن دیوارهای بلند و همچنین گرما بخشی ساختمان ها از این تکنیک استفاده می کردند.
از اواخر قرن ۱۱میلادی در اروپا گلیم های دیوار آویز برای تزیین دیوار کلیساها و کاخ ها بافته می شد که از داستان های مذهبی، اساطیری، رزمی و بزمی برای بافت آنها استفاده می شد.
این هنر حدود ۵۷ سال پیش، پس از سه قرن در ایران دوباره احیا شد و به نام گلیم های تصویری در کارگاه های میراث فرهنگی در دستور کار قرار گرفت.
نساجی که از قدیمی ترین تولیدات و مشاغل جوامع بشری به حساب می آید؛ از نخستین پارچه های زمخت و ساده ای که انسان توانست بر قامت کشیده تا از مزاحمت حشرات و گزند سرما نجات یابد تا پارچه های غیرکاربردی که صرفا برای زیبایی و تزئین تولید می کرد، قرن ها گذشته است.
هدف از تولید پارچه، الزاما فراهم کردن پوشش مناسبی برای اندام آدمی نبود و نیازهای عالی تر و ظریف تری را نیز شامل می شد، پارچه هایی برای زیبایی محیط زندگی نیز به مرور تولید شد؛ نوعی از تولید که هدف هنری آن از هدف مصرفی اش، اهمیت بیشتری داشت.
‘مریم فریدونی’ هنرمند تاپستری با بیان اینکه، تاپستری به پارچه هایی می گویند که مبنای آن به شیوه گلیم بافت تهیه شده است، گفت: شیوه ساده موسوم به گلیم بافت در نساجی به معنای آن است که پود به طور کامل روی تار را بپوشاند و نقوش گوناگونی ایجاد می کند.
وی اظهار داشت: این هنر بسیار زیبا یعنی کار کردن با دست، بافتن و دوختن، بخش مهم زندگی است؛ وقتی دست ها حرکت می کنند، زندگی و عشق و امید می آورند.
فریدونی خاطرنشان کرد: این هنر و صنعت بافندگی آنچنان که از نوشته های باستانی بر می آید، ابتدا در میان قبایل چادرنشین که عمده کارشان گله داری بود پدیدار شد.
وی بیان داشت:این هنر گرم، دلپذیر و به شدت خانگی، در بسیاری موارد در مقایسه با مجسمه سازی، هنری زنانه محسوب می شود.
فریدونی گفت: تاپستری، در غنای فضاهای داخلی و زیبایی خیره کننده است؛ که روح و جان بومی دارد و بین المللی است.
وی با بیان اینکه این هنر از جمله فعالیت های خلاقانه ای است که باید بیش از اینها به آن پرداخته شود، افزود: امیدوارم برای جوانان علاقه مند به این هنر زمینه کار و اشتغال فراهم شود.
