باغ ملک تهران

باغ ملک، یکی از باغ های قدیمی و زیبای تهران در محله گلابدره است که این روزها با الگو گیری از باغ شازده ماهان بازسازی شده و به عنوان یک پارک عمومی مورد استفاده مردم قرار می گیرد.
«باغ ملک» از باغ های مشهور شمیران است که به طور معجزه آسایی دست کم از دوره ناصرالدین شاه تا کنون باقی مانده است و از چنگ حوادث و تغییرات شگفتی آور تهران جان سالم بدر برده است تا امروز هر شهروند تهرانی بتواند اندکی در فضای دل انگیز باغ بیاساید و به ترنم مرغکان خوش الحان گوش فرا دهد. ناه جستن در طبیعت زیبای این باغ، به دور از هیاهوی شهری و سبکهای مدرن معماری به همراه مصالحی همچون آهن و بتن، آرامشی را به مخاطب القاء خواهد کرد که نظیر آن را در پارکهای مدرن شهری هرگز نخواهید یافت.

قدمت این باع به دوره دوره ناصر الدین شاه قاجار بر می گردد. در مجاورت ضلع غربی باغ ملک، اراضی باغ ظل السلطان قرار داشت که در دوران رضا شاه با احداث خیابان سعدآباد این اراضی بدو نیم تقسیم شد و نیمه شرقی به باغ ملک افزوده گردید.

بانی باغ ملک بر خلاف تصور بسیاری و انگار مشهور حاج حسین ملک نیست،بلکه این باغ را ملک اتجار در قمار از نصرت الدوله می برد،و صاحب آن می شود.معیرالممالک در این باره آرد: «…که همان جاست و آبشار قشنگی دارد و متعلق به حاجی ملک التجار است.از فیروز میرزای نصرت الدوله به آس بازی برده است.در سی چهل سال قبل…»/ وقایع الزمان.

باغ ملک به قدری با نشاط و مصفا بود، که مورد توجه ناصرالدین شاه قرار داشت، طوری که گاهی بدان جا می رفت. اعتمادالسلطنه در محرم ۱۳۰۶در سخن از این باغ می نویسد: «…شاه امروز امامزاده قاسم باغ ملک تشریف بردند…»/ روزنامه خاطرات. معیرالممالک هم از این باغ یاد کرده است: «…در سر استخر ملک آقای ظهیرالاسلام را دیده که سواره به اسد آباد می رفتند…»/ وقایع الزمان.

سمویل گرین(۱۳۰۱تا۱۳۰۵ق.)در کتاب خود آورده: «…ملک التجار ایرانی صرف است و گویا که یکی از اشخاص قصه الف-لیله باشد.شخصی است موقر…هوشیاری از سیمای او هویداست…و نیز معلوم می شود شخصی است عیاش و خوشگذراناز پوشیدن لباسی که اندک شباهتی به البسه خارجه داشته باشد…»/ایران و ایرانیان.

چاپار باشی از قصر و باغ ملک چنین یاد کرده است: «…قصری که در جعفرآباد ملک التجار حالیه تهران پسر آقا مهدی مرحوم به جبر و عنف از برادر زاده مرحوم نصرت الدوله فرمانفرما ضبط و تصرف نمود و ملک بیست هزار تومانی را به حیله و دسیسه در گرو بیست هزار قران از میان برد،انصافا جای تفرجگاه مرغوب و منظرگاه بسی مطلوب است»

گرترود بل در سال ۱۳۱۰ق. در باره باغ ملک التجار(به قول او سلطان بازرگانان) می نویسد: «…دیوار چینه ای بود…با ضربه ما دو لنگه در باز شد از پله ها بالا رفتیم و در آنجا از زیبایی غیر منتظری که به پیش بازمان آمد بهت زده برجا ماندیم…باغچه های پر نشاط گل سرخ و لادن و اطلسی آراسته بود….در آن آبشارهایی ساخته بودند…آب فواره هایش در تمام روز…خانه ای برای تفریح بود به خانه ای ساخته شده از دیوار بلکه سراسر پنجره و همه باز…در آن سوی آن اندرون قرار داشتاقامتگاه زنان جایی که با رسیدن ما قامتهای پوشیده در لباس نازک و پیچیده در چادر خود را پشت پرده ها پنهان کردند….تا به مهمانسرای دیگری رسیدیمدر بالای رشته دیگری از آبشار ها و فواره ها قرار داشت اینجا ضیافت با شکوهی برای ما ترتیب داده بودند.انواع پلوها با طعم های مختلف مخلوط با گوشت و سبزی خورشها انواع کباب ها دلمه ها بستنی ها میوه ها و شراب معطر شیراز…با فرارسیدن خنکای عصر ملک التجار در آستانه خانه اش که پیوسته در آن نسیم می وزید ظاهر شد مردی که سال های جوانی را پشت سر گذاشته…سیمای خوشایندی داشت ابروان مستقیم لبان سرخ ریش سیاه و صورت سبزه و چشم های تیره با نشاط…با او تخته نرد بازی کردیم…/تصویر هایی از ایران،نقل در جغرافیای تاریخی شمیران.

باغ ملک با وسعتی حدود ۳۵هزار متر مربع، در پای کوه دربند و در شمال جعفرآباد و غرب امامزاده قاسم قرار دارد. این باغ از جنوب وشرق به خیابان دربند, از غرب به حاشیه مسیل گلابدره و از شمال به باغ شاطرمنتهی می‌شود.

این باغ دارای گونه‌های گیاهی گوناگون چون درختان کهنسال مثمر وغیرمثمر، گردو، چنار، نارون، افرا، اقاقیا و … است که پس از تملک از سوی شهرداری تهران، به یک بوستان عمومی زیبا تبدیل شده است.

در این بوستان آلاچیق، برکه، آبشار، باغ پرندگان، رستوران، محوطه سازی و… وجود دارد. همچنین در کنار این بوستان مرکز امداد ،سرای محله، کتابخانه، میدان میوه و تره بار، پارکینگ طبقاتی و…نیز در نظرگرفته شده تا بخشی از نیاز های اهالی دربند و گلابدره تأمین شود.

این باغ بین محله جعفر آباد و محله امامزاده قاسم واقع شده است و راه دسترسی به آن از خیابان دربند، کوچه تاجیک وخیابان گلابدره است.

مسیر پیاده روی با حدود ۵ دقیقه پیاده روی می‌توان از ابتدای تاجیک به باغ ملک رسید.
مسیر تاکسی ز میدان تجریش سوار ماشین‌های “خط تجریش- دربند” و یا از میدان قدس سوار ماشین‌های “خط قدس- امامزاده قاسم- نخجوان” شده و در ابتدای خیابان تاجیک پیاده شوید.
مسیر مترو نزدیک ترین ایستگاه مترو به باغ ملک، ایستگاه تجریش واقع در خط یک مترو تهران است.
مسیر خودروی شخصی این بوستان از میدان قدس و طی کردن خیابان دربند و خیابان تاجیک قابل دسترسی بوده و از میدان تجریش نیز با پیمودن خیابان فناخسرو، این بوستان قابل دسترس است.