شهر آبادان

آبادان نام بندر و جزیره دلتا مانندی است که در گذشته «عبادان» نام داشته است. یاقوت حموی جزیره بزرگ را که بین دو شط یعنی اروندرود و کارون واقع شده «میان رود» نام داده است. ناصر خسرو قبادیانی نیز در سال چهارصد و سی و هشت ه‍-ق آبادان را دیده و آن را توصیف کرده است. در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری آبادان به واسطه وجود صنعت نفت رونق و گسترش یافت.
در سال هزارو نهصد و نه میلادی شرکت نفت به دنبال عملیات استخراج نفت در خوزستان پالایشگاه و تصفیه‌خانه‌های عظیمی در آبادان ایجاد کرد. پس از ایجاد پالایشگاه اهمیت اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی این جزیره افزایش یافت.

در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی نام عبادان به آبادان تغییر یافت. شهر آبادان قبل از حمله‌ عراق به ایران در سال هزار و سیصد و پنجاه و نه خورشیدی از شهرهای بسیار باشکوه و آباد ایران بشمار می‌رفت. در حال حاضر کار بازسازی و نوسازی این شهر به اتمام رسیده است.

مکان های دیدنی و تاریخی

مدرسه‌مهرگان، بقعه خضر، موزه آبادان، مسجد رنگونیها، سینما نفت و ساختمان آموزشگاه فرهنگ برخی از مکان‌های دیدنی و تاریخی شهرستان آبادان را تشکیل می‌دهد. (عکس های بیشتر از آبادان )

صنایع و معادن

پالایشگاه نفت آبادان، یکی از نخستین واحدهای بزرگ صنعتی کشور به شمار می رود. این پالایشگاه که از نظر تنوع تولید یکی از بزرگ ترین پالایشگاه ها و دارای فرآورده های بیش تری است یکی از مراکز بزرگ صنعت نفت دنیا محسوب می شود، به طوری که تعداد تولیدات آن را بیش از ۱۰۰رقم ذکر نموده اند که از آن میان می توان نفت چراغ، نفت کوره، قیر، نفت، گاز، نفت سفید، بنزین اتومبیل، هواپیما و جهت سوخت دیزل، سوخت کشتی و انواع حلال های را نام برد. شرکت سهامی پتروشیمی آبادان نیز یک مجتمع پتروشیمی مرکب از هفت کارخانه می باشد که فرآورده هایی از قبیل اتیلن، کلر، سود سوزآور، پلی وینیل کلراید و مانند آن تولید می نماید. وجود شرکت شیلات جنوب، کارخانه های متعدد رنگ سازی، ظروف آلومینیوم و… سبب رونق صنایع در این منطقه شده است. مهم ترین معادن این شهرستان معادن نفت و گاز است که در اکثر نقاط وجود دارند. منابع نمک آن نیز به علت رسوبات دریایی فروان است.

پالایشگاه آبادان

کشاورزی و دام داری

درآبادان کشاورزی به کشت و پرورش درخت خرما (نخل) اختصاص دارد. تعداد نخل های موجود در این ناحیه را ۴ میلیون اصله برآورد کرده اند که از انواع خرماها می توان «سعمران برمی»، «قنطار»، «حلاوی»، و «بریم» را نام برد. جهت آبیاری این نخلستان ها از رودخانه های کارون و اروند رود استفاده می‌شود. شهرستان آبادان به علت مجاورت با شاهرگ اقتصاد کشور یعنی نفت و تاسیسات نفتی، از رفاه نسبتا بیش تری برخوردار بوده و مهم ترین رشته های فعالیت اقتصادی اهالی به ترتیب اهمیت کارگری، کشاورزی، بازرگانی، ماهی‌گیری و صنایع دستی است. بازرگانی از جمله اموری بوده که به علت فراوانی خرما در منطقه رواج داشته و بیش تر معاملات بر صادرات خرما و واردات مواد خوراکی، البسه، کالاهای صنعتی و غیر صنعتی استواراست که با کشورهای مختلف خارجی صورت می گیرد. ماهی گیری نیز از جمله مشاغل رایج اهالی بومی آبادان بوده و ماهی های صید شده تحت نظر شرکت شیلات مقداری صادر و مقداری هم به مصرف محلی می رسد.

مشخصات جغرافیایی

شهرستان آبادان با مساحتی حدود ۲۷۹۶ کیلومتر مربع در جنوب باختری خوزستان و منتهی الیه خلیج فارس واقع است. این شهرستان از جانب شمال به شهرستان‌های شادگان و خرم‌شهر از خاور به شهرستان بندرماه‌شهر و رودخانه بهمن‌شیر، از جنوب به خلیج فارس و از باختر به مرز ایران و عراق و اروند رود محدود است. شهر آبادان مرکز شهرستان بین ۳۰ درجه و ۲۲ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۱۲ دقیقه و ۳۰ ثانیه درازای خاوری از نصف اللنهار گرینویچ قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریا ۲ متر است. براساس سرشماری سراسری سال ۱۳۷۵ جمعیت شهرستان آبادان ۲۵۲۰۴۷ نفر برآورد شده است که از این تعداد ۲۰۶۰۷۳ نفر در مرکز این شهرستان ساکن بوده اند.
اروند رود و کارون مهم ترین رودهای منطقه و ایران محسوب می شوند. آبادان به شکل جزیره ای در کنار خلیج فارس قرار گرفته و آب و هوای آن گرم و مرطوب است. شهرستان آبادان به دلیل اهمیت اقتصادی دارای انواع راه های زمینی، هوایی و دریایی است.
چهار راه آسفالته درجه یک از مرکز شهرستان آبادان به اطراف منشعب می شود:
راه آبادان – اهواز به سمت شمال خاوری به درازای ۱۱۵ کیلومتر
راه آبادان – بندرامام خمینی به سمت شمال خاوری به درازای ۱۰۰ کیلومتر
راه آبادان – خرم‌شهر به سمت شمال باختری به درازای ۱۴ کیلومتر
راه آبادان – اروند کنار به سمت جنوب خاوری به درازای ۴۸ کیلومتر
از آن جا که راه آهن سراسری ایران به خرم‌شهر ختم می‌شود، دسترسی به ایستگاه راه آهن نیز پس از طی ۱۴ کیلومتر امکان پذیر است.
در آبادان یک فرودگاه بین المللی وجود دارد که در آن پروازهای مستقیمی به تهران و بیش تر پایتخت های اروپایی و آسیایی صورت می گیرد. هم‌چنین به بعضی از شهرهای ایران نیز پرواز مستقیم دارد. از طریق بندر آبادان کشتی ها و نفت‌کش های زیادی دررفت و آمد هستند که کالاهای مختلفی به آن وارد کرده و مواد نفتی متعدد را به سایر نقاط دنیا می رسانند.

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

بندر آبادان در قدیم «عبادان» و چندی نیز «جزیره الخضر» نامیده می شد. برخی از جغرافی نگاران عبادان را به عبادین حصین حبطی که در زمان حجاج و خلافت عبدالملک اموی حاکم آن بوده است، منسوب می کنند. برخی دیگر علت انتخاب عبادان را وجود خانقاه عابدان و زاهدان در نزدیکی آن دانسته ومی گویند ریشه آن عباد به معنای بسیار عبادت کننده می باشد. این وجه تسمیه درست نیست. شکل کهن این نام «اپاتان» است و از ریشه عبد و عابد نمی باشد. اپاتان از ۳ کلمه ا- پات- آن – تشکیل شده است. «ا» به معنی آب و «پات» از ریشه پاییدن و«آن» پسوند نسبت است. بنابراین اپاتان به معنی جایی است که در آن جا از آب دریا و رود پاسبانی می کنند و آن را می پایند. گفته ابن حوقل نیز گواه براین معنی است که پاسبانان در آبادان، دزدان دریا را از دزدی باز می داشته و دهانه دجله و دریا را می پاییدند. بدون تردید نام ایرانی «آبادان» از کلمه «آباد» گرفته شده است. زیرا پس از احداث پالایشگاه در آن رو به عمران و آبادی گذاشت و آبادان نامیده شد.