پل طبیعت تهران ،ساختاری زیبا هنر بانوی معمار ایرانی

پل طبیعت تهران ،ساختاری زیبا هنر بانوی معمار ایرانی که به عنوان یکی از جذابترین جاذبه های گردشگری تهران  شناخته شده است . پل طبیعت یک پل سه طبقه پیاده‌رو و غیرخودرویی است که در عباس‌آباد تهران قرار دارد.این پل  از عرض بزرگراه مدرس می‌گذرد و بوستان‌های طالقانی در شرق و آب و آتش در غرب را به هم متصل می‌کند.این پل با سازه منحصربه‌فردش، جوایز بین‌المللی متعددی همچون جایزه معماری آقاخان ۲۰۱۶ را کسب کرده و بارها و بارها بر سر زبان‌ها افتاده است. از پل طبیعت به‌عنوان بزرگ‌ترین پل غیرخودرویی خاورمیانه و نخستین پل غیرخودرویی ایران یاد می‌کنند.

وقتی روی این پل می‌ایستید، شاه‌راه‌های اصلی تهران یعنی اتوبان مدرس، همت و حقانی زیر پایتان است. علاوه بر این، می‌توانید منظره زیبای پارک طالقانی، فانوس دریایی پارک بنادر، برج پرچم، برج‌های آتش در پارک آب و آتش و گنبد مینا را نظاره‌گر باشید. کمی که سرتان را بالا بیاورید و به افق بنگرید، دامنه جنوبی رشته کوه البرز و کوه دماوند را خواهید دید.

کانسپت پل طبیعت

لیلا عراقیان، طراح پل طبیعت، درباره کانسپت پل طبیعت می‌گوید:

پل طبیعت تهران، پیکره‌اش را از سی و سه پل اصفهان (که به‌نوعی پل طبیعت اصفهان به شمار می‌رود) الهام گرفته؛ مکانی که نامش، حکایت از ۳۳ قوس بر پیکره آن پل دارد؛ اما حسی که به بازدیدکنندگان دست می‌دهد، بی‌شباهت به دیدار از پل خواجو نیست؛ مکانی که مرکز دیدارهای عمومی، شعرخوانی و چایخانه‌های سنتی بوده است.او درباره ایده طراحی این پل توضیح می‌دهد که:

روزی با همكارم در كوچه‌های تهران قدم می‌زدیم، به كوچه‌ای رسیدیم که پلی از روی یک رودخانه می‌گذشت. مبلی قدیمی هم جلوی یکی از خانه‌ها قرار داشت.‌ مبل را كشیدیم و روی پل گذاشتیم. به این فكر كردم كه چرا همیشه باید فقط از روی پل رد شویم؟ چرا فرصتی نیست كه بتوانیم روی آن استراحت و فضای جدیدی را تجربه كنیم؟ این مسئله در ذهنم باقی ماند تا زمانی كه مسابقه پل طبیعت مطرح شد. اولین چیزی كه به نظرم رسید این بود كه این پل باید جایی باشد كه آدم‌ها بتوانند روی آن استراحت و تفریح کرده، با خیال راحت و بدون عجله روی آن مكث كنند و به منظره‌های اطراف بنگرند. بعد هم نكته‌های دیگری به آن اضافه شد، نظیر اینكه پرپیچ‌وخم باشد تا انتهای مسیر دیده نشود و افراد احساس كشف كردن و آزادی عمل داشته باشند.

طراحی و معماری پل طبیعت

کار مطالعاتی پل طبیعت در سال ۱۳۸۸ شروع شد. پل طبیعت زیر نظر شرکت نوسازی عباس‌آباد ساخته شده است. این پل در ۲۰ مهر سال ۱۳۹۳ افتتاح شد.در سال ۱۳۸۸ خورشیدی فراخوانی از سوی شرکت نوسازی عباس‌آباد در رسانه‌ها منتشر شد و طراحی این پل در قالب یک مسابقه انجام و عملیات اجرایی آن از اواخر ۶ ماه دوم سال ۱۳۸۹ آغاز گردید. پیش از اینکه مسابقه طراحی پل طبیعت برگزار شود، مهندسان شرکت نوسازی عباس‌آباد پژوهش‌های اولیه‌ای را درخصوص ویژگی‌های این پل انجام دادند. کارشناسان این شرکت چند مورد مهم را در طراحی این پل مدنظر قرار دادند که اولین اولویت توجه به مسائل محیط‌زیست در طراحی این پل بود. با توجه به اینکه پل طبیعت در نقطه‌ای واقع شده است که تمامی شاهراه‌های پایتخت مانند بزرگراه مدرس، همت، حقانی و رسالت از بالای این پل به خوبی دید دارد، محل جانمایی آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

معمار و طراح پل طبیعت، لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی از گروه «سازه‌های پارچه‌ای دیبا» هستند. لیلا عراقیان که در ۱۸ مهر سال ۱۳۶۲ به دنیا آمد، فارغ‌التحصیل کارشناسی معماری از دانشگاه شهید بهشتی و کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه UBC کانادا است.

پیش از پل طبیعت، طراحی و اجرای دو پروژه آمفی تئاتر آب و آتش و پل ابریشم‌ ۲ با پوشش بازار گل و گیاه و همین طور سایبان‌های کوچک بوستان بنادر به این شرکت محول شده بود که سربلند از آن بیرون آمدند. در ادامه از طرف مسئولان شرکت نوسازی عباس‌آباد برای شرکت در مسابقه طراحی یک پل پیاده دعوت می‌شوند که طرح مشترک لیلا عراقیان، علیرضا بهزادی و سحر یاسایی به‌عنوان طرح برگزیده انتخاب می‌شود. هدف اصلی طراحی پل این بود که جایی برای ماندن باشد، ضمن اینکه ایجاد مبلمان و فضاهای سبز باعث پیوستگی دو پارک شود و بخشی از هر دو پارک به شمار رود.

اندازه و مشخصات
طول این پل ۳۰۰ متر بوده و وزن سازه‌اش ۲۰۰۰ تن می‌باشد. پل طبیعت بزرگ‌ترین پل غیرخودرویی ایران محسوب می‌شود. این پل ۷۰۰۰ متر مربع مساحت داشته و عرض پل در نقاط مختلف بین ۶ متر تا ۱۳ متر متغیر است. بدنه اصلی پل بر روی سه‌پایه بنا گردیده و برای ساخت آن ۱۴۰۰۰ قطعه فولادی در ابعاد مختلف در ارتفاع ۴۰ متری زمین برشکاری، سر هم و نصب شده است. برای بنای این پل بیش از ۱۰۲ کیلومتر جوشکاری و ۶۲۰۰ متر مکعب بتن‌ریزی انجام شده است.در طراحی این پل از معماری پل‌های ایرانی مانند پل خواجو الهام گرفته شده و یک سازه با طراحی ارگانیک و شبیه به درخت و کاملاً سازگار با محیط زیست و طبیعت است که نمونه مشابه آن در پارک‌های ملی و طبیعی کشورهای فرانسه، کانادا، هلند، بلژیک، مالزی و استرالیا ساخته شده است. فرم درختی ستونها و انتخاب نام «طبیعت» برای پل، هر دو تاکیدیست بر پیوستگی دو فضای سبز (دوطبیعت) توسط پل.

این پل با توجه به فرایند برشکاری، مونتاژ قطعات، نصب و جوشکاری در کنار بهره‌مندی از سازه‌های فضایی در ارتفاع ۴۰ متری در کل ایران منحصر به فرد است.

برای بنای پل از مصالح مخصوص و لوله‌های ویژه استفاده شده و بالاترین استانداردها و ضریب ایمنی برای آن درنظر گرفته شده و براساس قولی که پیمانکار اجرایی طرح داده پل طبیعت از زمان بهره‌برداری ۱۰۰ سال عمر خواهد کرد و در برابر حوادث و بلایای طبیعی حتی زلزله بالای ۷ ریشتری مقاوم است.

پنج ایده اصلی برای طراحی پل طبیعت در نظر گرفته شده است که به اختصار مطرح می‌کنیم.

۱. پل‌ها معمولا مسیرهایی برای عبور و گذشتن از نقطه‌ای به نقطه دیگر هستند؛ اما این پل از همان ابتدا به‌عنوان جایی برای ماندن طراحی شد. وقتی این پل دو پارک را به هم وصل می‌کند، خود می‌تواند بخشی از آن باشد و با داشتن نیمکت، رستوران و فضاهای نشستن، برای تفریح استفاده شود.

۲. پل طبیعت صرفا دو نقطه (پارک) را به هم متصل نمی‌کند و بیش از یک ورودی دارد و انشعاب‌های آن به نقاط مختلف پارک منتهی می‌شوند.

۳. راز آلود بودن نیز بخشی از اهداف این پروژه بوده است. به‌طور کلی پل‌ها معمولا یک مسیر صاف دارند که انتهای آن از همان ابتدا دیده می‌شود. پیچ‌وخم‌ها و قوس‌های موجود در پل طبیعت مانع از دیدن انتهای آن می‌شود و همین موضوع به جذابیت پل افزوده است.

۴. با توجه به وجود دو پارک با تعداد زیادی درخت در طرفین پل، در این پروژه سعی شد مکان‌هایی با کمترین درخت را برای ستون‌ها و نقاط ابتدایی و انتهایی پل در نظر بگیرند تا به این ترتیب، کمترین صدمه به درختان و محیط زیست وارد شود.

۵. سازه و معماری پل طبیعت از هم مجزا نیستند و علت ساخت پل به‌صورت سه طبقه برای این بود که معماری فدای ایستایی و ثبات پل نشود. کلیه عناصر پل علاوه بر اینکه به فرم معماری کمک کرده‌اند، از نظر سازه‌ای باعث ایستایی پل شده‌اند.

برای ساخت پل علاوه بر استفاده از مصالح و لوله‌های خاص، بالاترین استانداردها و ضریب ایمنی رعایت شده است تا پل طبیعت ۱۰۰ سال عمر کند و در برابر بلایای طبیعی همچون زلزله بالای هفت ریشتر، مقاوم باشد. هزینه ساخت پل طبیعت، حدود ۱۸ میلیون دلار بوده است. علاوه بر این، یکی از ویژگی‌هایی که پل طبیعت را منحصربه‌فرد می‌کند، ۱۴۰۰۰ قطعه فولادی است که در ارتفاع ۴۰ متری زمین برشکاری، مونتاژ، نصب و جوشکاری شده‌اند.

سازندگان
پل طبیعت بخشی از پروژه ساخت ۷ پل عابر پیاده در اراضی عباس‌آباد، شامل پل‌های ابریشم است و در آینده‌ای نه چندان دور می‌توان از آن به عنوان یکی از نقاط برجسته تهران یاد کرد. این پل توسط شرکت سازه‌های پارچه‌ای دیبا طراحی شده است که نظارت بر ساخت آن نیز بر عهده همین شرکت بوده است.

جوایز
این پل باعث شناخته شدن معمارش، لیلا عراقیان، در سطح بین‌المللی شد. پل طبیعت انتخاب اول مردم و جزو ۵ انتخاب برتر ۳۰۰ معمار برجسته جهان در مسابقه معمار شهری (A+ (architizer awards در سال ۲۰۱۵ شد. پل طبیعت در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان سازه برتر فولادی ایران شناخته شد. سال ۱۳۹۳ جایزه بین‌المللی خشت طلایی به پل طبیعت داده شد. سال ۱۳۹۳ پل طبیعت در زمره ۶ پل برتر ایران قرار گرفت.
پروفسور دِ چِزاریس، پل طبیعت تهران را پروژه‌ای هوشمند و ابداعی بی‌نظیر لقب داد که با الهام از سنت ایرانی توانسته وجهه فنی و فضای عمومی را با سازه ساخته بشر و مهندسی طبیعت، در کنار هم بنشاند.

طبقات پل طبیعت تهران

درطول پل فضاهایی با عملکردهای فرهنگی، تفریحی و گردشگری تدارک دیده شده که به عنوان مثال می‌توان به کافی شاپ، رستوران، کافه گالری و همچنین فضای سبز کار شده در پل اشاره کرد که در کنار انحنای بدنه مناظر زیبایی را به دست می‌دهد.

طبقه اول: در طبقه اول پل طبیعت، فضاهایی برای شکم گردی در نظر گرفته شده است تا در کنار گشت‌وگذار خود بتوانید از طعم لذیذ غذاهای ایرانی و فرنگی در محیط سرسبز و نمای دیدنی این منطقه لذت ببرید. فودکورت پل طبیعت در ضلع شرقی پل قرار دارد و شامل چندین کافی‌شاپ، رستوران ایرانی و فست فود می‌شود که برای حدود ۳۰۰ نفر ظرفیت دارد. مساحت این طبقه حدود ۱۴۵۰ متر مربع است و دیوارهای آن با شیشه پوشانده شده‌اند.
طبقه دوم: این طبقه که مساحتش به حدود ۲۸۷۰ متر مربع می‌رسد، فضای دنجی دارد و به‌لطف نیمکت‌هایی که در بخش‌های مختلف آن گذاشته شده است، می‌توانید قدری خستگی در کنید و از آرامش و این همه زیبایی نهایت استفاده را ببرید.
طبقه سوم: اگر به طبقه سوم پل طبیعت بروید که ۵۷۱ متر مربع مساحت دارد، چشم‌انداز فوق‌العاده‌ تهران به‌خصوص هنگام غروب خورشید هوش از سرتان می‌برد. این طبقه بهترین جای پل برای برای پیاده‌روی و قدم‌زدن است؛ مخصوصا که دو سکوی تماشا در بخش شمالی و جنوبی آن وجود دارد که می‌توانید هم به تماشای مناظر اطراف مشغول شوید و هم عکس‌های درجه یکی بگیرید.

نحوه دسترسی به پل طبیعت با مترو

برای رفتن به پل طبیعت با مترو می‌توانید در ایستگاه شهید حقانی واقع در خط یک مترو از قطار پیاده شده و پس از خروج از ایستگاه به‌سمت پارک طالقانی بروید و از پیاده‌راه چوبی و زیبای آن خود را به پل طبیعت برسانید.همچنین اگر قصد رفتن به پل طبیعت از سمت پارک طالقانی را دارید، می‌توانید از بزرگ‌راه شهید حقانی استفاده کنید و پس از عبور از چهارراه جهان کودک و پل بزرگ‌، به خیابان فرعی پارک طالقانی بروید و در پارکینگ بزرگ آن خودروی خود را پارک کنید.

برای دسترسی به پل طبیعت از طرف پارک آب و آتش، در خیابان جردن (نلسون ماندلا) به‌سمت شمال بروید، سپس در بزرگراه حقانی شرق وارد خیابان شهیدی شوید و پس از پارک ماشین، از ورودی پارک آب و آتش در این خیابان به‌طرف پل طبیعت حرکت کنید. نکته قابل توجه اینکه دو پارکینگ خودرو در خیابان شهیدی برای استفاده عموم وجود دارند.
از آنجا که پل طبیعت به‌عنوان بزرگ‌ترین پیاده‌راه تهران، دو پارک طالقانی و آب و آتش در زمین‌های عباس آباد را به هم متصل می‌کند؛ از هر دو پارک امکان ورود به پل وجود دارد. به این ترتیب، پل طبیعت صرفا برای اتصال دو نقطه به یکدیگر نیست و از هر دو طرف می‌توان به پل دسترسی داشت.

آدرس: تهران، میدان ونک، بزرگ‌راه حقانی، بعد از چهار راه جهان کودک، پارک آب و آتش