قبرستان صخره‌ای سیراف که با نام گورستان تمدن‌ها نیز شناخته می‌شود، یکی از شگفت‌انگیزترین مکانهای دیدنی سیراف به شمار می‌رود. قبرستان صخره‌ای سیراف شامل گورهای سنگی قدیمی است که به عمق ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر در سنگ کنده شده‌اند و از ملات ساروج برای هندسی‌سازی یا پوشش سطح خارجی قبرها استفاده شده و گذر زمان و دو زلزله مهیب در سال‌های دور نیز موجب از بین رفتن آن نشده و در مقاطع تاریخی مختلف مردمی با ادیان مختلف از آنها استفاده کرده‌اند. ردیف‌های منظم قبرها در شیب تند دامنه کوه از عجایب قبرستان صخره‌ای سیراف می باشد.
آنچه که امروزه در ارتفاعات مشرف بر دامنه کوههای شمالی سیراف می‌بینیم، و اندیشمندان و محققان از آن به عنوان قبور سنگی یاد می‌کنند، در ابتدا به منظور ایجاد قبر و مدفن مردگان خلق نشده‌اند بلکه حوضچه‌های استحصال آب باران بوده‌اند که بر روی کوههای مشرف به دریا و شهر برای استفاده از آب باران و نیز تزریق به درون زمین و پیوستن به سطح سفره‌های آب زیرزمینی جهت تقویت آبخوانهای آن منطقه و به منظور برداشت در پائین دست از طریق چاههای حفره شده در طبقات سنگی بوده‌اند.
به منظور تأمین آب شرب از طریق باران، که تنهاترین، مهم‌ترین و مؤثرترین روش در استحصال آب باران به شمار می‌آید جمع آوری مستقیم آب بر روی سطوح نازله می‌باشد. به منظور بهره وری از آبهای نازله و جلوگیری از هدر رفتن آنها و نیز تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی چاههای مذکور پیشینیان سیراف به این نتیجه می‌رسند که هر آنچه آب نازله را بر سطح کوه مذکور در بالادست چاههای حفر شده، استحصال و ذخیره نمایند و بدین طریق به آبهای جمع آوری شده فرصت بیشتری جهت نفوذ به درون زمین دهند. در حال حاضر از نواحی نزدیک به خط الرأس کوه با ایجاد مخازن با مقطع چهارگوش به ابعاد متفاوت حوضچه‌هایی را در سرتاسر یال جنوبی کوه تعبیه نموده‌اند که قادر به جمع آوری مجموعه آبهای نازله بر سطح اراضی مذکور باشد. چاههای حفر شده درون طبقات سنگی نیز درست در پائین دست هر مجموعه مخازن ذخیره آب تعبیه شده به طوریکه با نفوذ آب و رسیدن به سطح ایستابی منطقه بلافاصله سطح آب چاههای مذکور را مورد تأثیر قرار می‌دهد.
ابعاد حوضچه‌ها عموماً به صورت مقطع مستطیلی (چهارگوش) بوده و طول این مخازن در جهت شیب واقع است. برخی از این حوضچه‌ها دارای سرریز بوده بطوریکه پس از پرشدن آن، آب مستقیماً درون حوضچه پائین دست هدایت می‌شده‌است. همچنین در بخش انتهائی برخی از این مجموعه حوضچه‌های دامنه‌ای، سرریز آخرین حوضچه به یک کانال دست ساز (که می‌توانسته مسیر طبیعی جریان آب باشد) ختم می‌شود که احتمالاً از این کانال آب به عنوان سرریز نهائی یا حقابه پائین دست و یا شاید آبیاری مزارع به مکانهای مورد نظر هدایت می‌شده‌است. لزوم استفاده بهینه از آبهای نازله جهت تقویت سفره‌های آب زیرزمینی به حدی بوده‌است که حتی در دامنه پائین کوه نیز امکان حفر گودال وجود داشته و شاهد حضور حوضچه‌هایی با جهت عمود یا مایل نسبت به دیگر حوضچه‌ها هستیم. کوچکی ابعاد این گودالها به حدی است که به تنها چیزی که نمی‌توان آنان را نسبت داد، قبر می‌باشد.
گفتنی است که هم اکنون ۲۲ اثر تاریخی سیراف شامل سازه های آبی و چاهها، گور سیبویه، مسجد جامع، قلعه نصوری، مسجد امام حسن بصری، خانه های اعیانی، آتشکده و… به ثبت ملی رسیده و با توجه تصویب هیأت دولت، نام بندر طاهری به بندر سیراف تبدیل گردیده است و همچنین این بندر با دارا بودن شرایط ثبت در فهرست آثار جهانی به یونسکو معرفی شده است.
منابع:ایران تورینگ-خبرگزاری ایسنا
مطالب مرتبط :