ماده اولیه سفالگری، گل است که از انتزاج خاک رس با آب بوجود می آید و بعد از وَرز دادن و همگن کردن و هواگیری، کاملاً یکدست و قابل انعطاف می باشد. ساختن ظروف با گِل که به دو صورت دستی و چرخی صورت می پذیرد سفالگری، و به ظرف ساخته شده از این طریق سفال می گویند
مهمترین ابزارهای مورد استفاده در هنر سفالگران استان خراسان جنوبی عبارتند از : چرخ سفالگری پایی یا برقی، سه پایه ، کاردَک ، نخ ، تاس آب ، بیل. اکسترودر ، بالمیل کار سفالگری در گذشته خاص مردها بوده ولی در مهدیه (شاهزیله) زنان در آوردن گل و جابجا کردن کوزه ها کمک می کردند. سفالگری در منطقه خراسان جنوبی کاملاً جنبه کاربردی داشته و اکثر محصولات منطقه بدون لعاب یا دارای لعاب ابتدایی است. روستای شاهزیله و کوشه در شهرستان خوسف از مناطق قدیمی ساخت ظروف سفالی می باشند. خاک مورد استفاده معمولاً خاک مَل و خاک رُس بندی و کوره ها اکثراً زمینی می باشد و سوخت آن گازوئیل است.
سفالگری در این استان به روشهای مفتولی (کویل) و چرخ کاری است. از روش مفتولی معمولاً برای ساخت ظروف با ارتفاع زیاد و یا ساختن تنور استفاده می شود. چرخکاری نیز به روش ابتدایی و اکثراً با چرخ پایی و در سالهای اخیر چرخ برقی جایگزین گردیده است. گاهی مقداری شن به خاک سفالگری اضافه می شود چون سفالگران منطقه بر این باورند که وجود شن در خاک باعث استحکام بیشتر و بالارفتن مقاومت گل در هنگام پخت شده و در ضمن سرما را در درون ظرف نگه می دارد .
سفالهای منطقه اکثراً تراش خورده بوده و شامل : ضرب یا تنبک ـ قلک ـ جام ـ کوزه ـ تنور ـ لیوان ـ گلدان ـ کاسه ـ قلیان و تغار می شوند. این صنعت علاوه بر شهرهای بیرجند ، خوسف و بشرویه در شهرستان فردوس نیز از رواج نسبتاً خوبی برخوردار است.
منبع :سایت میراث فرهنگی خراسان جنوبی
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.