روستای گره بان کرمانشاه

روستای گره بان مکان مقدسی برای اهل حقی‌ها است. گردشگرانی که به این محل می روند جزو زائران و مریدان محسوب شده و با دست و دلبازی کم نظیری از آنان پذیرایی می شود و به صورت محدود محل اقامت رایگان در اختیارشان قرار می گیرد.روستای گره بان مکان مقدسی برای فرقه ای از عرفان و تصوف با عنوان اهل حقی‌ها است که علت آن وجود مکان مقدسی با عنوان “اجاق حضرت آقا بخش” و اجاق دیگر بزرگان این فرقه از جمله اولیا و نزدیکان و مسند نشینان این فرقه است و این روستا محل تجمع پیروان این مسلک و برگزاری مراسمات مخصوص بوده و کسانی که به این محل می روند جزو زائران و مریدان محسوب شده و هر روز به غیر از روز جمعه به صورت نذری از میهمانان پذیرایی می گردد.

عرقیات گیاهی گره بان شهرت جهانی دارند و گلاب و عرق نعنای این منطقه به سراسر دنیا صادر می گردد. شیرینی های ناب و دنده کباب و خورش خلال کرمانشاهی ذائقه هر گردشگری را نوازش می دهد و ساختمان های بلند با معماری ای که بیشتر در کشورهای بلوک شرق مانند روسیه و اکراین قابل مشاهده است در نوع خود بسیار حیرت انگیز است.

اگر بگوییم که استان کرمانشاه بهشت گردشگری ایران است نه تنها اغراق نکرده ایم، بلکه باید در جستجوی واژه ای بهتر برای توصیف اینهمه زیبایی، عظمت، تاریخ، شعر وادب، آداب و رسوم و هنر و صنعت گردآمده در این استان باشیم و هنگامی که واژه ها پاسخگوی اینهمه شگفتی های گردشگری این استان نباشند، تنها راه رزرو هتل و بستن چمدان است تا پا در این شهر شگفت انگیز بگذاریم جایی که تاریخ ایران نه تنها در عصر معاصر، که از ابتدای تمدن آریایی و شکوه تاریخ ساسانیان را در آن به عینه می توان دید که همانا دیدن این آثار جز افتخار و غرور را القا نمی کنند و هر بیننده ای را به تحسین وا می دارد.

علاوه بر آثار بینظیری که در شهر کرمانشاه وجود دارد، از جمله بیستون، طاق بستان، معبد آناهیتا و چندین اثر تاریخی دیگر، نام یک روستا در شهر هرسین در فاصله ۶۴ کیلومتری کرمانشاه به نام گره بان خودنمایی می کند. این روستا دارای سبک معماری خاص و آداب و رسوم ویژه ای است که به جرات می توان گفت کمتر مکانی در کشورمان با این خصوصیات وجود دارد و این ویژگی ها این محل را برای گردشگران منحصر بفرد می کند.

تاریخچه ای در خصوص مکان

محلی که امروزه در آن کرمانشاه قرار دارد از جنبه مشاهده آثار سکونت پیش از تاریخ یکی از مناطق پربار و دارای اهمیت در خاورمیانه و قاره آسیا است. کهن ترین نشانه های حضور انسان مربوط به پارینه سنگی قدیم توسط یافتن چند تبر سنگی در منطقه هرسین کنونی اثبات شده است که قدمتشان حداقل دویست هزار سال تخمین زده می شود.
استان کرمانشاه در زمان ساسانیان به عنوان پایتخت ییلاقی استفاده می شده است و پس از ظهور اسلام و ورود اعراب به ایران و از قرن یازده به بعد فرقه اهل حق بوجود آمده است و طایفه ای که در گره بان زندگی می کنند ملقب به آتش بیگی یا مشعشعی ها هستند که یکی از طوایف این فرقه بوده و با استفاده از امکانات و کمک های پیروان خود نسبت به ساختن این مکان و حفظ و نگهداری و توسعه آن اقدام نموده اند.

اطلاعات جغرافیایی مکان و شرایط اقلیمی

استان کرمانشاه در میان فلات ایران و جلگه بین النهرین قرار دارد و منطقه ای کوهستانی است که در بستر رشته کوه زاگرس و دشت های مرتفع کوهستانی است. این استان در مسیر بادهای مدیترانه ای قرار داشته و بارش و برف و باران در این منطقه امری معمول است .
زمستان معتدل و تابستان گرم و خشک در شهرستان های مرزی مانند سرپل ذهاب و پاوه و قصر شیرین کاملا قابل لمس است و زمستان و تابستان خنک و زمستان سرد در جوانرود و پاوه دیده می شود و شهر هرسین و روستای گره بان نیمه خشک است.
روستای گره بان

عرقیات گره بان با شهرت جهانی

این روستا جزو آثار تاریخی و از اماکن مهم مذهبی شاخه ای از مذهب شیعه به نام اهل حق است و بزرگان این مذهب در این روستا دفن هستند که برای پیروان آن دارای تقدس بوده و ساکنان این روستا پذیرای پیروان بوده و در طول سال مراسم خاصی را برگزار نموده و آیین های مخصوص خود را به جا می آورند.
معیشت مردم این روستا از روش های گوناگون تولید در بخش کشاورزی و دامداری و فرآوری محصولات به صورت صنعتی تامین می شود و همت بلندی در انجام فعالیت های تولیدی به صورت با کیفیت دارند که مبین آن برندهای عرقیات گیاهی با نام همین روستاست که شهرت جهانی دارند و گلاب گل محمدی و عرق نعنای این منطقه به سراسر کشورهای جهان صادر می گردد.
خاک حاصلخیز این منطقه فرصت بینظیری را برای باغداری و پرورش نهال، دامپروری فراهم نموده است که باعث می شود دست هیچ گردشگری برای خرید سوغاتی های با کیفیت و استفاده از غذاهای محلی بینظیر این منطقه خالی نماند و طعم اصالت و کیفیت به عنوان خاطره ای فراموش نشدنی در اذهان گردشگران این منطقه باقی بماند.

مسیر دسترسی

پس از ورود به شهر کرمانشاه برای رفتن به روستای گره بان باید به میدان شهدا و یا میدان امام خمینی (ره) بروید سپس پس از رد شدن از ساختمان پلیس راه تابلوی راهنمای مسیر شهر هرسین قابل مشاهده می باشد، مسیری که در آن قرار دارید بلوار شهید کشوری می باشد که پس از عبور از شهرک صنعتی فرامان، و در چند کیلومتر بعد در دو راهی شهرک بیستون به سمت راست به سمت هرسین رفته و پس از فراش و سلیمانیه یک راه خاکی آغاز می شود که هشت و نیم کیلومتر مسیر خاکی بسیار ناهمواری وجود دارد و خالی از هرگونه آبادانی است و آنقدر طی این مسیر کسل کننده و دشوار خواهد بود که احتمال دارد پشیمان شوید اما هر سختی ای پاداشی دارد و گذشتن از این مسیر بی شک به آنچه در ادامه خواهید یافت می ارزد.
پس از گذشتن از روستاهای شاه ملکی، گرمیانک و پاسار به دو راهی ای خواهید رسید که سمت راست به روستای گره بان می رسد. این مسیر در کل از کرمانشاه تا روستای گره بان حدود شصت و یک کیلومتر است و حدود یک ساعت و بیست دقیقه طول می کشد تا در میان بیابان بدون سکنه به نگینی سبز به نام روستای گره بان برسید . روستایی که در حاشیه رودخانه سیمره با نظمی چشمگیر زمین های کشاورزی پر محصول را به نمایش می گذارند و اندکی که به مرکز روستای گره بان نزدیک می شوید ساختمان های بلند با معماری ای که بیشتر در کشورهای بلوک شرق مانند روسیه و اکراین قابل مشاهده است رخ می نماید که در نوع خود بسیار حیرت انگیز می باشد.

اهل حق چه کسانی هستند؟

پیروان مذهب اهل حق که به آنها “گوران” هم اتلاق می شود از فرقه های وابسته به شیعه ۱۲ تمامی محسوب می شوند که در اصل در آذربایجان سکونت داشته و بعد ها به سمت کرمانشاه کوچ و در آنجا مستقر شده اند و گویشی مرکب از لهجه های اورامانی و لکی و کرمانجی دارند که در نواحی جنوبی و غربی کردستان از آن استفاده می شود. اما مرکز و میعادگاه این جماعت گره بان است که مسند نشین این جماعت در آن قرار دارد و از سوی مریدان و پیروان این فرقه به نحو مناسبی نسبت به توسعه و رسیدگی به امور این روستا اقدام می شود .
اهل حق، ، نصیری، اهل سر، یارسان، علی اللهی نام هایی است که برای این افراد به کار برده می شود از نشانه های آن ها نزدن ریش و سبیل تا جایی است که لبهای آن ها را می پوشاند و موهای بلندی دارند و این حالت که اصطلاحا “شارب” گفته می شود را نماد حقیقت می دانند و اعتقادشان بر این است که حضرت علی (ع) نیز شارب خود را نمی زده و این کار را گناه می دانند.
کوشش برای «وصول‏» به حق و خداوند اساس مذهب اهل حق می‏باشد و «شریعت‏» یعنی انجام آداب و مراسم ظاهری دین باید بعنوان نخستین مرحله و مرحله «طریقت‏» یعنی رسوم عرفانی و مرحله معرفت‏یعنی شناخت‏خداوند، و مرحله «حقیقت‏» یعنی وصول به خداوند را به پیمایند.
مذهب اهل حق ترکیبی از نظرات و دیدگاه های تحت تاثیر تعالیم اسلامی، یهودی، هندی، زرتشتی و مانوی، مسیحی و مهرپرستی و افکار فلاسفه است. در دستورهای دینی اهل حق، اجرای سه اصل اخلاقی زرتشتی، که «پندار نیک‏» و «گفتار نیک‏» و «کردار نیک‏» باشد از واجبات است.

عید شاهی
یکی از مناسکی این فرقه مذهبی در این محل انجام می دهند با نام عید شاهی است که در فصل زمستان در ۵ شب پشت سر هم جشن گرفته می شود و در جمع هایشان که به اصطلاح جم گفته می شود علاوه بر انجام مراسمات خاص و پذیرایی های مخصوص تعابیر نمادینی استفاده می شود و به گفته یکی از بزرگان این فرقه این اعمال منسوب به ۵ تن آل عبا است که شب اول را به داوود و دوم منصوب به بنیامین و شب سوم را به حضرت مولی و شب چهارم به پیر موسی و شب پنجم به خاتون رزبار تعلق دارد.

نظم، معماری متفاوت و زیبایی
در این روستا قبل از همه چیز پاکیزگی و نظم بی همتای معابر و سپس طراحی باغچه ها و آبنماهای آن قابل مشاهده است و برای رسیدن به بنای اصلی باید از بلوار بزرگی که بسیار زیبا با گلکاری های هنرمندانه تزیین شده و پهنا و ابهت آن هرچقدر به عمارت اصلی که مقبره نزدیک می شوید بیشتر خودنمایی می کنند که گویی فرش رنگارنگی تا سر قله کوه پهن شده است .
به ابتدای دامنه کوه و اول راه پله که برسید مسیر توسط نگهبانی بسته شده است و اسلوب خاصی را برای ورود به حریم عمارت اصلی مد نظر قرار می دهند و دلیل این کار آنست که این عمارت در روزهای جمعه و حتی برخی از ماه های سال از دسترس گردشگران خارج می شود و دلیل آن را رسیدگی به امور داخلی و انجام امور خاص و برداشت محصولات روستا و انجام مراسمات مذهبی خاص اهالی این روستا بیان می کنند. این امر دلیلی است که گردشگران می بایست قبل از حرکت به سوی این روستا و بازدید از آن نسبت به پذیرش آن اطلاع حاصل نمایند.