روستای اسفجیر

روستای اسفجیر در ۲۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان فاروج در بخش خبوشان قرار دارد. این روستا بر روی دو تپه بنا شده و رودخانه‌ای از میان آن می‌گذرد. در شمال روستا، تپه پرآب و سرسبزی قرار دارد که به دربند معروف بوده و گردشگران بی‌شماری به این منطقه مراجعه می‌کنند. در انتهای منطقه دربند نیز چشمه‌ای وجود دارد که از لحاظ معدنی، دارای خواص بسیاری است. از دیگر جاذبه‌های این روستا، یک درخت چنار در صحن مسجد است که به گفته اهالی روستا بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد و قطر تنه آن ۷ متر می‌باشد.

موقعیت جغرافیایی

از شمال به کوه های زیبا و سرسبز و شیخکانلو ، از شرق به روستاهای قرچه ، شیرزن ، جوزان ، از غرب به روستاهای کوران کردیه و ترکیه و از جنوب به روستاهای دربند و حصار اندف وصل است .در دامنه ی کوه و در میان دره ای که رودخانه ی پرآب از میان آن می گذرد و منازل روستا در طرفین رودخانه قرار دارد و بعضی منازل آن به شکل پلکانی دارای کوچه های با فراز و نشیب که رفت و آمد در آن به سختی صورت می پذیرد به خصوص در فصل زمستان که ممکن است باعث آسیب دیدن عابرین و سالمندان شود .

دارای چشمه های بزرگ و کوچک و دره ای بزرگ و با ارتفاع زیاد به نام قزل زو (به زبان ترکی دره ی طلا) حالت خاصی را به طبیعت آن عنایت کرده و هر گردشگری را به سوی خود جذب می نماید .

ریشه نامگذاری

وجه تسمیه اسفجیر به معنای چراگاه اسب می باشد و در اصل اسب چیر بوده که به مرور که به مرور تلفظ «ب» اسب به «ف» و «چ» چیر به «ج» تبدیل گردیده . در بعضی لهجه ها اسب به «اسف» در تحریر و گفتگو و محاوره بیان شده و در معنا همان چراگاه اسب می باشد .اسبچیر معرب به اسفجیر شده است .در گذشته اسفجیر را اسب چر یعنی محل چرای اسبان می گفتند زیرا این روستا محل عبور اقوام مهاجم بوده است . از این رو یکی از مناطق مهم و قابل توجه حاکمان می شده است . (راهنمای گردشگری روستای اسفجیر)

در قدیم این ده اسپیدجر می گفته اند و احتمال دارد اسب چر بوده باشد و محل ایلخی های اسب زیرا در این محل یکی از پادگان های مهم حاکمان قوچان قرار داشته است و در موقع حمله عباس میرزا به شهر کهنه از آن نام برده شده است . (سرزمین و مردم قوچان)

زبان و نژاد

مردمی خونگرم و مهربان و مهمان نواز و دیندار و خیّرند و به زبان ترکی صحبت می کنند . عقاید مختلفی درباره ی نژاد آنان است . بنا به عقیده ای از نژاد ترکان سلجوقی کهحکومتی را در ایران تشکیل دادند که بعداً با آمدن ترکان اُویغُور چین که به همراه مغولان به ایران به ویژه خراسان بزرگ هجوم آوردند . سپس در بعضی مناطق ایران حکومت نمودند و آیین اسلام را قبول نموده . مسلمان شدند و بر اثر حمله ی ترکمانان و غلبه ی بر آنان همه با هم مختلط شدند .

این روستا از تهاجم اقوام در امان نبودند . در زمانی که شوروی سابق ، کشور ایران را اشغال کرده و مردم را مورد بی احترامی قرار دادند و غارت و چپاول نمودند . مدتی در این روستا اتراق نمودند که معتمدین و سالمندان محل از آن یاد و بیان می نمایند و عاقبت با قیام ملت مسلمان و غیور از ایران بیرون نمودند .

می گویند اهالی دربند – حصار اندق – اسفجیر – خبوشان – کوران کردیه – کوران ترکیه تا قلعه ی صفا از طایفه ی کُخ پِنیک روسیه که این کلمه ی روسی می باشد ، هستند . (سرزمین و مزدم قوچان)

آب و هوا

روستای اسفجیر کوهستانی ، سرسبز و خرم و دارای طبیعت بکر و بهاری با نسیم دلنواز و چهچهه ی بلبلان خوش الحان همراه است. تابستان دارای آب و هوایی معتدل و پاییز باد و گرد و غبار و زمستانی بارانی و برفی و سرد و یخبندان .

آداب و رسوم

این روستا دارای آداب و رسوم مردمی که حاکی از روحیه ی خیّری و تعاون و سایر اخلاق پسندیده می باشد. مردم در روز عید غدیر خم برای دیدار سادات به منازل آنان می روند. شیرینی و میوه می خورند و هدیه ای تبرکاً از آنان می گیرند . مردم در عید نوروز به صورت دسته جمعی به دید و بازدید یکدیگر می روند و آجیل و میوه و شیرینی صرف می کنند . سیزده بدر به صحرا و باغات و بلندی های اطراف روستا می روند و تفریح نموده و در صحرا غذایی پخته و میل می کنند .

مردم روستا ورزشکار و ورزش دوستند به ویژه در کشتی قهرمانان و پهلوانانی به جامعه ی ورزشی تحویل داده اند. پیشکسوتند مانند : حاج محمدقلی صباغ – عباس اسکندری – حمیدالله رشیدی – قربان سلمانی – حاج محمدرحیم سلمانی – رضاقلی دولتخواه – حاج حسین پیرایش و حاج علیرضا پیرایش . جوانان هم راه آنان را ادامه می دهند و هر جا که مراسم کشتی گیری برگزار باشد شرکت می نمایند .

چند روز مانده به عید نوروز و همچنین و شبانه روزهای عرفه ، مراسم انس با قرآن و ترحیم همراه با اطعام جهت آمرزش مردگان برگزار می نمایند . در دهه ی اول محرم ، مردم شب ها مراسم اطعام و عزاداری دارند و در روز عاشورا عزاداری به صورت هیئت زنجیرزنی برگزار می شود. و در پایان دهه ی اول محرم ، مراسم علم گردانی ، به منازل اهالی می روند و هدایای مردمی به مسجد اهدا می شود . یکی از عزاداری ها در محرم در گذشته مراسم تعزیه و شبیه خوانی بود .

مردم در روز عاشورا هیئتی به شکل دایره تشکیل داده . علم را در وسط هیئت قرار می دهند و دایره وار نوحه می خوانند و سینه می زنند .

مراسم عروسی

مراسم عروسی به صورت سنتی و باشکوه و همراه با اطعام برگزار می شود. جشن عروسی آنان در منطقه معروف و مشهور و باشکوه تر از همه جا انجام می گیرد. این حاکی از روحیه ی شادی و خرمی مردم آن می باشد . عروس را با لباس محلی سوار بر اسب نموده و به خانه بخت می برند . مراسم حنابندان یکی از زیباترین آیین های عروسی آن ها می باشد .

یکی از عادات پسندیده ی آنان این است که جهت رفاه صاحبان مصیبت و سهیم شدن در تسهیل و کاستن هزینه های مراسم ترحیم به دلخواه مقداری پول به آنان هدیه می دهند . مردم در فصل زمستان شب نشینی به منازل یکدیگر می روند و قصه می گویند . با صرف چای و سایر دمنوش ها و گرمیانه (مانند آنخ – دارچین – زنجبیل و هل و …) و همچنین با خوردن آجیل و میوه جات و بعضاً صرف غذا و … اوقاتی را به شادی می گذرانند. در گذشته کتاب می خواندند و همچنین از بخشی های محلی برای شاد کردن اوقات استفاده می نمودند .

یکی از مراسم مردم این است که جهت تقاضای باران از خداوند عده ای یک شکل مترسک انسان نما (چمچه گِلِن) ساخته و با خود به منازل اهالی می برند. شعرهایی در استثقاء و تقاضای باران شعرهایی می خوانند و مردم به روی آنان آب می پاشند. هدایایی مانند آرد ، کشمش ، رشته آش خشک و دوغ و وجه نقدی می دهند. این گروه در پایان آش می پزند و می خورند و دعا می کنند که باران ببارد .

تفریحی و گردشگری

این روستا سرشار از منابع تفریحی و طبیعی و گردشگری می باشد . در روزهای جمعه و اعیاد نوروز به ویژه سیزده بدر و عید قربان و عید فطر و سایر روزهای تعطیل از نقاط دور و نزدیک برای گذراندن اوقاتی دلپذیر و شاد و با طراوت و برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت به این روستا می آیند. . اتراق می نمایند .و گاهی به صورت اردویی به این جا آمده و اوقاتی را به شادی و خرمی می گذرانند .

مسئولین به این منطقه ی گردشگری جهت رونق دادن به آن و امکانات رفاهی گردشگران مراکز اردویی مانند محل پخت و پز و ساماندهی امورات و بنای تأسیسات و سایر نیازها و ملزومات و امکانات . به این روستا که یکی از نقاط تفریحی و گردشگری در شهرستان فاروج و همچنین خراسان شمالی می باشد ، اقدام مقتضی و مؤثر مبذول فرمایند .