در خصوص خانه های تاریخی قمصر می توان گفت: به علت خوش نشین بودن قمصر ـ از گذشته های دور ـ عمارت های اعیانی زیادی در مناطق دلپذیر، خاصه مسیر رودخانه احداث شده است که در اثر بلایای طبیعی نظیر سیل وزلزله، اثری از آنها بر جای نمانده است؛ خاصه وقوع زلزله سال ۱۲۶۰ که کم تر خانه ای سالم مانده است. اما در حال حاضر در محدوده محله تکچه که از زمان صفویه در اثر احداث مسیر جدید آب رودخانه شکل می گیرد.
خانه های تاریخی زیادی وجود دارد؛ از جمله: خانه حاج مانده علی و احسانی ها و رفوئی ها . در این میان خانه حاج مانده علی از قدیمی ترین این خانه هاست و طبق تاریخ موجود بر روی تخته های سقف آن که دوبار بازسازی آن را نوشته است.
تاریخ آن به سال ۱۲۶۰ (سال زلزله) بر می گردد. هم چنین خانه شکه عمدتا تاریخ ساخت آن را ۱۳۱۵ هـ ق ذکر می کنند. در این جا شایان ذکر است: این تاریخ ها مربوط به بازسازی سقف های این خانه ها بعد از زلزله است در صورتی که ریشه ها و طرح و بنای اولیه آنها حداقل ۲۰۰ سال قدمت دارد زیرا که خانه احسانی ها با توجه به جدید بودن آن نسبت به خانه حاج مانده علی، توسط حاج میزرا علی پدر حاج میرزا اقا احسان بنا شده که حیات وی مربوط به ۱۵۰ سال پیش است. حاج میرزا آقا احسان خانه حاج مانده علی را بعد از مرگ وی خریداری می کند و اکنون به نام خانه احسانی ها در کنار آن است.
از این رو این خانه های تاریخی حداقل ۲۰۰ سال قدمت دارد و ما در حال حاضر به عنوان دو خانه احسانی ها از آنها نام می بریم و این دو خانه مهم ترین خانه های اعیانی و تاریخی قمصر است. این خانه ها به سبک ییلاقی با وسعت زیاد، ایوان های با شکوه و متعدد و عناصر مختلف سنتی، در چند طبقه بنا شده است، نقل است که مستوفی الممالک قاجار نیز در سفر به قمصر در این خانه ها سکونت گزیده است.
مطالب مرتبط :