حمام مصطفوی

حمام مصطفوی مربوط به دوره پهلوی اول است و در شهرستان اراک، بخش خنداب، شهر خنداب، محله حصار، خیابان شهید رجایی واقع شده است. حمام مصطفوی در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۰۲۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. حمام مصطفوی توسط سید حاج آقا علی مصطفوی فرزند حاج آقا محمد مصطفوی به میراث فرهنگی اهدا شد. حمام تاریخی «مصطفوی» با قدمتی ۲۰۰ ساله، یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان خنداب می باشد.
گرمابه یا حمام عمومی از جمله مکان‌هایی حائز اهمیت در نزد ایرانیان بوده است و این دلیلی بر اهمیت نظافت روح و جسم در تاریخ و فرهنگ ایران به شمار می‌رود.حمام‌ها نه تنها کاربرد شست‌و‌شوی و نظافت را داشتند بلکه در شکل آئینی خود در هر برهه زمانی شکل‌دهنده فرهنگی خاص و خزنده در میان عامه مردم هستند.حمام‌ها علاوه بر ارزش معماری، از دیدگاه اجتماعی نیز حائز اهمیت‌اند و از روزگاران قدیم تا قرن حاضر، آئین‌ها و سنت‌های بسیاری مرتبط با حمام پدیدار شده است که می‌توان آن را نوعی فرهنگ عامه دانست.

در طراحی ساختمان حمام‌ها با ایجاد راهرویی پیچ‌درپیچ در حدفاصل دهلیز و ورودی حمام با تعدیل تفاوت دمای سرد بیرون و دمای گرم داخل، مانع از سرماخوردن مراجعان می‌شدند.سری به حمام «مصطفوی»، حمام تاریخی شهرستان خنداب زدیم، حمامی که در محله «حصار» شهر خنداب واقع شده و ویژگی حمام در معماری این مجموعه است. بدنه این اثر تاریخی با وسعت ۲۵۰ متر از آهک یا همان ملات ساروج ساخته شده است.
معمار با تبحر خاصی یک ستون را در وسط ایجاد کرده و چهار گنبد در اطراف این ستون پدید آورده که به مجموعه زیبایی خاصی بخشیده است.حمام مصطفوی به لحاظ معماری دارای در ورودی پیچ داری است که به رخت‌کن منتهی می‌شود، گوشه‌ای از رختکن محل استقرار صندوق‌دار حمام قرار داشته است و تمام کف حمام از سنگ پوشیده شده است.

سقف اتاق‌های حمام، گنبدی شکل و دارای نورگیر است که به وسیله دریچه‌ای بسته می شود در ساخت این حمام به دلیل مقاومت آجر و سنگ از این مصالح استفاده شده است. این حمام تاریخی تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مورد استفاده عموم مردم شهرستان خنداب بوده است، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به کمک خیران و جهاد سازندگی حمام جدیدی ساخته شد و حمام مصطفوی تا سال ۱۳۸۷ که به ثبت ملی رسید، متروکه می‌ماند.
حمام تاریخی مصطفوی به صورت شیفتی اداره می‌شد و چون در زمان‌های گذشته مردم پول چندانی نداشتند در ازای استفاده از حمام به صندوق‌دار گندم و نان می‌دادند.