بازار قدیمی گرگان در بافت تاریخی این شهرستان، حد فاصل چهار راه میدان فعلی تا سه راه میرکریم و میدان قیصریه واقع شده است. بازار قدیمی گرگان که قدمتی دیرینه دارد. از نظر سبک معماری و راستههای مربوطه، یکی از زیباترین بازارهای استان منطقه شمال ایران محسوب میشود. این بازار یکی از مراکز مهم عرضه انواع محصولات بومی و غیربومی است . محصولات مهم صنایع دستی آن، به ویژه دستبافتهای ترکمنی معروفیت خاصی دارد. در محدوده بازار کهنه گرگان، مدرسه محسنیه، سادات، کاروانسراهای حاج امین الاضرب، کاروانسرای حاج محمد تقی خان هزار جریبی. حمام درب نو و سقاخانه حضرت عباس (ع) وجود داشته است که با گذشت زمان فقط اسمی از آنها مانده است.
این بازار در روزگاران گذشته از جمله مراکز مهم داد و ستد کالا، توزیع و نشر افکار و عقاید فرهنگی ـ اجتماعی بوده است. براثر گذشت زمان و عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تحول یافته و شکل و بافت قدیمی و تاریخی خود را از دست داده است. یکی از ویژگیهای بازارهای محلی حضور انواع خوراکیهای خانگی است. از فروش انواع نانها و شیرینیهای محلی که از روستاهای اطراف آورده میشوند. مثلا از روستای مشهور زیارت که نانهای پخته شده در تنور را برای فروش میآورند گرفته، تا انواع ترشیها که معمولا زنان آنها را عرضه میکنند.
صنایع دستی نیز مانند لباسهای محلی و پارچههای دستباف و حتی اجناس دستبافت ترکمنی در این بازار عرضه میشوند. از آنجا که این استان از بیشترین تنوع فرهنگی و قومی برخوردار است، تنوع صنایعدستی و خوراکیهای عرضه شده در این بازار نیز کاملا به چشم میآید.
معماری بازار
بازار قدیمی گرگان از نظر سبک معماری و راستههای مربوطه، یکی از زیباترین بازارهای استان گلستان و منطقه شمال ایران محسوب میشود. اسناد و متون تاریخی و گزارشات و سفرنامههای خارجیانی نظیر «رابینو» که به منطقه استرآباد قدیم و گرگان فعلی سفر کردهاند. نشان از وجود بازارهای مختلفی در این منطقه میدهد. قدمت بازارهای استرآباد و گرگان به دوره هخامنشی نیز باز میگردد که در ایالت هیرکان مشتمل بر استرآباد و جرجان در اسناد تاریخی به وجود بازارهایی اشاره میشود.
بازار قدیمی گرگان راستههای مختلفی داشت و مدرسههای قدیمی مانند مدرسه سادات و مفیدیه، راسته آهنگران، بزازان، چلنگران، آب نبات سازان در آن نمایان بود. این بازار محلی برخلاف دیگر بازارهای قدیمی ایران، سرپوشیده نیست. راسته پیچ در پیچی را شامل میشود که در دو طرف آن دکانها صف کشیده و با سقفهای شیروانی خود یادآور بارانهای همیشگی شمال هستند. وجهتمایز بازار قدیم گرگان با سایر بازارهای سنتی كشور را می توان سرباز بودن آن بیان کرد و شاید علت این امر نوع خاص معماری یا شرایط اقلیمی آن زمان بوده است.
در گذشته در راسته بزازان فضای بزرگی برای نعل زدن به اسبها بوده است و كاروانهای مختلفی كه از این مسیر میگذشتند، اسبان خود را در آنجا نعل میزدند و از آن جهت به این میدان، نعلبندان گفتهاند.
کاروانسراهای بازار
چند کاروانسرای مهم و معروف مانند کاروانسرای «حاج محمد تقی خان هزار جریبی» نیز در این بازار در محدوده دروازه مازندران و امامزاده عبدالله فعلی در این بازار وجود داشته است.راستههای مختلف بازار کهنه گرگان در طول سالیان از بین رفت و اکنون بقایایی از برخی راستههای وجود دارد. برخی از راستههای بازار قدیمی گرگان همانند بازار یزد و کاشان سرپوشیده بودهاند.بخشی از محدوده بازار روز فعلی تا سقاخانه حضرت عباس (ع)، راستههای مختلف بازار کهنه گرگان بود که بیشتر آنها از بین رفته است و اکنون غیر از راسته چلنگران و آهنگران، راستهای دیگر مشاهده نمیشود.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.