کوهپایه ای بودن این روستا سبب شده تا ساخت و ساز مناطق مسکونی و زمین های زراعی و باغات به صورت پلکانی درآید و این امر در کنار کاربرد مصالح سنتی و بومی در ساخت خانه ها با اقلیم کوهپایه ای بر فراز پهنه ای از کویر منظره زیبایی را بوجود آورده و نظر هر تازه واردی را به خود جلب می کند.
همجواری با پارک ملی توران و وجود حیوانات و پرندگان وحشی نظیر یوزپلنگ آسیایی، گور خر آسیایی، زاغ بور و … گردشگران و طبیعت گردان بسیاری را به این روستا جذب می کند. چشمه آور و … از جمله اماکنی است که هر ساله مورد توجه مردم از روستاها و شهرهای همجوار برای تفرج قرار می گیرد.
آب کشاورزی روستا از قنات است و در مظهر آن که در گذشته محل تأمین آب شرب روستا بوده با وجود چنارهای کهنسال نمای بسیار دلنشینی را به وجود آورده است.واقع شدن رشته کوه های مرتفع در حاشیه جنوبی و آب های سرشار و قنات ها منجر به شکل گیری روستاهای نزدیک به هم در این منطقه شده و حدود مراتع و باغ‌های روستاها قابل تشخیص از هم نیست و به طور کلی باریکه‌ای سرسبز در دامنۀ رشته کوه به وجود آورده است. قلعه بالا به دلیل ارتفاع بیشتر از روستاهای مجاور چشم انداز کامل بر دشت بیارجمند داشته و از این جهت می توان قلعه بالا را نگین سبز توران نامید.
در گذشته عمدۀ مشاغل مردم کشاورزی و دامداری بوده ولی در دهۀ اخیر آهنگ مهاجرت روستاییان به شهر ها بیشتر شده که می توان با توسعۀگردشگری روند مهاجرت در این منطقه را معکوس نمود.
محصولات کشاورزی قلعه بالا از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است که عمدۀ آن گندم، جو، فلفل و شلغم است همچنین این روستا دارای باغات سرسبز انار، گردو، زرد آلو، انجیر زرد و انگور می‌باشد.
در مجاورت این روستا ذخیره گاه زیستکره توران قرار دارد. اشکال مختلفی از اراضی مناطق خشک به چشم می خورد. در مجموعۀ توران، طیف وسیعی از گیاهان من جمله گیاهان یک ساله، بوته‌ای، درختچه‌ای و درختی را می توان مشاهده کرد.
در جنوب غربی منطقه اراضی نمکی و در شرق و شمال شرقی تپه های ماسه ای دیده می شود. اراضی گچی نیز به صورت پراکنده در منطقه وجود دارد که در هر کدام بر اساس شرایط خاص خود محل رویش گیاهان خاصی می باشد. در کانالها و نزدیک چشمه‌ها می توان انواع مختلفی از گیاهان رطوبت پسند را یافت.
در ارتفاعات منطقه گونه های درختی از قبیل بنه، بادامشک، تنگرس و افدارا به وفور مشاهده می گردد. در قسمت‌های دشتی غالباً با گیاهانی از قبیل قیچ، درمنه، کاروان کش، خارشتر، گون، گز و تاغ بر می‌خوریم.
اقامت و شب نشینی در قلعه بالا بسیار خاطره انگیز است، رصد آسمان شب کویر، آتیشونی (دور آتش نشینی) با شنیدن داستان ها و افسانه های قدیمی توسط کهنسالان بسیار جالب است.
تانه بافی یکی از فنون صنایع دستی قلعه بالاست، تانه بافی، فن پارچه بافی در این منطقه است. پارچه ای که بافته می شود به تناسب جنس نخ، مصارف گوناگونی دارد. ضمناً اهالی روستا با پرورش کرم ابریشم و فن تولید نخ ابریشم آشنایی کامل دارند. سوزن دوزی، گل دوزی، سیاک دوزی و دوخت لباس های سنتی از دیگر صنایع دستی روستای قلعه بالاست. مهمترین سوغاتی روستای قلعه بالا فلفل، زیره سبز، انار، کنجد و گیاهان دارویی می باشد.
فصل های بهار و پاییز بهترین وقت سفر به قلعه بالا و منطقۀ خوارتوران در خطۀ شاهوار (شاهرود) است. توسعۀ گردشگری روستایی و عشایری می تواند از روند مهاجرت روستائیان به شهرها جلوگیری کرده و در کنار آن زمینه حفظ صنایع دستی و آئین های سنتی فراهم آید، دیگر آنکه گردشگران این نقاط در محیطی جدا از هیاهوی شهر و زندگی مرفه شهر نشینی زمانی را به فراغت در کنار روستائیان و عشایر بسر برده و با حضور خود نقش قابل توجهی در اقتصاد و معیشت روستاییان ایفا می نمایند. بدین شکل روستاها از حالت تک محصولی خارج گشته و سطح درآمد خانواده‌ها افزایش می یابد. ایجاد زمینه اشتغال برای نیروی کار و ایجاد تقاضا برای محصولات کشاورزی، دامداری، سوغات و صنایع دستی از دیگر مزایای توسعۀ گردشگری روستایی و عشایری که توسعه پایدار را در روستای هدف گردشگری قلعه بالا و منطقۀ توران را به دنبال خواهد داشت.
اهالی روستای قلعه بالا برای بهرمندی از این صنعت پاک و پایدار و نیز به جهت خودداری از مهاجرت نیازمند حمایت های دولتی در تأمین زیرساخت های مورد نیاز گردشگری، نظیر جاده دسترسی مناسب، اطلاع رسانی و تبلیغات مؤثر، استاندارد سازی اماکن اقامتی روستایی، برگزاری دوره های آموزش گردشگری برای بومیان و تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.