لزوم معرفی میراث لسان الغیب در آن سوی مرزها

تاریخ خبر: ۱۳۹۳/۰۷/۱۹ – شیراز – خبرگزاری مهر: حافظ همچون خیام و سعدی از معدود شاعران فارسی زبانی است که شیره شیرین اشعارش توانسته در طول تاریخ، افکار فراسوی مرزهای ایران را شیفته خود سازد اما لسان الغیب را امروز باید بیشتر از گذشته به جهان معرفی کرد، ایجاد مراکز شعر حافظ یا نشستهای فرهنگی شعرای ایران با دیگر شعرهای دنیا، برگزاری نشستهای بین المللی ادبی و… از جمله پیشنهاد هایی است که اهالی فرهنگ و ادب فارس برای جهانی تر کردن حافظ و میراث او مطرح می کنند.

به گزارش خبرنگار مهر، حافظ در بین مردم ایران چنان شهرت دارد که کمتر کسی را می توان یافت که از شهرت وی با خبر نباشد حتی اگر تا به حال هیچ یک از اشعار حافظ به گوشش نخورده باشد یا آنها را نخوانده باشد.

در بین ادیبان هر کشور، افرادی چون حافظ، که چنین با قدرت کلمات سحرآمیز خود بتوانند روح و ذهن افراد را با خود همراه کنند اندک هستند و اگرچه ادیبان قابل ستایش در ادبیات فارسی بسیارند ولی کم هستند افرادی که کلامشان چنین قدرتی در جذب مخاطب داشته باشد.

علت این امر را نه فقط در مهارت و قدرت استفاده ماهرانه از کلمات و کنار هم چیدن آنها بلکه در عمق اندیشه هایی که حافظ در اشعار خود گنجانده است، باید جستجو کرد.

می توان گفت که ایرانیان نبودند که جایگاه فعلی حافظ را در جهان به او بخشیدند و این دل نشینی و غنای خود افکار حافظ بود که از چندین قرن قبل که اروپایی ها اشعار وی را کشف کردند، به گسترش هر چه بیشتر شناخت کلام حافظ به جهان غرب انجامید و اگر تاثیر شگرف فضای روحانی خود اشعار حافظ نبود افرادی چون گوته آلمانی و فیتز جرالد انگلیسی به شخصیت وی عشق نمی ورزیدند.

حال که اشعار حافظ توانسته به فراسوی مرزهای ایران برود و سهمی را در معرفی فرهنگ ایرانی و اسلامی به جهان ایفا کند، باید گفت که حافظ در ادبیات ما ظرفیتی است که باید بیش از پیش آن را شناخت و در شناساندن مردم ایران به دنیا از آن بهره برد.

اگر در گذشته افرادی از دیگر نقاط جهان اشعار حافظ را به کشورهای خود بردند و حافظ را شناساندند امروز این وظیفه ماست که به همین اکتفا نکرده و سعی را بر آن بگذاریم که حافظ را به دیگر گوشه هایی از جهان ببریم که هنوز حافظ در بین مردم آن مکانها ناشناخته مانده است و قطعا با قدرت اشعار حافظ تلاش ما بی نتیجه نخواهد بود چرا که اشعار حافظ به گونه ای است که مردم هر نقطه از این دنیا قادر خواهند بود وجه اشتراکی بین خود و کلمات حافظ بیابند.

محقق کردن این امر نیاز به فعالیتهای گسترده و به خدمت گرفتن افرادی از قشرهای مختلف و صرف زمان قابل توجه و برنامه ریزی های دقیقی دارد که همکاری و تلاش بسیاری را می طلبد.

ترجمه اشعار حافظ به زبانهای دیگری که هنوز کلام حافظ را به خود ندیده اند و نوشتن کتابهایی در خصوص شخصیت بزرگ حافظ از قدم های اولیه و بزرگ چنین هدفی هستند ولی معرفی حافظ و در نهایت فرهنگ فارسی به اقدامات بزرگ و اساسی تر دیگری نیز نیاز دارد.

بیستم مهر در تقویم ملی به نام یادروز حافظ ثبت شده و به این بهانه می توان به بررسی چگونگی جهانی تر شد لسان الغیب نیز پرداخت.

برای معرفی حافظ به جهان باید مرحله به مرحله پیش رفت

مدیرکل بنیاد فارس شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: حافظ امروز جهانی است و یکی از شناخته شده ترین شاعران جهان اسلام است که اشعار آن ترجمه شده و در اختیار دیگر مردم جهان قرار گرفته است و معرفی حافظ توسط علاقه مندان کار امروز و دیروز نیست.

منصور طبیعی گفت: نکته این است که اگر در زمینه معرفی حافظ به صورت گام به گام حرکت کنیم بهتر است البته این به معنای رها کردن این عرصه ها نیست.

وی اظهار کرد: مرحله اول معرفی صحیح تر و بیشتر حافظ در کشور است که بسیار جای کار دارد، مرحله دوم کارکردن در زمینه شناساندن حافظ، بیشتر از آنچه در گذشته بوده، به کشورهای فارسی زبان است، مرحله سوم بهره گیری از آموزه های فرهنگی حافظ در کشورهای جهان اسلام و در نهایت تاکید کردن بر روی بین المللی کردن اندیشه های حافظ است.

مدیرکل بنیاد فارس شناسی در ادامه ابراز داشت: می توان از درون اندیشه های حافظ آموزه هایی را در آورد و با تاکید بیشتر بر آنها معرفی حافظ به جهان را هم به صورت موازی و هم به صورت مرحله به مرحله پیش برد و بهتر است که در این خصوص برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت داشت.

وی ادامه داد: اگر زبان فارسی به لحاظ گسترش به اوجی که در گذشته بوده برسد یعنی مثل زمانی که یک زبان علمی و پرطرفدار دنیا محسوب می شده است، نه تنها حافظ بلکه دیگر شخصیتهای ایرانی و اسلامی ما نیز به جهان معرفی می شوند.

مدیرکل بنیاد فارس شناسی افزود: آنگاه تنها از طریق ترجمه بلکه دیگر مردم با خوانش خود آثار حافظ با او آشنا می شوند.

طبیعی با بیان اینکه معرفی زبان فارسی الان به شکل نسبی انجام می شود، گفت: از طریق ایجاد کردن کرسی زبان فارسی در دانشگاه های مطرح دنیا، ایجاد کردن فضای یادگیری زبان فارسی برای خارجی ها در داخل کشور، می توان این کار را انجام داد، یعنی اگر دانشگاه ها ما کار را جدی تر بگیرند و بیشتر در این مسیر فعالیت کنند مسیر معرفی زبان فارسی باز می شود.

وی در ادامه گفت: وزارت آموزش و پرورش، سازمان فرهنگ و ارتباطات و ان جی او هایی که در حیطه زبان و ادبیات فارسی فعالیت می کنند می توانند در این مسیر کمک کنند.

مدیرکل بنیاد فارس شناسی گفت: در زمینه بین المللی کردن حافظ، سعدی یا فردوسی باید برنامه ریزی دقیقتر و سرمایه گذاری بیشتری توسط سازمان هایی مثل فرهنگ و ارتباطات انجام شود یعنی رایزن های فرهنگی ما در کشورهای دیگر دغدغه موضوع معرفی حافظ و دیگران و روش خوبی برای انجام این کار داشته باشند تا خیلی خوب بتوانند فعالیت کنند.

برگزاری مراسم های بزرگداشت حافظ در زمینه معرفی وی کمک کننده است

همایون یزدانپور، نویسنده و گوینده صدا و سیما، نیز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر، ابراز کرد: حافظ شاعری است که قبل از اینکه بخواهیم او را به دنیا بشناسانیم خودش شناخته شده است و دلیلش این است که شاعرانی مثل گوته در آلمان، فیتز جرالد در انگلیس و امرسون در آمریکا حافظ را با ترجمه یا دیگر آثار به مردم خود شناسانده اند و افرادی مثل کنتس دونوای خود به استقبال اشعار حافظ می روند و زبان حافظ که ویژه و خاص خودش است و ابعاد متجلی اشعار حافظ نه تنها در ایران بلکه در جهان می تابد.

وی افزود: بنابراین حافظ که خود شاعری شناخته شده است با برپایی یادروزهایی در کشور نظیر آنچه در بیست مهر است، کمک زیادی به معرفی او می کند.

این گوینده بیان کرد: می توان از شعرای دیگر کشورها دعوت کرد تا ضمن اینکه شعرای ما به شعرای شهر و دیارهای دیگر ارتباط برقرار می کنند از آن به عنوان وسیله ای برای معرفی حافظ به آنها نیز استفاده کرد.

یزدانپور با بیان اینکه شعر فراگیر و شعری که به فراسوی مرزها می رود شعری است که شاعرش شاعری بزرگ و ابعاد فراملی و جهانی باشد و حافظ نیز همین گونه است، گفت: کسانی که در وزارت امور خارجه و وزارت فرهنگ و ارشاد کار و تلاش می کنند و ارتباط بیشتری با مجامع بین المللی دارند می توانند با کارهای ارزنده تری مانند برگزاری جشنواره ها یا ارائه سخنرانی در خصوص حافظ در دیگر کشورها ابعاد گوناگون حافظ را به جهان بشناسانند و متجلی کنند.

وی ادامه داد: شاید بتوانند از طریق چاپ کتاب حافظ نه فقط به زبانهای آلمانی، فرانسوی و انگلیسی بلکه به زبان های دیگر مثل چینی، هندی، کره ای و … کم و بیش حافظ را به دیگران بشناسانند.

این نویسنده گفت: ایجاد فرهنگسراها و دفاتر شعر حافظ در دیگر کشورها نیز می تواند در این خصوص موثر باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز نیز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر تاکید کرد: در حوزه زهد و اندیشه بشری شاید بتوان با فعالیتهای مکانیکی کار را پیش برد و ممکن است تا حدودی این اتفاق رخ دهد ولی در نهایت عمق نخواهد داشت.

غلامرضا کافی گفت: برای اینکار باید ظرفیت وجود داشته باشد که حافظ ظرفیت این را دارد که خودش خود به خود معرفی شود ولی می توان با ترجمه های متعدد و داشتن برنامه های مدونی مثل برگزاری برنامه هایی در وایمار به عنوان محل زندگی گوته این کار را انجام داد.

وی با تاکید بر اینکه تنها کارهای فرهنگی صرف قادر نیست به معرفی یک شخصیت بیانجامد و باید ذوق و ظرفیت اولیه وجود داشته باشد و اگر چنین بود تمام کشورها برای معرفی شخصیت های خود با یکدیگر به رقابت می پرداختند، گفت: با تبادل مکانیکی نمی توان چنین اتفاقی را پدید آورد و برای جهانی شدن یک اثر باید هم نکته مشترکی با جهان وجود داشته باشد و هم اینکه دارای قوت ادبی باشد که حافظ به آن رسیده و شناخته شده هم هست و توانسته نقطه حساس ذهنی جهان را به خود مشغول کند.

……………..

گزارش: مژده آتش آب پرور