کویر مرکزی یا چاله کویر از شمال به دامنه‌های البرز مرکزی و شرقی و از غرب به جاده ارتباطی دامغان به جندق و کویر ریگ جن، از شرق به کوه‌های پیر حاجات و ازبک کوه و از جنوب به محور ارتباطی خور – طبس محدود می‌شود.کویر مرکزی بیابان غالبا کویری وسیعی است به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض تقریبی ۳۲۰ کیلومتر در جنوب رشته کوه البرز در مرکز شمالی ایران. مساحت دشت کویر در حدود ۷۷، ۶۰۰ کیلومتر مربع است. در غرب این کویر دریاچه نمک قرار دارد.
این کویر یکی از قطب‌های حرارتی زمین محسوب می‌شود. دمای آن در تابستان به ۵۰ درجه می‌رسد و گاهی اختلاف دمای بین روز و شب به ۷۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.
قسمت عمده کویر مرکزی را باتلاق‌های وسیع فرا گرفته‌اند و پوشش گیاهی آن عمدتا در حاشیه باتلاق‌ها و از نوع گیاهان شور پسند (هالوفیت) می‌باشند. بیابان‌های مروست، دامغان و خارتوران در این منطقه واقع شده‌اند. قسمت عمده کویر مرکزی بیشتر در نواحی جنوبی و مرکزی پوشیده از باتلاق و در حواشی شرقی پوشیده از تلماسه‌ها و یا تپه‌های شنی می‌باشد. قسمت‌های غربی آن نیز پوشیده از خاک‌های رسی پف کرده عاری از پوشش گیاهی است.
در این کویر خاک‌های زرد و همچنین نمک سیاه به وفور دیده می‌شود. قسمتی از زمین‌های این کویر پوشیده از سوراخ‌هایی به شکل دهانه آتشفشان است که در اثر تبخیر سریع آب و پوکی جنس خاک ایجاد شده است. همچنین چند ضلعی‌های نمک در قسمت‌های جنوبی و مرکزی به وفور یافت می‌شوند.
عدم وجود پوشش گیاهی در عمده پهنه این کویر و وجود زمین‌های پست باعث شده که کوچکترین بارش سبب ایجاد باتلاق‌های مهیبی در این کویر گردد. از این رو عبور از این کویر بدون مطالعات لازم و بررسی دقیق ماه‌های بارش به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
منبع : بزنیم بیرون
نظر کاربران :
کویر نمک خور و بیابانک جالبه