پارک ملی تندوره یکی از ۲۳ پارک ملی کشورمان است که به لحاظ نمونه‌های برجسته مظاهر طبیعی تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. پارک ملی تندوره در شمال استان خراسان، در نزدکی مرز ترکمنستان و در منطقه‌ای کوهستانی با صخره‌ها و تپه ماهورهای متعدد و دره‌های ژرف و پر شیب که پوشیده از گیاهان مختلف است قرار دارد و یکی از بهترین زیستگاهای جانوران وحشی به ویژه قوچ و میش اوریال می‌باشد.
این پارک ۷۳۴۳۵ هکتار مساحت دارد و در سال ۱۳۴۷ به عنوان منطقه حفاظت شده قرق گردید و در اسفند ماه سال ۱۳۴۸ به پارک وحش تندوره تغییر نام یافت. از سال ۱۳۵۳ مساحت این پارک به ۵۳۷۸۰ هکتار تقلیل یافت و به عنوان پارک ملی شناخته شد.
موقعیت جغرافیایی
پارک ملی تندوره در شمال خراسان و نزدیک ترکمنستان در ۳۷ درجه و ۲۹ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۳۳ دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۸ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۵۴ دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است. بر اساس تقسیم‌بندی مجموعه تندوره از جاهای دیدنی درگز به شمار می‌رود و در شهرستان درگز و در حوزه آبریز هریرود و کشف‌رود و زیرحوزه رودخانه درونگر قرار گرفته است. پارک ملی تندوره که زمانی تفرجگاه و محل تفریح مردم درگز و قوچان بود، از زیباترین و عمیق‌ترین دره‌های ژرف و پر شیب و تپه ماهورها بهره‌مند است و از بهترین زیستگاه‌های جانوران وحشی به ویژه قوچ و میش اوریال است که چنانچه صبح زود یا غروب در این منطقه باشید گله‌های کل و بز در حال چرا را می‌توانید ببینید.
مشخصات و ویژگی های پارک ملی تندوره
مرتفع‌ترین نقطه این منطقه قله قنبرعلی در جنوب محدوده به ارتفاع ۲۵۸۶ متر است و پست‌ترین نقطه با ارتفاع ۸۸۴ متر در بخش شمالی محدوده قرار دارد.
پارک ملی تندوره به علت قرار گرفتن روی ارتفاعات کپه داغ در جنوب و غرب، تأثیر پذیر بودن از کویر قره قوم و جلگه پست درگز از سمت شمال دارای دو نوع آب و هوای متفاوت است. قسمت‌های جنوبی و غربی پارک به علت وجود ارتفاعات بلند و تحت تأثیر توده‌های هوایی مدیترانه‌ای دارای آب و هوائی نسبتا سرد و رطوبت بیشتر و قسمت‌های شمالی تحت تأثیر آب و هوای گرم و خشک کویر قره قوم و جلگه پست درگز دارای آب و هوایی نسبتا گرم و دارای رطوبت کمتر است.
این منطقه فاقد مراکز جمعیتی می‌باشد و تنها پاسگاه‌های محیط بانی در آن قرار دارند. مجموعه تندوره از نظر منابع آبی فاقد رودخانه‌های مهم است و قسمت اعظم منابع آب این منطقه را چشمه‌ها تشکیل می‌دهند.در داخل پارک در ایامی که ریزش‌های جوی وجود ندارد، می‌توان از تنها راه ارتباطی داخل پارک استفاده کرد که محیط بانی چهلمیر را به شکرآب وصل می‌کند.میزان بارندگی سالانه‌اش حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر و توزیع بارندگی در فصول مختلف بسیار متفاوت است. درجه حرارت در زمستان تا ۲۰- درجه می‌رسد و حداقل ۴ ماه از سال در این منطقه برف وجود دارد.
تندوره از نظر منابع آبی فاقد رودخانه‌های مهم است و قسمت اعظم منابع آب منطقه را چشمه‌ها تشکیل می‌دهند. حدود ۳۱ چشمه و ۸ حلقه چاه نیز در منطقه وجود دارد چشمه‌های چهلمیر، بید، رجبه، ادانه، قره نهه، مدخان، باش تپه، ایدلق، قره لوکه، کلاشک، توغی، تندوره، چرلاق و رف سو از مهم‌ترین چشمه‌های منطقه به شمار می‌روند.
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی این منطقه از انواع علفی ـ بوته‌ای و درختان و درختچه‌ها تشکیل شده و در سراسر منطقه با انبوهی متفاوت پراکنده شده اند و به همین دلیل یکی از زیباترین مناطق طبیعی دست نخورده ایران به حساب می‌آید.
گونه های جانوری
این پارک بهترین زیستگاه برای جانوران وحشی است. نه تنها کل و بز و گرگ و گراز و شغال و… در آن دیده می‌شوند، بلکه میش و قوچ اوریال نیز که از بزرگترین نژاد این نوع جانوران هستند را می‌توان در پارک ملی تندوره مشاهده کرد. از طرفی یکی از بزرگترین پلنگ‌های جهان در این منطقه زیست می‌کند. گربه وحشی پالاس هم یکی از بزرگترین و نادرترین پستانداران گوشتخوار این پارک است. عقاب طلایی، جغد، کبک، قمری، تیهو، باقرقره و… تنها بخشی از پرندگان متنوع پارک را تشکیل می‌دهند. از خزندگان خطرناک این منطقه می‌توان به مار کبرا، مار جعفری و افعی شاخدار اشاره کرد.
نحوه دسترسی به پارک ملی تندوره
راه دسترسی به پارک ملی تندوره مسیر قوچان – درگز است.
قریه اینچه کیکانلو (واقع بر سر راه درگز – قوچان) تا پاسگاه شکر آب (جنوب پارک) ۱۰ کیلومتر.
از درگز تا پاسگاه چهلمیر (شرق پارک) ۳۰ کیلومتر.
از نوخندان تا زیارتگاه بابانستان (شمال پارک) ۱۲ کیلومتر.
مطالب مرتبط :