مسجد روستای جمال آباد سراب

جمال آباد از روستاهای شهرستان سراب می باشد که با داشتن مسجدی قدیمی می تواند مقصدی برای گردشگران باشد. بنای قدیمی مسجد و منبر مشبک چهار پله ای آن که ازشاهکارهای هنر چوبی به شمار می آید از نظر تاریخی ارزشمند است.جمال ‌آباد روستایی از محال آلان بر آغوش است که در ۶ کیلومتری شمال مهربان و ۲۱ کیلومتری جادهٔ تبریز – سراب قرار گرفته است. این روستا مسجد کهنی دارد که ۶ ستون عظیم سنگی سقف چوبی آن را نگهداشته است. ستون ‌ها در دو ردیف قرار گرفته و دارای پایه و سرستون سنگی منقش هستند. دو ستون وسطی استوانه ‌ای و چهار ستون دیگر به شکل منشور هشت وجهی می باشند. بلندی ستون ‌ها با پایه و سرستون روی هم ۵/۳۶ متر است، بلندی پایه ‌ها ۴۴ سانتی ‌متر و بلندی سرستون ‌ها ۵۱ سانتی‌ متر است. محیط ستون‌ های استوانه‌ ای ۱۸۷ سانتی‌ متر و محیط ستون ‌های منشوری ۱۸۴ سانتی ‌‌متر است، ولی پایه‌ ها سطح اتکاء بیشتری دارد که محیط قاعدهٔ هر پایه آن ۲۶۰ سانتی‌‌ متر می باشد.

طول مسجد از شمال به جنوب کشیده شده و مدخل سنگی آن در دیوار شرقی تعبیه گردیده است. طاق سردر و پایه‌ های مسجد حجاری شده ‌اند. سنگ نبشته ‌ای در طاق جای داده شده که آیهٔ ۱۸ سورهٔ توبه بر آن حک شده است. گل شش ‌پر نیز بالای نوشته‌ ها به چشم می ‌خورد. بر روی هر یک از پایه‌ های طاق مدخل هم دو نیم‌ ستون مارپیچی ظریف حجاری گردیده است.

ظاهراً این مسجد در ابتدا دارای دیوارهای سنگی و سقف گنبدی بود که بعدها سقف و دیوارها فرو ریخته و قطعات آن پراکنده شده و یا به جای دیگری انتقال یافتند. جنس سنگ ‌های به کار رفته در مسجد عموماً آهکی است.

در مسجد جمال ‌آباد منبر مشبک چهار پلهٔ بسیار زیبایی گذاشته شده که از شاهکارهای مسلم هنر چوبی اسلامی به شمار می ‌رود و شیوهٔ کارهای چوبی دوره تیموری و صفوی را بخود دارد. اگر ساخت این منبر همزمان با بنای مسجد باشد، می ‌توان احتمال داد که تاریخ بنای مسجد ۹۳۶ هجری قمری بوده است. اگرچه مقایسه شیوهٔ حجاری ستون‌ ها و دیگر قسمت ‌های سنگی مسجد، با شیوهٔ حجاری مسجد اسنق، چنین نظر و گمانی را تأیید نمی ‌کنند.

در مورد بانی مسجد اطلاعات مستندی در دست نیست ولی طبق اظهار اهالی روستا، گویا این مسجد به امر امام حسن (ع) ساخته شده است.