جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

قلعه بابک کلیبر

تاریخ بروزرسانی :
۲۷ آذر ۱۴۰۱

قلعه بابک کلیبر یا قلعه جمهور معروف به دژ بابک در ۵۰ کیلومتری شمال شهرستان اهر و در ارتفاعات غرب رود بزرگ قره‌سو واقع شده است. منطقه‌ای که به نام کلیبر معروف است. دژ بابک خرمدین بر فراز قله کوهستانی در حدود ۲۳۰۰ تا ۲۷۰۰ از سطح دریا ارتفاع دارد. قلعه بابک که به نام‌های قلعه بابک، دژ بابک، بذ و قلعه جمهور هم معروف است. دژ و مقر سردار تاریخی ایران، بابک خرم‌دین بوده است که در هنگام قیام بر علیه دستگاه خلافت عباسی در قرن سوم هجری ساخته شده است.

babak5 قلعه بابک کلیبر

قدمت قلعه بابک

طبق کاوش‌های باستانی و تاریخی و با توجه به اشیای به‌دست‌آمده از قلعه بابک می‌توان قدمت آن را به دوران اشکانی و ساسانی نسبت داد. این سازه به احتمال قوی یک قلعه دفاعی بوده است که سبک معماری آن به مجموعه تخت سلیمان از عصر ساسانی شباهت زیادی دارد.
قلعه بابک در قرن ۶ و هفت نیز مورد استفاده بوده است. این موضوع را می‌توان از روی اشیای مکشوفه نظیر سفالینه‌های منقوش و لعاب‌خورده در این محل ثابت کرد. تعدادی سکه مسی از این قلعه به دست آمده است که به‌دلیل زنگ‌زدگی و ساییدگی، خوانا نیستند. هرچند به دوره اتابکان و هزاراسپیان تعلق دارند. با این همه مشخص نیست که کارایی قلعه در این زمان چه بوده است و افراد به چه علت سکه‌های خود را در این قلعه مخفی کرده بودند.هیچ سند و مدرکی دال بر استفاده از قلعه بابک پس از این تاریخ وجود ندارد؛ گویا پس از این دوره متروکه شده است.

babak3 قلعه بابک کلیبر

معماری قلعه

مسافت راه کلیبر به قلعه حدود ۳ کیلومتر است و به هنگام عبور باید گردنه‌ها و گذرگاه‌های خطرناکی را پشت سر گذاشت. قبل از رسیدن به دروازه قلعه بابک و ورود به بنای مستحکم دژ باید از معبری عبور کرد که به صورت دالانی است. از سنگ‌های منظم طبیعی شکل گرفته و تنها گنجایش عبور ۱ نفر را دارد و دو نفر به سختی می‌توانند از آن بگذرند. فاصله این معبر تا باروی قلعه در حدود ۲۰۰ متر است و مقابل آن قرار دارد. از همین نقطه است که صعوبت راه و ابهت خاص این قلعه رفیع و موقعیت خیره کننده آن بیننده را به اعجاب وا می دارد.

امتداد بصری معبر در نهایت به دروازه قلعه ختم می‌شود. دقیقاً در راستای آن قرار دارد که باعث می‌شود ورود هر تازه وارد و سپاهی و غیره از طریق دو برج دیده بانی در سمت دروازه ورودی قابل رؤیت باشد. برای نفوذ به داخل تنها راه ورود دروازه اصلی است و از کوهستان امکان وارد شدن به قلعه وجود ندارد.

با گذر از دروازه ورودی و پشت سر گذاشتن بارو، جهت رسیدن به دژ اصلی باید از گذرگاهی باریک که حدود ۱۰۰ متر صعود از ارتفاع را نیز به همراه دارد گذشت تا به مدخل ورودی قلعه رسید. مسیری صعب العبور که از یک سمت مشرف به دره‌ای است با جنگل‌های تنک و ژرفایی در حدود ۴۰۰ متر که به صورت تیغه و دیواره تا قعر دره ادامه دارد.

در تکیه گا‌ه‌های طبیعی این دیواره‌ها و ۴ جهت بنا ۴ جایگاه برای دیده‌بان‌ها به صورت نیمه استوانه ساخته شده‌ است. اینها مقر کوه بانیه‌ها و سربازانی است که هر جنبنده‌ای را تا کیلومترها دورتر، از فراز دره‌ها و کوهپایه‌ها زیر نظر می‌گرفتند.

babak قلعه بابک کلیبر

تالارهای قلعه

پس از صعود، برای ورود به دژ اصلی از مدخل دیگری با پلکان‌هایی نامنظم باید عبور کرد. طرفین مدخل دژ، به وسیله دو ستون کاذب مشخص شده است. بنای دژ که دو طبقه و سه طبقه است، پس از ورودی قرار گرفته است و پس از آن تالار اصلی وجود دارد که اطراف آن را ۷ اتاق فرا گرفته است، اتاق‌هایی که به تالار مرکزی را دارند.

در قسمت شرقی دژ تأسیسات دیگری مرکب از اتاق‌ها و آب انبارها ساخته شده است. سقف آب انبارها با طاق جناغی و گهواره‌ای استوار شده‌اند. محوطه داخلی آنها نیز به وسیله نوعی ساروج غیر قابل نفوذ گردیده است. به هنگام زمستان از برف و باران پر شده و در تابستان و هنگام مضایق و محاصره‌ها از آب آنها استفاده می‌شده است.

در سمت شمال غربی دژ پلکان‌هایی سرتاسری وجود داشته که اکنون ویران شده و قسمت‌هایی از آن بیرون خاک است. تنها راه صعود به بخش‌های مرتفع تر بناست. از آثار معماری و برخی از سنگ‌های زبره تراش و روش چفت و بست سنگ‌ها و ملات ساروج و اندود دیوارها از نوعی گچ و خاک می‌توان دریافت که ساختمان این دژ و قلعه در روزگار اشکانیان و بخصوص ساسانیان ساخته شده است.

babak6 قلعه بابک کلیبر

مرمت و بازسازی قلعه بابک

این دژ در قرون دوم و سوم و تا چند قرن پس از آن مورد تعمیر و مرمت قرار گرفته و تغییراتی در آن به وجود آمده و الحاقاتی در بنا ایجاد شده است. اشیا و ابزاری که از قلعه بابک به دست آمده، سفالینه‌های منقوش و لعاب خورده است که یک دوره استقرار تا اوایل قرن هفتم هجری را نمایش می‌داد. همچنین تعدادی سکه مسی کشف شده که برخی از آنها به علت ساییدگی و زنگ خوردگی فراوان غیرقابل خواندن است. در بین این سکه‌ها برخی مربوط به اتابکان آذربایجان و هزارسیبان (قرون ششم و هفتم هجری) هستند.

به لحاظ سوق الجیشی موقعیت استقرار بنا بر فراز قله به گونه‌ای ست که ۲۰ نفر سپاهی قادر بودند هجوم یک سپاه صد هزار نفری را مانع شوند و تلفاتی هم نداشته باشند. چون تیر و کمان و اسلحه معمول زمان به سربازان و مستحفظانی که بر بلندی موضع می‌گرفتند به جهت بعد مسافت بی تاثیر بودند. قلعه بابک در سال ۱۳۴۵ با شماره ۶۲۳ در لیست آثار ملی، تاریخی و فرهنگی ایران ثبت شد و مرمت آن از سال ۱۳۷۶ توسط اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی آغاز شد.

babak8 قلعه بابک کلیبر

مراسم قلعه بابک

هر ساله علاقه‌مندان به بابک و دوستداران تاریخ در ۱۵ تیر در قلعه بابک تجمع می‌کنند و مراسمی برای بابک خرمدین برگزار می‌کنند. این اجتماع به‌مناسبت روز تولد این سردار ایرانی است که از سال ۱۳۷۹ با حضور اقشار مختلف مردم در پای قلعه انجام می‌شود.

babak1 قلعه بابک کلیبر

نحوه دسترسی

آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، قلعه بابک

سه مسیر دسترسی به قلعه بابک وجود دارد که بخشی از جاذبه‌ این سفر به حساب می‌آیند. این مسیرها در ابتدای گذرگاه پلکانی قلعه بابک به هم می‌رسند و همین گذرگاه تنها راه ورودی به قلعه است.
مسیر اول: اگر از سمت هتل بابک راهی قلعه شوید که معمول‌ترین راه صعود به قلعه بابک است، باید حدود ۱۰۰۰ پله سنگی را طی کنید. برای پیاده‌روی از هتل بابک تا گذرگاه پلکانی باید به‌طور تقریبی سه ساعت پیاده‌روی انجام دهید.
مسیر دوم: کمپ گردشگری قلعه دره سی که در سه کیلومتری کلیبر قرار دارد،‌ می‌تواند گزینه دیگر شما باشد. تا کمپ را با ماشین شخصی بروید و سپس ماشین خود را پارک کنید و با پای پیاده راهی قلعه شوید. در طول راه از دره‌ای زیبا عبور خواهید کرد که در فصل بهار حسابی سرسبز است. در ادامه به گذرگاه اصلی پلکانی قلعه خواهید رسید. پیمودن این مسیر فوق‌العاده زیبا با شیب نسبتا ملایم حدود سه ساعت زمان می‌برد.
مسیر سوم: اگر از کلیبر به‌سمت هتل بابک راه بیفتید،‌ ۶ کیلومتر پس از هتل، مسیری فرعی در سمت راست جاده خواهید دید که برای عبور از آن باید از ماشینی قوی استفاده کنید. این مسیر را ادامه دهید تا به کمپ عشایر برسید؛ از اینجا به بعد باید برای یک پیاده‌روی یک ساعته آماده باشید تا به گذرگاه قلعه برسید.

babak2 قلعه بابک کلیبر

babak4 قلعه بابک کلیبر

babak7 قلعه بابک کلیبر

قلعه بابک کجاست ؟

قلعه بابک در نزدیکی شهر کلیبر در استان آذربایجان شرقی واقع شده است.

مراسم قلعه بابک چه روزی از سال است؟

هر ساله علاقه‌مندان به بابک در تاریخ ۱۵ تیر در قلعه بابک تجمع می‌کنند و مراسمی برای بابک خرمدین برگزار می‌کنند.

قدمت قلعه بابک چقدر است؟

بر اساس کاوش‌های باستانی، قدمت این قلعه به دوران اشکانی و ساسانی می‌رسد.

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 13 میانگین: 3.8]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • محمد

    تجربه جالب و نفس گیریه، مسیر کوهنوردیه طولانی داره ولی بسیار زیباست ابرا نزدیکن بهتون آسمون آبی خوشرنگ و مناظر خوبی داره، یاد بابک خرمدین و یارانش گرامی یکی از اسطوره های کشورمونه

    ۱۰ اسفند, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • محمد

    بسیار زیبا و دوست داشتنی . دقیقا مطابق با سلیقه طبیعت پسندان و لذت بخشه . البته برا رفتن به اونجا کمی آمادگی جسمانی لازمه . مراقبت از پاکیزگی محل مثل هر جای دیگه یی لازمه.

    ۸ بهمن, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • کامران فاضلی

    برای نفوذ به داخل تنها راه ورود دروازه اصلی است و از کوهستان امکان وارد شدن به قلعه وجود ندارد

    ۴ بهمن, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • حسن حسن زاده

    واقعا بي نظير حتما اگه كليبر رفتيد حتما حتما بريد بنده يكبار رفتم و عالي عالي بود البته تو فصل بهار هم ورزش هست و لذت از تاريخ و طبيعت

    ۲۹ دی, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • محمد علی

    واقعا زیباس تشریف بیارین بی علاوه اینجا قلعه درسی و مکیدی درسی هم واس خودشون یه بهشت گمشدن

    ۲۸ فروردین, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *