روستای کندوان ، تنها روستای صخره ای زنده در جهان

روستای کندوان که به روستای کله قندی هم معروف است ،یکی از شگفت‌انگیزترین روستاهای صخره‌ای جهان که هنوز هم زندگی در آن جریان دارد می باشد. روستای کندوان از توابع دهستان سهند، در ۶۲ کیلومتری جنوب غربی تبریز و ۱۸ کیلومتری جنوب اسکو در دامنه سرسبز سلطان داغی قرار گرفته است.

در تاریخ این منطقه، نقل شده است که نخستین کسانی که به کندوان پا گذاشتند، ساکنان روستایی به نام حیله‌ور در ۲ کیلومتری غرب کندوان بوده‌اند که در قرن هفتم هجری قمری برای در امان ماندن از حمله مغول‌ها به دشتی در مقابل کندوان فعلی مهاجرت کردند و به تدریج درون کران‌ها را حفاری کرده و پناهگاهی امن برای خود ساختند اما برخی بر این عقیده‌اند که قدمت این روستا به دوره‌های قبل از اسلام مربوط می‌شود. آن چه جالب است این که این روستا نزدیکی شهر مدرنی مثل تبریز و با گذشت چند هزار سال از عمرش، هنوز هم اصالت خودش را حفظ کرده و کمترین تغییر را در سبک زندگی ساده و اولیه خود تجربه کرده است.

جمعیت این روستا چیزی حدود ۸۰۰ نفر است. مثل اغلب روستاهای آذربایجان، در روستای کندوان هم زندگی مردم از راه باغداری، دامداری و تولید و فروش صنایع دستی می‌چرخد. کشاورزی در کندوان خیلی پررونق نیست و اگر هم وجود داشته باشد، کشاورزی دیمی است. چون بیشتر زمین‌های روستا صخره‌ای‌اند و برای کشاورزی مناسب نیستند. درعوض بازار فروش سوغاتی و محصولات دامی و محلی در کندوان حسابی داغ است.یکی از گواراترین آب‌های معدنی ایران از روستای کندوان سرچشمه می‌گیرد. این آب آنقدر طبیعی و خالص است که بیشتر مردم موقع سفر به کندوان حتما چند بطری از آن پر می‌کنند.

قدمت روستای کندوان

در مورد ساكنان اولیه روستای کندوان و قدمت آن نظریات متعددی وجود دارد. گفته شده مردمان این روستا عشایری بودند كه قبلا از كندوان به‌عنوان ییلاق استفاده می‌كرده‌اند و از خانه‌های حفر شده در داخل كران‌ها، به‌عنوان منزل موقتی بهره می‌برده‌اند كه بعدها زحمت كوچ را كم کردند و در آن جا ساکن شدند.

برخی دیگر معتقدند که در گذشته عده‌ای از جنگجویانی كه از این محل می‌گذشتند، به‌علت موقعیت مناسب محل از نظر نظامی، به‌خصوص موقعیت توپوگرافی آن كه نفوذ از بالای دامنه را غیرممكن می‌سازد، آن را به‌عنوان پناهگاه خود برگزیدند و شروع به حفر خانه‌ها در داخل كران‌ها كردند.

عده‌ای نیز این روستا را مربوط به دوره‌های پیش از اسلام می‌دانند؛ اما روایتی که از بقیه قوی تر است قدمت روستای کندوان را به زمان حمله مغولان به ایران نسبت می‌دهد. گفته می‌شود هنگامی که مغولان به این منطقه حمله کردند، مردمان روستای زیرزمینی حیله‌ور که در نزدیکی کندوان و دو کیلومتری غرب آن زندگی می‌کرده‌اند به صخره‌های کندوان پناه آوردند و با کندن داخل این صخره‌ها خانه‌های خود را برپا کردند. البته عوامل دیگر مانند بلایای طبیعی و سیل نیز در جابه‌جای اهالی حیله ور به کندوان موثر بوده است.

ریشه نامگذاری

كندوان از دو كلمه «كند» و «وان» تشكیل شده است كه كند در زبان تركی به‌معنای روستا است؛ وان نیز پسوند اسم مكان است.برخی می‌گویند كه كندوان از كلمه كندن و كنده گان یا كندوی عسل مشتق شده است كه به خاطر خوش آب‌وهوایی منطقه، پرورش زنبور عسل از دیر باز در این روستا رایج بوده است؛ یا اینكه كنده‌‌های تو خالی به كندوهای (كندی‌ها) غلات شباهت دارند و احتمالا از این كلمه اقتباس شده است.

بر اساس نظر دیگری، كندوان همان «كندیوان» یا «كندئوان» یک كلمه مركب از سه جزء «كندی»، «ائو»، «ان» است كه كندی به‌معنای خود و ائو به‌معنای خانه و ان پسوند مكان است. پس كندوان معنی «خانه‌ای از خود» را می‌دهد.

معماری روستا

روستای کندوان از صخره هایی تشکل شده است که بعدها مردم برای زیستن در داخل آن ها اقدام به حفاری درون صخره ها کرده و برای خود خانه های مسکونی ایجاد کرده اند. همین امر نیز باعث جذابیت بیشتر روستای کندوان شده است. معماری خانه های روستایی در کندوان به شکل صخره های مخروطی یا کله قندی می باشد و بنا بر ادعای برخی باستان شناسان قدمت روستای کندوان به دوره های پیش از اسلام برمی گردد. صدها انبار، آغل و اتاقک در دل تپه های بلند کندوان حفر شده اند که ارتفاع برخی از این تپه ها به ۴۰ متر می رسد. قرار گرفتن روستای کندوان در یکی از مناطق خوش آب و هوای ایران و آذربایجان شرقی از مثبت ترین ویژگی های آن است.
در روستای کندوان، دسترسی به کران ها و خانه های بالا تر از طریق پله هایی از بدنه خود کران ها امکان پذیر است. مردم روستایی از طبقات همکف معمولا به عنوان اصطبل استفاده می کنند و طبقات دوم، سوم و چهارم را به عنوان سکونت گاه مورد استفاده قرار می دهند. برخی از مردم طبقات چهارم را به عنوان انبار استفاده می کنند.

آبریزگاه

در خارج از کران ها و محیط مسکونی و کنار معابر آبریزهایی وجود دارند که چندین خانواده از یک آبریز به طور مشترک استفاده می کنند. این آبریزها چندین انباره و محل نشیمن دارند که تعداد آن ها بستگی به شیب زمین دارد.
از آن جایی که کران ها از قطر و ضخامت زیادی برخوردارند. ایجاد نورگیر در طبقات پایین چندان آسان نیست. به همین دلیل اکثر نورگیرها در طبقه های بالایی قرار دارند. پنجره های منزل همه از جنس چوب و شطرنجی شکل هستند و در برخی از آن ها قطعات کوچک شیشه به کار رفته است.
در روستای کندوان مسجد، مدرسه، حمام و آسیاب وجود دارند و بزرگ ترین کران روستا متعلق به مسجد است. اغلب کران ها به دلیل فرم های مخروطی شکلشان دارای چندین طبقه هستند که از داخل با یکدیگر ارتباط ندارند. معمولا کران ها از دو طبقه و در برخی موارد از سه یا چهار طبقه تشکیل شده اند.

آب‌ و هوای روستای کندوان

روستای کندوان در ارتفاع ۲,۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و روستایی ییلاقی، كوهستانی و سردسیر با آب و هوایی مطبوع در تابستان است. در فصل‌های پاییز و زمستان روستای کندوان آب و هوای سردی دارد؛ به‌گونه‌ای که مردمان آن ۱۸۰ روز از سال را در شرایط یخبندان می‌گذرانند.

شغل مردم روستای کندوان

حرفه اهالی کندوان تحت تأثیر آب‌وهوا و اقلیم این منطقه است. به‌علت ارتفاع بالا و وجود برف در تمام مدت سال و ذوب تدریجی برف‌ها، مراتع طبیعی در اطراف روستا وجود دارد که همین امر موجب شده تا دامداری جزو فعالیت‌های اصلی اهالی به شمار رود. کشاورزی دیمی نیز در دامنه‌ها و زمین‌های ناهموار منطقه در مسیر چشمه‌سارهای پرآب کوهستانی انجام می‌شود. باغداری نیز از دیگر شغل‌های مردمان این روستا است.

سوغات روستای کندوان

عسل کوهستان یکی از مهم‌ترین محصولات کندوان است. لبنیات، آب‌معدنی، گردو، گیاهان دارویی، دوشاب یا شیره انگور، عسل و بادام از خوراکی‌هایی است که می‌توانید با خود از این روستا سوغات ببرید. همچنین گلیم، جاجیم و روسری‌های کلاقه‌ای نیز از صنایع دستی تولید شده این مردمان است.

خشکبار یکی دیگر از سوغات خطه آذربایجان است که به برکت آب و هوای مناسب در اکثر مناطق استان، محصولات خشکبار با کیفیت عالی عرضه می‌شود. در صورتی که در فصل تابستان به کندوان سفر کردید. از میوه‌های خوش‌مزه این فصل و این روستا مانند زردآلو و آلبالو غافل نشوید.

گاهی نیز در ایام نوروز نمایشگاه صنایع دستی در ورودی روستا برگزار می‌شود و هنرهای سنتی و سوغات کندوان در معرض نمایش و فروش قرار می‌گیرد. چاپ باتیک به‌عنوان هنر منحصربه‌فرد منطقه اسکو، سفال، انواع هنرهای چوبی از جمله منبت. معرق و کنده‌کاری، بافته‌های داری مانند قالی و گلیم و ورنی، شیشه‌گری سنتی، سنگ‌های قیمتی و نیمه‌ قیمتی. غذاهای محلی و خشکبار، همراه با عسل بسیار مرغوب کندوان و دیگر سوغاتی‌های استان در این نمایشگاه وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها خرید کنید.

بهترین زمان رفتن به روستای کندوان

روستای کندوان در پاییز و زمستان و بهار آب‌وهوای سردی دارد و میزان بارندگی در این منطقه زیاد است. بنابراین در این فصل‌ها ممکن است با بارش شدید برف و یخبندان مواجه شوید. در ابتدای بهار نیز کندوان هوای بسیار خنکی دارد. بهترین زمان سفر به این روستا اواخر بهار و فصل تابستان است.

نحوه دسترسی

آدرس : استان آذربایجان شرقی، ۱۸ کیلومتری جنوب شهر اسکو
برای رسیدن به روستای کندوان باید راهی استان آذربایجان شرقی شوید و مسیر شهر اسکو را در پیش بگیرید. بعد از گذر از اسکو و شهر اسفنجان به یک دوراهی در هفت کیلومتری جاده می‌رسید. راه سمت چپ شما را به روستای کندوان می‌رساند. چنانچه بدون وسیله شخصی راهی این سفر شدید، در شهر اسکو پرس‌وجو کنید و سراغ ماشین‌های که به‌سمت روستای کندوان می‌روند را بگیرید.

تصاویر بیشتر : -->