روستای اسپی داران

روستای اسپی داران که از آن به عنوان سفید داران نیز یاد می شود، یکی از روستاهای زیبا و دیدنی در اطراف پایتخت و از توابع شهرستان ساوجبلاغ است. طبیعت گردان روستای اسپی داران را به دلیل وجود آبشارهای متعدد و چشم نواز به عنوان مهد آبشارهای استان البرز می دانند.روستای اسپی داران یا سفیدداران یا سپیدداران نام روستایی ییلاقی و کوهستانی که از توابع شهرستان ساوجبلاغ استان تهران و جزو دهستان برغان است. روستای اسپی داران و یا سفید داران بیشتر تعداد آبشار و درختان کهنسال استان البرز را در خود جای داده است.

ایسپی داران نامی باستانی، که ریشه اصلی آن زبان پارتی (پهلوی اشکانی) می باشد و این زبان یکی از زیر شاخه های زبان باستانی پهلوی است. ایسپی به زبان محلی به معنی سفید، دار به معنی درخت و ان جهت جمع استفاده شده که کلاً به معنی روستایی که دارای درختان سپیدار می باشد. ز زمان های بسیار دور نام این روستا ایسپی داران بوده است ولی درفرهنگ لغات مرحوم علامه دهخدا اینچنین آمده است. سفیدداران، دهی جزء دهستان برغان بخش کرج شهرستان تهران، دارای ۱?۳ تن سکنه است و آب آن از چشمه سار و آب رود می باشد. محصولات آن باغات میوه، لبنیات، عسل، غلات و قلمستان می باشد . شغل اهالی زراعت و گله داری است. از رودخانه سفیدداران هم آب روستای کله رود(گلین رود) تامین می گردد.
تذکر: (البته مرحوم دهخدا چون اطلاع نداشتند، ننوشتند… که این روستا علاوه بر تامین آب روستای گلین رود (کله رو) از طریق رودخانه وارش کورور ، از طریق رودخانه جوزه رود هم آب روستای اغشت را تامین می کند.)

ویژگی ها

هنوز در روستای اسپی داران بوی نان محلی، بوی نمور کاه گل احساس می شود. چندین خانه ی قدیمی یادگاری از گذشته در روستا خودنمایی می کنند.
اهالی این روستا در ساوجبلاغ با شهرت های کوهزاده، کمر گرد (کمرکُرد) و سرود نشین شناخته می شوند. که بزرگترین و پرجمعیت ترین این طایفه کوهزاده است.

سیمای عمومی

بافت معماری روستای اسپی داران یکی از جاذبه های این روستا به شمای می رود. اهالی این روستا همچون قصبه های بزرگ همچون “پشند، گته ارنگه، ولیان و برغان” بالا و پایین نداشته اند همه یکدست بوده اند. همه کشاورز و دامدار…
در قصبه های بزرگ “خوش نشین و طبقه کشاورز و دامدار داشته اند و خانه هایشان هم از لحاظ بافت و ترکیب معماری فرق داشتند.
این جا هم مثل جاهای دیگر طویله و توالت را دور از محل سکونت می ساختند. تندورستان، تابستان نشین، زمستان نشین داشته اند..
در انتهای اراضی این روستا شش سرو کهنسال به نام “پیردار” قرار دارد که ابهت خاصی دارند و یک سرو کهنسال دیگر در ارتفاعات رودخانه جوزه قرار دارد.

پس از گذشتن از روستای خوروین و آجین دوجین و… بخش چندار به میدان روستای ولیان می رسید. دست راست میدان جاده ای کوچه باغی است که تازه آسفالت شده است. حدود ۵۰ متر که این جاده را می پیمائید…
به دو راهی کله رو (گلین رود)، اسکولدره می رسید که راه سمت چپ (اسکولدره) را انتخاب می کنید. پس از گذر باغ ها، ویلا ها و جاده های پیچ و خم دار به دو راهی اسپی داران و اسکلولدره می رسید و راه را به سمت روستای اسپی داران ادامه می دهید. پس طی چند کیلومتر و در نوریدن پیچ ها و دره های عمیق، رنگ کوه ها به رنگ بنفش می گراید و این نشان رسیدن به آبشار زیبا و چشمه آب معدنی “وارش کورورخانه” می باشد.
پس از سر گذاشتن آبشار و “سوته په لنگ”، “عاروس کمر”، به “پن کوله” و “پیش کوله” می رسیم، روستا از بالای بلندی دیده می شود. به روستا اسپی داران رسیدیم. این روستا در دره ی بزرگی به نام “خوک لانی دره” واقع شده است.

امکانات روستای اسپی داران

وقتی از جاده انحرافی ولیان به سمت این روستا حرکت می کنید ۵ کیلومتر مانده به این روستا به آبشار زیبای “وارش کورور” (به معنی بارش زیاد) می رسیم. البته در ورودی محل آبشار چشمه آب معدنی “وارش کورور” که از کوه می جوشد، قرار دارد.
بعد از گذراندن ۵ کیلومتر بعد از روستای سفیددارن به آبشارهای جوزه رود (به معنی رودخانه گردو) می رسیم. بعد از گذشتن از آب زلال رودخانه جوزه رود به اولین آبشار زنجیره ای “جوزه رود” می رسیم. بعد از گذر از این آبشار نوبه نوبه به ۴ آبشار زیبای جوزه رود می رسیم. در راه می توانید از میوه های مانند : کوهی زرشک، سیب کوهی، تمشک، شاتوت، توت، بادام کوهی، و… بخورید.
بعد از گذر از این ۵ آبشار زیبا و دل انگیز به محوطه بازی به نام “دربند جوزه رود”، می رسیم. بعد از گذر از این محل چشمتان به جمال آبشار بلند و زیبای آبشار “چوب بست” روشن می گردد. این از ۷ آبشار زیبای روستای اسپی داران که دیدن آنها خالی از لطف نیست البته به غیر از این آبشار و چشمه آب معدنی یک چشمه آب معدنی دیگر در ارتفاعات به نام “قل قل چشمه” دارد که از دل زمین آب زلال و معدنی می جوشد و این چشمه بالاتر از آبشار چوب بست قرار دارد.

این منطقه دارای وحوش بسیاری است مانند : کبک، کبک دری، کل و یز کوهی، روباه، گراز، گرگ، سیاه گوش، خرس، انواع پرندگان شکاری و غیر شکاری و انواع خزندگان در رسته افعی ها… نه بازهم هست قله زیبای و معروف “شاه کرم ” هم در ارتفاعات این روستا قرار دارد. البته که روستای متروکه معروف “شیون چال” هم در ارتفاعات این روستا قرار دارد.
محصولات این روستا انواع لبنیات، گردو، آلبالو، گیلاس، توت، انواع سبزهای کوهی در فصل بهار و … است.