آب انبارهای خشت نادری کلات ،ساخته شده توسط نادر شاه افشار در اطراف کلات و روستای خشت جزء آثار قدیمی این منطقه می باشد که در حال حاضر تعداد کمی از آنها باقی مانده‌است. خشت نادری، روستایی در دهستان کبودگنبد بخش مرکزی شهرستان کلات استان خراسان رضوی است. آب انبارهای روستای خشت در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۴۶ با شمارهٔ ثبت ۶۶۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از شاهکارهای دوره نادر در راستای تامین آب مورد نیاز در کنار تاسیسات انتقال آب قره سو به کلات، تعمیرات بند نادری و تاسیسات دروازه های مختلف ورودی، ساخت حوض انبارهای روستای خشت است. به دستور نادرشاه ۳۶۶ حوض به تعداد روزهای سال با احتساب یک روز کبیسه در روستای خشت ساخته شد. که برای هدایت آب به داخل آنها راه آ‌بهایی در تقاط مختلف ارتفاعات با سنگ و خشت و ساروج ایجاد شده اند. آب باران و برف به سوی این حوض ها هدایت می شد. در مسیر انتقال آب به حوضچه ها با قرار دادن خار و خاشاک و احداث حوضچه های کوچک با کم کردن سرعت آب یک سیستم تصفیه آب اجرا گردیده بود.
معماری آب انبارهای خشت نادری کلات
سقف حوضچه ها را برای مصون ماندن از از نور خورشید با طاق هایی هلالی شکل پوشانده بودن. متاسفانه هیچ اثری از آنها مشاهده نمی گردد. ابعاد خشت های بکار رفته در این تاسیسات ۲۷*۲۷ سانتی متر می باشد. ایجاد تاسیسات آب انبارهای خشت این مجموعه را به طور کامل از نظر آب مورد نیاز به دیگر نقاط بی بهره می کرد. این آن چیزی بود که نادر را به چنین اقدامی وا می داشت. زیرا هر حوض کفایت یک روز از سال را می نمود. به گفته مردم در صورت محاصره دشمن از اين آب انبارها برای تأمين آب آشاميدنی سربازان استفاده می شد.
بطوريکه آب هر آب انبار برای مصرف يك روز سال بوده است. این تاسیسات منحصر به فرد که خود جلوه ای از ذکاوت نادر است. تامین کننده آب مورد نیاز عمارت خشت بوده که در یکی از مرتفع ترین نقاط کلات واقع شده است. فاقد چشمه یا رودخانه بوده است. گفتنی است با تخریب حوض های نادری، عمارت خشت و اهالی آن که خود بانیان اصلی تخریب حوض ها بودند با مشکل تامین آب مورد نیاز روبرو و مجبور شدند برای تامین آب شرب با استفاده از چهارپا و استرس، سختی گذر از سینه کش کوه ها و دره های عمیق کوه ها را به جان بخرند.
البته در حال حاضر با حفر یک حلقه چاه در دهانه ورودی دربند ارغوان شاه و احداث یک منبع ذخیره، آب مورد نیاز این روستا و روستای گرو تامین گردیده است. آب انبارهای تاريخی روستای “خشت” در هفت كلومتری شهر كلات واقع شده است.
جاهای دیدنی اطراف
در جبهه شمال غربی دشت در روستای خشت بخشی از دیوارهایی برجای مانده كه نزد اهالی به آسباد معروف است. در حال حاضر فقط توده ای از مصالح ساختمانی و اندكی از دیواره های بنا برجای مانده است كه اظهار نظر قطعی درباره مجموعه بنا را دشوار ساخته است.
مطالب مرتبط :