کاروانسرای پاسنگان قم در عصرصفوی به دست فردی به نام حاجی محمد باقر ساخته شده است .این کاروانسرا در مسیر جاده قم – کاشان و حد فاصل ۲۰ کیلومتری شهر قم قرار دارد. کاروانسرای پاسنگان هم‌اکنون در شعاع چند صد متری جاده ارتباطی اتوبان قدیم قم به سمت کاشان و در محدوده دشت واقع است. این کاروانسرا با شماره ۳۵۷ و در سال ۱۳۲۱ ثبت شد و هم‌اکنون در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
معماری بنا
این کاروانسرا به شکل مربع ۵۰ در ۵۰ متر و به صورت چهار ایوان بناشده که چهارگوشه بنا چهار برج نیم دایره و در طرفین ورودی ساختمان ده طاقنمای تزئینی بنا ساخته است.در کاروانسرای پاسنگان اتاق چهارپاداران کوچک است. تمام کاروانسرا از آجر ساخته شده که روی پایه‌ای مرکب از سنگ‌های بزرگ که از سطوح رودخانه گردآوری شده فرا گرفته است.
حجره‌هایی در داخل شترخانه‌ها وجود دارد که به عنوان حجره‌هایی برای استفاده مراجعه کنندگان در فصول سرما می‌باشد. همه حجره‌ها، چه حجره‌های بیرونی و چه حجره‌های داخلی در ارتفاع cm 120 از کف زمین اصلی بنا شده‌اند. دو حجره دیگر هم در دو طرف ایوان ورودی کاروانسرا قرار دارد که هم از ایوان و هم از حیاط ورودی دارد، که از آنها احتمالا برای سکونت نگهبانان و سرایداران کاروانسرا استفاده می‌شده است.
در مجاورت این کاروانسرا آب انبارهایی واقع شده که در هنگام استراحت کاروانیان از آن استفاده می‌شده است.
پاسنگان در متن سفرنامه ها
جهانگردان و سیاحان متعددی از کاروانسرای پاسنگان دیدن کردند و به توصیف این مکان و به تصویر کشیدن آن در سفرنامه‌های خود پرداخته‌اند. از جمله‌ی این افراد پاسکال کوست؛ نقاش و معمار معروف فرانسوی است که در عهد قاجار و در زمان محمد شاه به ایران آمد. پاسکال در کتاب خود طرحی دقیق از پاسنگان به تصویر کشیده است و نشان می‌دهد این اثر تا امروز به همان شکل روزگار قاجاریه باقی مانده است. مادام ژان دیوالافوا نیز در سفرنامه‌ی خود آورده است تا سال ۱۸۸۸ میلادی تغییری در پاسنگان صورت نگرفته است و تصویری از نمای ورودی آن را کشیده است. مولر نیز بانی و سازنده‌ی این بنا را بازرگانی از اهالی قزوین به نام حاجی محمد باقر و تاریخ ساخت آن را ۱۸۰۷ میلادی می‌داند و ماکسیم سیرو؛ معمار فرانسوی معتقد است زمان ساخت پاسنگان به پیش از عهد صفوی می‌رسد.
کاربری پاسنگان
پاسنگان روزگاری محل اقامت کاروانیان و مسافران خسته از راه بود. مدتی این مکان به‌عنوان پاسگاه ژاندارمری استفاده شد و در زمان حاضر نیز کاربری تاریخی و گذشته‌ی خود را در قالبی جدید ادامه می‌دهد. در حال حاضر این کاروانسرا تنها یک بنای تاریخی نیست و بعد از مرمت و بازسازی به اقامتگاه بوم‌گردی تبدیل شده است و می‌توانید در کنار سفر به قم و بازدید از این بنا در این مکان اقامت داشته باشید. از آنجایی که پاسنگان در مسیر کویر مرنجاب کاشان واقع است و امکانات رصد ستگارگان را دارد پایگاه رصد اجرام آسمانی نیز است. پایگاه پرنده‌نگری، محل برگزاری جشن‌ها، جشنواره‌ها از دیگر کاربری های جدید پاسنگان است.
نحوه دسترسی
برای دسترسی به این کاروانسرا به کیلومتر ۲۰ جاده‌ی قم به کاشان بروید و در ۱۰۰ متری جاده می‌توانید این بنا را ببنید. این اقامتگاه در نزدیکی زنبورک از توابع جنت آباد شهرستان قم واقع است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.