جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

کاخ ساسان سروستان

تاریخ بروزرسانی :
۲۲ آذر ۱۴۰۱

کاخ ساسان سروستان که قدیمی‌ترین گنبد آجری کشور را در خود جای داده است در زمان بهرام گور ساسانی ساخته شده است.آخرین بررسی های باستان شناسی در مجموعه کاخ سروستان نشان میدهد که این مجموعه ساسانی در دوره اوج شکوه خود حدود ۳۰ هکتار وسعت داشته است.کاخ سروستان در استان فارس و در ۹ کیلومتری جنوب شهر سروستان و در مسیر روستای نظرآباد در دشتی وسیع جای گرفته است. این کاخ از جنس سنگ و گچ است.این کاخ در زمان بهرام گور ساسانی ساخته شده که بوسیله مهر نرسی وزیر معروف او که صدارت یزدگرد اول و یزدگرد دوم را نیز عهده‌دار بوده ساخته شده‌است.

کاخ ساسان سروستان 1 کاخ ساسان سروستان

کاربری کاخ ساسان سروستان

اکثریت قریب به اتفاق محققین و پژوهشگران داخلی و خارجی این اثر را مربوط به دوره ساسانی و به احتمال بسیار زیاد دوره سلطنت بهرام پنجم (قرن ۵ میلادی) دانسته‌اند. برخی با توجه به عدم وسعت کافی و بنایی که در خور یک کاخ شاهی باشد آن را بعنوان آتشگاه معرفی کرده‌اند. برخی دیگر با توجه به گسترش آن که بیش از محدوده یک آتشگاه است. مکان را به مثابه یک استراحتگاه و یا شکارگاه سلطنتی معرفی کرده‌اند.

مقایسه کاخ ساسان سروستان با کاخ اردشیر فیروزآباد

این بنا همانند کاخ فیروزآباد و کوچکتر از آن است و طاق‌های گنبدی آن با آجر زده شده‌است.آندره گدار در کتاب هنر ایران از کاخ ساسان یاد کرده و معتقد است که کاخ سروستان به دستور بهرام پنجم (۴۸۰-۴۲۰م) ساخته شده است. از کاخ فیروزآباد بهتر حفظ شده است. طرح آن از طرح فیروزآباد پیچیده‌تر بوده و از نظر اصول فنی کاملتر می‌باشد. در ساختمان طاق‌ها و گنبدها مهارت زیادتری به خرج داده شده و نمای اصلی این بنا در طرف مشرق است.

کاخ ساسان سروستان 2 کاخ ساسان سروستان

در عقب تالاری که گنبد اصلی آن را پوشانده حیاطی است که مانند کاخ فیروزآباد در اطراف آن ساختمان‌های محل سکونت واقع شده اما فاقد قرینه سازی است و اطاق‌ها به ابعاد مختلف و رابطه میان آنها خیال پردازانه است. بنابراین ترکیب کاخ ساسان اساسا نظیر فیروزآباد است، اما در جزئیات آزادتر و متنوع‌تر از آن است.

در حقیقت اگر محل پذیرایی آن را منحصر به تالار بزرگ بدانیم برای اینکار بسیار تنگ بوده است. از طرفی تالارهای دیگر خیلی وسیع ولی تعدادشان کم، اما مجلل هستند و دربهای فراوانی به خارج باز می‌شوند.دور از آن است که آنجا را محل سکونت بدانیم. ایوان و تالار مربع نیز بوسیله دربهای تنگ و باریکی با هم مربوط می‌شوند. محتمل است که ساختمان مزبور که وسعتش یک چهارم کاخ فیروزآباد است، منحصراً یک کاخ پذیرایی بوده باشد.

محرومیت کاخ سروستان

این بنا که یکی از باشکوه ترین بناهای تاریخی در استان فارس است از داشتن حداقل امکانات برای حضور گردشگر محروم است. در این بنا تابلویی که آن را به گردشگر معرفی کند وجود ندارد. اگر گردشگری نیاز به آب آشامیدنی داشته باشد مجبور است یک مسافت پنج کیلومتری را پیاده روی کند تا به آب دسترسی پیدا کند. لذا آب مورد نیاز خود را همراه داشته باشید. این بنا حتی از داشتن تابلو راهنما در طی مسیر شیراز به سروستان محروم است و حریم خاصی برای کاخ نیز وجود ندارد یا اگر این حریم مشخص شده برای عموم مشخص نشده است. مجموعه فاقد سرویس بهداشتی یا امکانات رفاهی همچون سکو یا صندلی برای استراحت بازدیدکنندگان است.

کاخ ساسان سروستان 3 کاخ ساسان سروستان

معماری این کاخ باشکوه

بررسی های باستان شناسی نشان می دهد که این کاخ در دوره اوج و شکوه خود در حدود ۳۰ هکتار وسعت داشته است. نمای اصلی بنا در ضلع جنوبی قرار داشته و یک ایوان بزرگ و دو ایوان کوچک تر در دو طرف آن قرار دارند. ایوان مرکزی به تالار اصلی و سپس به چهار حیاط متصل می شود. در دو طرف این بنا دو اتاق باریک با طاق گهواره ای وجود دارد که مقابل هم قرار نگرفته اند. استفاده از فیلپوش برای قرار گرفتن گنبدها روی بنا به وضوح دیده می شود. در کاخ سروستان برای تقویت گنبدهای مدور از گوشواره و برای محافظت از سقف ها از ستون استفاده شده است. این بنا در۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

کاخ ساسان سروستان 4 کاخ ساسان سروستان

تاریخچه مطالعات باستان شناسان

نتایج مطالعات و بررسی هایی که باستان شناسان در مورد تاریخ ساخت و معماری این بنا ارائه کردند یکسان نبود. برخی این بنا را متعلق به اواخر دوره هخامنشی می دانستند و برخی تاریخ احداث آن را در دوره ساسانیان تخمین می زدند. سرانجام در حدود سال ۱۹۱۰ باستان شناس و ایران شناس آلمانی به نام ارنست امیل هرتسفلد با توجه به شواهدی که در تاریخ طبری مبنی بر کاشت دوازده هزار درخت سرو به وسیله مهرنرسی وجود داشت، تاریخ احداث کاخ سروستان را دوره پادشاهی بهرام پنجم (بهرام گور) تخمین زد و بیشتر باستان شناسان و پژوهشگران ایرانی و خارجی نیز آن را تایید کردند.

هرچند این کاخ نسبت به کاخ ها و بناهای دیگر دوره ساسانی از پلان و معماری پیچیده تر و کامل تری برخوردار است و این موضوع باعث شده که کارشناسان درباره کاربرد واقعی این بنا نظر واحدی نداشته باشند. برخی از کارشناسان با توجه به ابعاد و مساحت کوچک تر کاخ سروستان، آن را یک آتشکده یا عبادتگاه می دانند و برخی دیگر نیز آن را به عنوان یک استراحتگاه یا شکارگاه سلطنتی که در فصل شکار یا سفر برای پادشاه و همراهانش کاربرد داشته، معرفی می کنند.

کاخ ساسان سروستان 5 کاخ ساسان سروستان

جاهای دیدنی اطراف کاخ سروستان

سروستان شهری است که دارای آثار باستانی و جاذبه های طبیعی بسیاری است. آثاری که قدمت آن ها به گذشته های دور برمی گردد و حکایت از تاریخ پرفراز و نشیب این مرز و بوم دارد؛ همچنین این منطقه مملو از جاذبه های طبیعی و بکر مانند چشمه های زلال و زیبا است.
تنگه قشقه: دره ای بسیار بکر وزیبا که در جنوب شرقی سروستان واقع شده است. پوشش گیاهی تنگه پسته و بادام وحشی بوده و چشمه آب زلالی زینت بخش این طبیعت زیبا و دلپذیر است.
تنگه غنیبی: مسیری پوشیده از درختان پسته و بادام وحشی است و چشمه ای به همین نام از جاذبه های دیدنی آن است. این تنگه در ۱۵ کیلومتری شمال غرب سروستان است.

دریاچه مهارلو: این دریاچه که نام آن از روستای نزدیک آن گرفته شده است آب بسیار شوری دارد. دریاچه مهارلو را می توان در فصول گرم و خشک سال جزو یکی از کانسارهای عظیم نمک به حساب آورد که برای تهیه نمک صنایع نیز از آن استفاده می گردد. لازم به ذکر است رودخانه های سلطان آباد و خشک و چند چشمه آب این دریاچه را تامین می کنند. همچنین این جاذبه طبیعی و زیبا زیستگاه گونه های مختلف پرندگان و جانوران است.

کاخ ساسان سروستان 6 کاخ ساسان سروستان

نحوه دسترسی

از شهرستان سروستان ۵ کیلومتر بعد از جاده فسا، تابلوی بزرگی وجود دارد که مسیرکاخ سروستان را مشخص می کند. این تابلو تا کاخ سروستان ۵ کیلومتر فاصله دارد. بهترین فصل سفر به این منطقه، فصل بهار است که هوا در اوج لطافت بوده و زمین در اوج زیبایی قرار دارد. با توجه به اینکه در این منطقه امکانات رفاهی وجود ندارد، برای بازدید از این کاخ بهتر است ساعات اولیه صبح را انتخاب کنید. می توانید در مدت سفر خود از کاخ فیروزآباد نیز دیدن کنید؛ زیرا این کاخ نیز هم دوره و مشابه کاخ سروستان بوده و در فیروزآباد شیراز واقع شده است.

آدرس: استان فارس، ۹ کیلومتری جنوب غرب شهرستان سروستان، مسیر منتهی به روستای نظرآباد

کاخ ساسان سروستان کاخ ساسان سروستان

ساسان 1 کاخ ساسان سروستان

ساسان 2 کاخ ساسان سروستان

ساسان 3 کاخ ساسان سروستان

ساسان 4 کاخ ساسان سروستان

ساسان 5 کاخ ساسان سروستان

ساسان 6 کاخ ساسان سروستان

ساسان 7 کاخ ساسان سروستان

ساسان 8 کاخ ساسان سروستان

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 3 میانگین: 4.7]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • یوسفی

    اینجا روزی و روزگاری همین کاخ با شکوه که از ان یاد میشود و تصور ،بدون استفاده رها شده بداد بخشی کوچکی از ایل رسید آنهم در بهار ۵۰ و اندی سال قبل که بدون نگهبان و حصار در دل دشت با زمینی سست و فرو رونده در هنگام سیلابی شدن از رگبار بهاری به مانند باطلاق می ماند . وقتی سر و کله ایل از گردنه خاوران فعلی بسوی دشت سروستان پیدا میشد بخش کوچکی از ایل بزرگ راه خود را کج کرده و خطر گذر از دشت بیکران سروستان در پیش گرفت و خطر بزرگی را تقبل کرد اما ماقبل نیم روز در میانه را ه تگرگ و رگبار تند و مهیب بهاری اوضاع را بسی پیچیده و فرورونده در باطلاق نمود . تنها گزینه پیش رو کج کردن مسیر و پناه آوردن به ویرانه های کاخ باشکوه شانس بقای مجموعه را رقم زد . بار نیمه خیس از از پشت اسب ها و شتران و چهار پایان بر گوشه گوشه نیمه عریان و برخی قسمتها دارای سقف بر زمین خیس ریخته و از تلفات دامی و انسانی جلو گیری کردند . حتی مجال نصب چادر یدک و میل عصرانه و شام مختصر هم نداشتند از سرما بخود لرزیدند تا فرد بزرگی از ایل در همان جمع پیش بینی خوبی از وضع هوا در آینده ان روز و روزگار ایل در مانده در گل بطور جدی بنمود . از وزش تند باد های جنوب به شمال و تکه کردن ابرهای دارای اب فراوان که بر سر و روی دشت خدا و موجودات ان فرو میریخت از نیمه شب ماهی پر نور و تابان از زیر ابرها در آمد و امید را به ایل بر گرداند . اما شبی سخت و گل آلود به تمام معنا بر آنان گذشت . با بالا آمدن خورشید شانس کوچ رهایی بخش ایل از گرداب اب و گل و لای حتی به کمک ویرانه کاخ ساسان که روزگاری اوج زمان طلایی خود را پشت سر گذرانده بود و اینک نه گاردی و نگهبانی و نه سلطانی در آن جای داشت موجب نجات افرادی شد که در طول حیات ایل هزاران بار از گذشته های دور تا آن شب دیجور اصلا فکرش را نمی کردند که روزی گذرشان به آن ویرانه و پناه گاه امن بیافتد . انها ان موقعیت را سالی دوبار از ان کاخ و از ان شب پر رنج و مرارت بنام شب کاخ مانی یاد میکردند . در کل ایلات به همین سبب با خرابه کاخ ها و پناه گاههای بین راهی بجا مانده از گذشته را نتنها آسیبی نمی رساندند بلکه در حد و توان خویش در حفظ ان می کوشیدند . خوش باشید !!

    ۱۹ خرداد, ۱۴۰۲ پاسخ دادن
  • یوسفی

    درود فراوان
    خاطره ای از بازدید از این کاخ : کاخ ساسان سروستان -یک زمانی در گذشته با دوستی از اهالی سروستان علاوه بر بازدید از مراکز تاریخی و طبیعی مانند چشمه ، قنات باغ رباط تزنگ و بقعه شیخ یوسف سروستان و تل پوک و جاده و تنگه غنیبی ( غنیمی ) اخرین روز و اخرین بار با همراه داشتن بساط صبحانه حین بازدید و عکاسی برای در امان بودن از گرمای بهاری به سایه درختان( چند درخت ) ورودی کاخ رسیدیم . من هم برای تهیه چند عکس مجددا به سمت و سوی کاخ روانه شدم تا میزبان مشغول تهیه صبحانه بود . زمانی که برگشتم متوجه شدم حدود یک شانه تخم مرغ و نیمی از محتوای ظرف یک لیتری روغن مایه را در ماهیتابه بزرگی ریخته و عجب نیمرویی بلکه کباب تخم مرغی بود .خوراکی که بخوبی میتوان گفت ۷ یا ۸ نفری از ان سیر میشدند . به او گفتم خانه ات آباد چه خبره اینهمه نیمرو . اما گفت شرط ادب حکم می کرد که از میهمان باید پذیرایی کنم . فقط اسراف بود و بس . شاد باشید !!!

    ۲۸ اسفند, ۱۴۰۰ پاسخ دادن
  • هخامنش سعیدی

    حتا بلیت فروشی هم ندارد!

    ۱۱ بهمن, ۱۴۰۰ پاسخ دادن
  • محمد

    رها شده ولی با ستونهایش زیبا

    ۱۰ اسفند, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • کامران فاضلی

    برای بازدید از این کاخ، شب را انتخاب کنید تا علاوه بر خود کاخ، از آسمان پر ستاره ی شب و سکوت آرامش بخش آن نیز استفاده کنید

    ۴ بهمن, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • علیرضا کمالی

    خیلی ممنون از سایت مفید و خوبتان

    ۱۵ آبان, ۱۳۹۳ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد