مردم تالش در غرب گیلان زندگی می کنند . ویژگی های قومی ، شرایط اقلیمی و کوهستان های آن منطقه تا حدودی تالش را از دیگر مناطق گیلان متمایز می کند . زندگی خاص مردم تالش اقامت اجباری در مناطق کوهستانی برای گله داری جلوگیری از کوچ آنها به دشت در حفظ میراث موسیقی این مردم بسیار موثر بوده است . به نظر می رسد که موسیقی تالش ریشه در دوره های باستانی دارد و شرایط زیست مقاومت در برابر فرهنگ های بیگانه و حفظ آداب و سنن اصالت این ریشه را تضمین کرده است . یکی از دلایل این ادعا وجود واژه ها یادآور تداوم زبان و نعمه های گذشته است . شاید مطالعه ی دقیق تر و مفصل در موسیقی تالش امکان راهیابی بیش تر به دنیای موسقی باستان را برای ما فراهم آورد .
موسیقی تالش با متر آزاد از دو گونه مقام معروف با عنوان های دستون و هوا تشکیی می شود .
دستون (دستان ) رایج ترین مقام موسیقی در تالش و نوعی آواز است که بر روی دو بیتی ها خوانده می شود و به سبب طبیعت گرایی و مکان داری خاصی که گویش ها برای محیط آواز فراهم کرده نام مکان را بر خود دارند مانند دستو نهای ماسالی ، دستون های شاندرمنی ، دستون های گرگان رودی ، دستون های اسالمی ، دستون های تالش دولابی ، دستون های تالشی که همگی روایاتی از گذشته این اقوام است .
هوا (پرده ) عموما موسیقی بدون کلام یا به عبارتی موسیقی سازی است که بی هیچ کلامی و فقط با نغمات موسیقی مضامین توصیفی ،رزمی ،عقیدتی ،و عاشقانه را بیان می کند .
به طور کلی موسیقی آیینی گیلان شامل پنج دسته است :
۱. موسیقی آیین همیاری : مانند وجین جالیز ،که سه یا چهار زن با حرکات خاص لب و صدای دهان ، که به مچه ناقارای (پیشکو) معروف است ، ضرب آهنگ را تولید می کنند و عده ای دیگر از زنان در حال کار ترانه ها را می خوانند .
۲.موسیقی آیین سور : مانند ازدواج یا نمایش آیین ( سورگل پری جان ) که در بیرون محل اجرای مراسم عروسی برگزار می شود .
۳. موسیقی آیین های باورمدارانه : مانند آیین عروس گولی ، که خرده نمایشی باستانی از زمان تقویم تابستانی ایرانیان است و هنگام فرارسیدن نوروز اجرا می شود . بدین صورت که عده ای لباسی از شالی های به هم بسته شده بر تن می کردند و تعدادی زنگوله ی ریز و درشت آهنی به آن می آویحتند و با سیاه کردن چهره با دوده بالا و پایین می جهیدند و به راه می افتادند . به هم راه اینان یک نفر دایره می زد و یکی فانوش کش و کیسه گردان می شد . و با آوازی که در مایه های شوشتری می خواندند به محلات سر می کشیدند و نوروز و بهرا را بشارت می دادند .
۴. موسیقی آیین های مذهبی : که شامل چاووش خوانی ، تعزیه ، نفاره زنی ماه رمضان ، مناجات و دعای سحر و محرم ، شام غریبان ، نذر و قربانی کردن و نیایش و ستایش است
۵. موسیقی آیین های پهلوانی : نغمات کشتی گیله مردی برم بران ( رو ره رو شدن ) مشت زنی و پا بازی است که این نغمه ی آخرین به هنگام شادی پازدن کشتی گیر فاتح در میدان پیروزی اش نواخته می شود .
نظر کاربران :
یکی از زیباترین موسیقی ها موسیقی تالشی است که مربوط به استان گیلان هست و به همان زبان شیرین گیلانی خونده میشه و با اینکه معنی آهنگها رو نمیدونیم ولی ب دلمون میشینه
افتخارم اینه ک تالشم